Không gian tranh dân gian Đông Hồ được trình chiếu tại Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO. Ảnh: Ngọc Thúy - TTXVN tại New Delhi

Ngày 9/12/2025, tại New Delhi (Ấn Độ), Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban liên chính phủ Công ước năm 2003 về Bảo vệ di sản văn hóa phi vật, Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa (UNESCO) đã ghi danh di sản “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ” của tỉnh Bắc Ninh vào Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Đây là di sản văn hóa phi vật thể thứ 17 của Việt Nam được UNESCO vinh danh, đánh dấu cột mốc quan trọng trong nỗ lực gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa của dân tộc.

Việc di sản "Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ" được UNESCO ghi danh sẽ tạo tiền đề quan trọng để Việt Nam nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp bảo vệ khẩn cấp và lâu dài di sản này, phù hợp với khuyến nghị của UNESCO; huy động đa dạng nguồn lực, tăng cường giáo dục, truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ, gắn bảo tồn với phát huy giá trị di sản trong đời sống đương đại và phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Tranh dân gian Đông Hồ thể hiện tri thức, kỹ thuật in mộc bản tinh xảo, màu sắc tự nhiên, phản ánh sinh động đời sống, phong tục và ước vọng của người Việt.

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở khu phố Đông Khê, phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, ra đời cách đây khoảng 500 năm.

Cộng đồng thực hành nghề đã tạo ra những bức tranh có đặc trưng riêng về chủ đề, kỹ thuật in, màu sắc và đồ họa bằng kỹ thuật in khắc gỗ.

Các chủ đề của tranh thường bao gồm tranh thờ, chúc tụng, tranh lịch sử, tranh sinh hoạt, tranh phong cảnh, gắn với tập tục treo tranh vào ngày Tết Nguyên đán, Tết Trung Thu, thờ cúng tổ tiên và thờ thần.

Các công đoạn sáng tác mẫu, khắc ván in, làm màu, in tranh đều bằng tay. Mẫu tranh được vẽ bằng bút lông, mực nho trên giấy bản và khắc trên ván gỗ thị.

Các màu được chế biến từ nguyên liệu tự nhiên: màu xanh từ lá chàm, màu đỏ từ sỏi son, màu vàng từ hoa hòe và quả dành dành, màu trắng từ bột sò điệp bị phong hóa, màu đen từ tro lá tre, rơm nếp.

Tranh được in úp ván với 5 màu cơ bản trên giấy dó đã được phủ một lớp hồ điệp. Các màu được in theo nguyên tắc màu đỏ in trước, tiếp đến màu xanh, vàng, trắng. Ván nét màu đen in cuối cùng để hoàn thiện bức tranh.