Hoàng đế Hồ Quý Ly. (Ảnh: Bảo tàng Lịch sử quốc gia)

Hồ Quý Ly (1336-1422) quê ở Đại Lại, Vĩnh Lộc (nay là xã Hà Đông, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa).

Hồ Quý Ly bước vào quan trường ở tuổi 35, thời vua Trần Nghệ Tông. Ông lần lượt trải qua nhiều chức vụ. Năm 1395, ông nhận chức phụ chính Thái sư.

Mùa xuân năm Canh Thìn (năm 1400) Hồ Quý Ly lên làm Hoàng đế, đổi tên nước Đại Việt thành Đại Ngu (Nghĩa là tốt tươi hưng thịnh) lấy niên hiệu là Thánh Nguyên và xây dựng đế kinh trên đất Tây Đô (huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa ngày nay).

Trong thời gian 2 năm làm hoàng đế và 7 năm làm Thái thượng hoàng, Hồ Quý Ly đã tiến hành hàng loạt cải cách chính trị, kinh tế, quân sự, trong đó có những cải cách vẫn còn nguyên giá trị cho tới ngày nay.

Vào năm 1407, cuộc chiến tranh xâm lược của nhà Minh đã khiến cho sự nghiệp cải cách của Hồ Quý Ly bị lỡ dở.

Hai trong nhiều dấu ấn mà Hồ Quý Ly cùng vương triều Hồ để lại cho hậu thế là công trình kiến trúc bằng đá độc đáo Thành nhà Hồ - nay là Di sản văn hóa thế giới và Đàn tế Nam Giao - nơi hàng năm nhà vua tiến hành lễ tế trời cầu cho quốc thái dân an.