Trung tướng Trịnh Văn Quyết
Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng,
Ủy viên Quân ủy Trung ương,
Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam,
Phó Trưởng ban chỉ đạo Hội thảo
(Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo khoa học ngày 17/3/2023 tại Nghệ An, nhân kỷ niệm 110 năm Ngày sinh đồng chí Chu Huy Mân, do Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức)
- Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; các đồng chí lãnh đạo các cơ quan Trung ương, tỉnh Nghệ An và các tỉnh, thành phố tham dự Hội thảo!
- Kính thưa các đồng chí lão thành cách mạng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; nhân chứng lịch sử; các đồng chí tướng lĩnh, sĩ quan và đại diện gia đình đồng chí Đại tướng Chu Huy Mân!
- Kính thưa các nhà khoa học, các quý vị đại biểu, khách quý, cùng toàn thể các đồng chí!
Đồng chí Đại tướng Chu Huy Mân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam; là nhà chính trị, quân sự tài ba, tấm gương sáng về đạo đức cách mạng. Hơn 70 năm hoạt động cách mạng sôi nổi, trải qua nhiều cương vị và trọng trách công tác, đồng chí luôn đem hết tinh thần, nghị lực, trí tuệ của người cộng sản, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, góp phần xứng đáng vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Từ một thanh niên yêu nước, đồng chí Chu Huy Mân sớm dấn thân vào con đường hoạt động cách mạng, trở thành chiến sĩ cộng sản năm 17 tuổi, là người chỉ huy Đội Tự vệ đỏ trong cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh 1930 - 1931, nhiều lần bị địch bắt giam cầm, tra tấn dã man rồi đày đi Đắk Lây (Kon Tum). Năm 1943, đồng chí và các bạn tù chính trị đã tổ chức vượt ngục thành công, về với phong trào cách mạng, được bầu vào Ban Việt Minh, tham gia Tỉnh ủy Quảng Nam, lãnh đạo cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thành công, được bầu là Phó Bí thư Tỉnh ủy kiêm Chính trị viên Tỉnh đội. Từ đây, cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí gắn với quân ngũ. Cuối năm 1945, đồng chí được Trung ương Đảng giao nhiệm vụ làm Chủ tịch Ủy ban Quân chính Khu C gồm bốn tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam; Chính trị viên Mặt trận Đường 9 Đông Hà - Xavẳnnakhệt. Cuối năm 1946, đồng chí được điều ra Việt Bắc, đảm nhiệm cương vị Trưởng Ban Kiểm tra xây dựng Đảng Khu ủy Khu 1, rồi được giao xây dựng các trung đoàn chủ lực, lần lượt đảm nhiệm các chức vụ Trung đoàn trưởng, Bí thư Trung đoàn ủy các trung đoàn 72, 74; giúp cách mạng Trung Quốc trong Chiến dịch Thập Vạn Đại Sơn; Chính trị ủy viên Trung đoàn 174 Cao - Bắc - Lạng, tham gia chỉ huy các trận đánh trên Đường số 4; tham gia Chiến dịch Biên giới 1950. Tháng 5/1951, Đại đoàn 316 được thành lập, đồng chí được giao nhiệm vụ Phó Chính ủy rồi Chính ủy Đại đoàn, tham gia chỉ huy Đại đoàn lập nhiều chiến công trong các chiến dịch Trần Hưng Đạo, Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào và Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.
Từ năm 1954 đến năm 1960, đồng chí Chu Huy Mân được Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh 3 lần giao nhiệm vụ làm Đoàn trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy Đoàn cố vấn quân sự Việt Nam tại nước bạn Lào. Thấm nhuần tư tưởng và lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Giúp nhân dân nước bạn là mình tự giúp mình”, đồng chí đã góp phần quan trọng giúp xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang, mở rộng vùng căn cứ kháng chiến, giúp cách mạng Lào vượt qua khó khăn, thử thách, được Đảng, quân đội, nhân dân các bộ tộc Lào trìu mến gọi là “Tướng Thao Chăn”.
Trong 2 năm 1958, 1959, đồng chí lần lượt giữ các chức vụ Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Quân khu 4, rồi Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Quân khu Tây Bắc. Năm 1961 trở lại làm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy, kiêm Tư lệnh Quân khu 4, năm 1962 được cử đi học tại Học viện Phơrunde (Liên Xô), rồi trở lại công tác ở Quân khu 4. Với cương vị người đứng đầu Quân khu, đồng chí Chu Huy Mân hết sức quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, quán triệt sâu sắc tư tưởng tiến công, nêu cao tinh thần cảnh giác, sẵn sàng đánh trả các hành động phá hoại của Mỹ ngụy.
Đầu năm 1964, đồng chí Chu Huy Mân được Bộ Chính trị - Quân ủy Trung ương điều động vào chiến trường Khu 5. Từ đây cho đến kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đồng chí gắn bó với chiến trường miền Trung - Tây Nguyên ác liệt, với cương vị Tư lệnh kiêm Chính ủy Mặt trận B3, Quân khu 5, đồng chí đã góp phần đưa “Khu 5 đi đầu diệt Mỹ”, ghi dấu ấn về tài năng của “Vị tướng Hai Mạnh” qua các trận đánh nổi tiếng như: Núi Thành, Ba Gia, Plei Me, Sa Thầy, Cấm Dơi (Quế Sơn), Nông Sơn - Thượng Đức và chiến dịch giải phóng Đà Nẵng đầy sáng tạo trong đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Tháng 3 năm 1977, đồng chí được Bộ Chính trị cử giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Đồng chí đã có công to lớn xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị; cùng Quân ủy Trung ương chỉ đạo lực lượng vũ trang phối hợp với lực lượng cách mạng Campuchia đánh bại tập đoàn phản Pôn Pốt - Iêngxary cứu đất nước Campuchia khỏi họa diệt chủng.
Năm 1981, đồng chí Chu Huy Mân được bầu làm Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, kiêm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, đồng chí cùng với lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đề xuất nhiều chủ trương và quyết sách đúng đắn; đồng thời trực tiếp lãnh đạo thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chăm lo xây dựng Quân đội theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”.
Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, dù ở cương vị nào, từ Đội phó Đội Tự vệ đỏ trong cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh đến Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, đồng chí Chu Huy Mân luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng và con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao; là một chiến sĩ cộng sản kiên cường, bất khuất, luôn đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân lên trên hết; là một nhà chính trị, quân sự song toàn, có nhiều cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; là tấm gương đạo đức cách mạng trong sáng. Đồng chí Chu Huy Mân là một trong số ít các tướng lĩnh được thăng quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng vào năm 1974, thăng quân hàm Đại tướng vào năm 1980. Đồng chí là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng các khóa III, IV, V; Ủy viên Bộ Chính trị khóa IV, V; đại biểu Quốc hội khóa II, VI, VII. Đồng chí Đại tướng Chu Huy Mân được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng và nhiều huân, huy chương cao quý khác của Nhà nước ta và các nước bạn.
Kính thưa các đồng chí!
Nhằm tiếp tục nghiên cứu và đánh giá toàn diện, sâu sắc hơn về Đại tướng Chu Huy Mân, nhân dịp Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh của Đại tướng (17/3/1913 - 17/3/2023), Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Tỉnh Nghệ An tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà chính trị, quân sự xuất sắc của cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Nghệ An”.
Tại Hội thảo hôm nay, chúng ta tập trung khẳng định và làm sáng tỏ những vấn đề chủ yếu sau đây:
Một là, tiếp tục khẳng định Đại tướng Chu Huy Mân - Người chiến sĩ cách mạng kiên trung, nhân cách, đạo đức trong sáng; người con ưu tú của quê hương Nghệ An, suốt đời phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng và cách mạng.
Hai là, làm sáng tỏ quá trình hoạt động và những đóng góp to lớn của Đại tướng Chu Huy Mân với cách mạng Việt Nam. Đặc biệt, làm rõ những chỉ đạo thực tiễn xuất sắc góp phần lập nên những chiến công vang dội trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược; công lao của đồng chí trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế; những đóng góp quan trọng của đồng chí đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Ba là, phân tích và làm sâu sắc hơn những quan điểm của Đại tướng Chu Huy Mân về đảm bảo sự lãnh đạo “tuyệt đối, trực tiếp, về mọi mặt” của Đảng đối với lực lượng vũ trang; xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị, tư tưởng; đào tạo, rèn luyện cán bộ.
Bốn là, khẳng định những giá trị tinh thần và bài học kinh nghiệm từ cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng Chu Huy Mân để vận dụng vào quá trình xây dựng Quân đội; tăng cường quốc phòng, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu nước, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc và truyền thống cách mạng cho các thế hệ người Việt Nam.
Với quan điểm khách quan, khoa học và những tư liệu mới, Ban Chỉ đạo tin tưởng Hội thảo khoa học: “Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà chính trị, quân sự xuất sắc của cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Nghệ An” sẽ thành công tốt đẹp. Kết quả Hội thảo là hoạt động quan trọng, thiết thực kỷ niệm 110 năm ngày sinh Đại tướng Chu Huy Mân, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ; xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Kính chúc các đại biểu cùng toàn thể các đồng chí dồi dào sức khỏe và hạnh phúc!
Trân trọng cảm ơn các đồng chí!
Nguồn: Sách "Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà chính trị, quân sự xuất sắc của Cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Nghệ An", NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2023