PCI 2023: Nhiều chuyển biến tích cực

Hà Nội (TTXVN 9/5/2024) Kết quả báo cáo PCI và PGI 2023 cho thấy, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đánh giá cao nỗ lực tích cực của chính quyền các địa phương trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh so với trước đây.

Theo Chủ tịch VCCI, báo cáo Chỉ số PCI và PGI năm 2023 đã kết quả cụ thể và thiết thực trong việc thực hiện các chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh, tái cơ cấu nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng và gần đầy là cân bằng giữa phát triển kinh tế và môi trường bền vững, công bằng xã hội và phát triển nền kinh tế xanh và trung hòa carbon.

Phát biểu tại lễ công bố, ông Phạm Tấn Công nhấn mạnh, báo cáo Chỉ số PCI và PGI năm 2023 đã ghi dấu hành trình 19 năm VCCI xây dựng và công bố Chỉ số PCI và là năm thứ 2 công bố Chỉ số PGI. Đây là ấn phẩm thường niên do VCCI thực hiện nhằm thúc đẩy tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nghiệp và thân thiện với môi trường tại Việt Nam.

“Đặc biệt, đây chính là một hoạt động quan trọng của VCCI để triển khai Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới, mà trực tiếp nhất là nhiệm vụ: “tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nhân, doanh nghiệp phát triển và cống hiến", Chủ tịch Phạm Tấn Công nhấn mạnh.

“Thực tế trong năm 2023, các địa phương trên cả nước đã tích cực triển khai các kế hoạch hành động thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Quốc hội và Chính phủ và các nhiệm vụ được Chính phủ phân công về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”, ông Công khẳng định.

Theo đó, trong báo cáo PCI năm 2022 đã đưa ra dự liệu năm 2023 là một năm đầy khó khăn với các doanh nghiệp. Đồng thời đã phản ánh những kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp về vai trò quan trọng của chính quyền các tỉnh thành phố trong nỗ lực tạo môi trường kinh doanh thuận lợi coi đây là giải pháp hữu hiệu nhất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các thách thức, phục hồi và phát triển ổn định.

Kết quả báo cáo PCI và PGI 2023 cho thấy cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực tích cực của chính quyền các tỉnh thành phố trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh so với trước đây. Theo đó, chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh tiếp tục xu hướng cải thiện theo thời gian, với điểm số chỉ số PCI tổng hợp tại tỉnh trung vị của cả nước đạt 66,66 điểm năm 2023, tăng gần 1,44 điểm so với năm 2022.

Nhiều tỉnh tiếp tục duy trì và có sáng kiến mới trong cải thiện môi trường kinh doanh. Đáng chú ý, các tỉnh nhóm cuối đang vươn lên mạnh mẽ nhờ tận dụng tốt “lợi thế của người đi sau” khi tích cực học hỏi, áp dụng những bài học thành công từ nhóm tỉnh có chất lượng điều hành cao hơn.

Cùng với đó, việc hỗ trợ doanh nghiệp có chuyển biến tích cực. Hầu hết các chỉ tiêu đánh giá về công tác triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của năm 2023 đều có sự cải thiện so với năm 2022. Chi phí không chính thức cũng tiếp tục chiều hướng giảm. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải chi trả chi phí không chính thức năm 2023 là 33,3%, giảm mạnh từ mức 66% của các năm 2015-2016 và mức kỷ lục 70% vào năm 2006 khi chỉ tiêu này lần đầu tiên được đưa vào khảo sát. Thủ tục gia nhập thị trường thuận lợi hơn, ghi nhận những chuyển biến tích cực trong việc giải quyết thủ tục hành chính trong đăng ký doanh nghiệp.

Vấn đề cải cách thủ tục hành chính cũng đã đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt khoảng 77% doanh nghiệp cho biết việc thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến giúp tiết giảm nhiều thời gian và chi phí hơn cho doanh nghiệp so với các phương thức truyền thống. Điều này cho thấy những nỗ lực chuyển đổi số của các địa phương đã mang lại kết quả tích cực.

Báo cáo PCI và PGI 2023 cũng ghi nhận những chuyển động tích cực trong môi trường kinh doanh Việt Nam từ góc nhìn của khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Theo đó, các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đang trên đà phục hồi ổn định sau đại dịch COVID-19. Tỷ lệ doanh nghiệp FDI tuyển thêm lao động tăng từ 55,8% năm 2022 lên 59,9% năm 2023. Tình hình kinh doanh của doanh nghiệp FDI có sự cải thiện khá khả quan, tỷ lệ doanh nghiệp FDI  báo lãi trong năm 2023 tăng nhẹ lên mức 46,5%, tỷ lệ doanh nghiệp báo lỗ giảm xuống còn 42,3%.

Ngoài ra, gánh nặng thực thi quy định của doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đã giảm bớt theo thời gian, với tỷ lệ doanh nghiệp gặp phiền hà trong việc thực hiện thủ tục hành chính tiếp tục xu hướng giảm của các năm trước.

Cụ thể, tỷ lệ doanh nghiệp FDI gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục thuế giảm xuống 16% so với mức 27% năm 2022, đây là mức giảm cao. Thủ tục về bảo hiểm xã hội đã giảm từ 15% năm 2022 xuống còn 8% năm 2023. Cơ cấu ngành sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp FDI có sự dịch chuyển tích cực sang các ngành công nghệ và dịch vụ chuyên sâu của kinh tế tri thức.

Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp FDI đã sử dụng hàng hóa, dịch vụ đầu vào từ doanh nghiệp trong nước. Tỷ lệ doanh nghiệp FDI sử dụng nhà cung cấp là các doanh nghiệp tư nhân trong nước đã tăng dần qua các năm, đáng chú ý là mức từ 63,3% năm 2022 lên 75% năm 2023.

“Xu hướng đáng khích lệ này một phần đến từ nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp FDI kết nối với ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước, đồng thời là một chỉ báo quan trọng về khả năng hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp trong nước đã có sự cải thiện”, Chủ tịch Phạm Tấn Công khẳng định.

Tuy nhiên, báo cáo PCI và PGI 2023 cũng cho thấy môi trường kinh doanh của Việt Nam cũng có một số điểm cần quan tâm.

“Từ phản ánh của doanh nghiệp, có thể thấy trở ngại trong tiếp cận đất đai có dấu hiệu gia tăng, môi trường kinh doanh chưa thực sự bình đẳng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tính năng động, tiên phong của cán bộ chính quyền địa phương có dấu hiệu chững lại”, Chủ tịch VCCI chia sẻ. Các doanh nghiệp cũng đang gặp phải nhiều khó khăn trong hoạt động. Những khó khăn chủ yếu bao gồm tiếp cận tín dụng, tìm kiếm khách hàng, biến động thị trường, biến động chính sách, pháp luật, tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu. Các tỉnh thành phố cũng đã rất nỗ lực trong việc tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho cộng đồng doanh nghiệp, Chủ tịch VCCI chúc mừng các địa phương đứng đầu bảng xếp hạng PCI 2023.

Tại sự kiện, Chủ tịch VCCI cũng chúc mừng tỉnh Quảng Ninh đã tiếp tục giành vị trí quán quân năm thứ 7 liên tiếp, Long An đã có tiến bộ vượt bậc để xếp ở vị trí thứ hai, Hải Phòng, Bắc Giang và Đồng Tháp tiếp tục duy trì các hoạt động cải cách hiệu quả. Chúc mừng các tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Bến Tre, Thừa Thiên Huế, Hậu Giang  và Phú Thọ đã có những nỗ lực đáng trân trọng để nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố thuộc nhóm dẫn đầu, ông Phạm Tấn Công nhấn mạnh.

Cùng với PCI, chỉ số PGI - thước đo phát triển bền vững trong năm nay cũng đã thể hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước liên quan tới phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, VCCI đã thí điểm xây dựng chỉ số Xanh cấp tỉnh PGI năm 2022. Năm 2023, đã hoàn thiện phương pháp luận và công bố chính thức chỉ số PGI năm nay.

Một số tỉnh, thành phố trong TOP 10 của Chỉ số PGI 2023 là Tây Ninh, Hải Phòng, Bà Rịa-Vũng Tàu, Hà Nam và Vĩnh Long.

Năm 2024 đã được Chính phủ xác định là năm tăng tốc, bứt phá để thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, ông Phạm Tấn Công cho biết, tại Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 05/1/2024, Chính phủ đã xác định chủ đề năm là “Kỷ cương trách nhiệm; chủ động kịp thời; tăng tốc sáng tạo; hiệu quả bền vững”. Chính phủ đã ban hành trở lại Nghị quyết 02/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024, với mục tiêu “cải thiện mạnh mẽ chất lượng môi trường kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh; giảm chi phí đầu vào và chi phí tuân thủ pháp luật trong hoạt động đầu tư, kinh doanh; giảm rủi ro chính sách; củng cố niềm tin, tạo điểm tựa phục hồi và nâng cao sức chống chịu của doanh nghiệp.

“Những chỉ đạo chính sách quan trọng này đang được cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng sẽ được chính quyền các địa phương thực hiện kịp thời, hiệu quả để góp phần quan trọng, thậm chí là quyết định tới việc thực hiện các nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong năm 2024 và những năm tiếp theo”, Chủ tịch VCCI kỳ vọng./.

Ngọc Quỳnh