65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh: Quyết định lịch sử, mang tầm chiến lược và sáng tạo của Đảng

Hà Nội (TTXVN 18/5/2024) Mở đường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh là một quyết định lịch sử, mang tầm chiến lược và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Với quyết định đó, tuyến vận tải chiến lược đã ra đời, phát triển trong mưa bom, bão đạn và đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX.

* “Con đường huyền thoại” - biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng

Cách đây 65 năm, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Quân ủy Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) quyết định thành lập “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” (sau gọi là Đoàn 559) có nhiệm vụ mở đường xuyên dãy Trường Sơn vào Nam, lấy tên gọi là đường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh. Từ đây đường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh được hình thành, phát triển, trở thành mạch máu giao thông chiến lược, góp phần rất quan trọng vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Quá trình xây dựng, phát triển con đường chiến lược Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh trải qua nhiều giai đoạn, gắn liền với các thời kỳ phát triển của cách mang miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Quân và dân ta đã vượt lên mưa bom, bão đạn, nắng núi, mưa rừng để phát tuyến, mở đường, đưa lực lượng, vũ khí vào chiến trường. Từ những “lối mòn” buổi khởi đầu, với phương thức vận chuyển chủ yếu là gùi thồ, sau 16 năm (1959-1975), tuyến vận tải Trường Sơn đã phát triển thành hệ thống đường liên hoàn kéo dài hàng nghìn km, gồm 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, gần 17.000 km đường cơ giới, trên 3.000 km đường giao liên, gần 1.400 km đường ống dẫn xăng dầu, hàng nghìn km đường sông suối và đường dây thông tin tải ba kéo dài suốt dọc tuyến. Tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn đã trở thành một “trận đồ bát quái xuyên rừng rậm”, nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam, vươn tới khắp các hướng chiến trường với nhiều phương thức vận tải.
Không chỉ là tuyến vận tải quân sự, tuyến hậu cần chiến lược, tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại còn là một chiến trường tổng hợp, mặt trận chiến đấu quyết liệt giữa ta và địch. Đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã sớm phát hiện vai trò chiến lược vô cùng to lớn của hệ thống đường Hồ Chí Minh đối với cuộc kháng chiến của quân và dân ta ở miền Nam và sự thành bại của cuộc chiến tranh xâm lược của chúng, nên chúng không từ một thủ đoạn nào để ngăn chặn, phá hoại. Chúng đã biến tuyến Đường Hồ Chí Minh thành chiến trường thử nghiệm hàng loạt các thủ đoạn chiến thuật, các loại vũ khí, phương tiện chiến tranh tối tân, hiện đại nhất lúc bấy giờ, thực hiện “chiến lược ngăn chặn”, “chiến tranh bóp ngẹt”, nhằm cắt đứt sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc cho chiến trường miền Nam.
Thế nhưng, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, với tinh thần dũng cảm, thông minh, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta trên chiến trường Trường Sơn đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh, đánh bại mọi thủ đoạn chiến tranh ngăn chặn của địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho các chiến trường miền Nam.
Trong 16 năm, tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn đã vận chuyển hơn một triệu tấn vũ khí, phương tiện, vật chất và hàng hóa; vận chuyển, bảo đảm hành quân cho hơn 2 triệu lượt cán bộ, chiến sĩ vào miền Nam chiến đấu và đưa hàng vạn thương binh ra miền Bắc… Chỉ tính riêng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn đã vận chuyển lần lượt 413.450 tấn vũ khí và hàng hóa các loại (1), lập nên những kỳ tích vĩ đại, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
“Con đường Trường Sơn, con đường Hồ Chí Minh là một công trình vĩ đại, nói lên ý chí nghị lực, tinh thần dũng cảm và sáng tạo phi thường của dân tộc Việt Nam, quyết đem sức người sức của hậu phương lớn chi viện cho tiền tuyến, một nhân tố chiến lược có ý nghĩa quyết định, giúp đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn” (Đại tướng Võ Nguyên Giáp). Từ những lối mòn, đi không dấu, nấu không khói, vượt qua lửa kẻ thù, vượt qua núi cao, hào sâu, đã hình thành lên một hệ thống đường cơ giới dọc ngang, đi qua 20 tỉnh thuộc ba nước, nối Đông Trường Sơn với Tây Trường Sơn. Trên tuyến lửa ấy, từng đoàn xe ngày đêm ra trận, “những binh đoàn nối nhau ra tiền tuyến” và đường ra trận vẫn là con đường đẹp nhất, con đường in dấu chân của biết bao chàng trai cô gái, con đường của lứa tuổi thanh xuân, gian khó, hy sinh, anh dũng, kiên cường.

* Tầm nhìn chiến lược và sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng
Đường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh ra đời xuất phát từ ý chí quyết tâm thống nhất nước nhà và là chiến lược sắc sảo của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là cụ thể hóa đường lối chiến tranh nhân dân và vận dụng sáng tạo kinh nghiệm của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (điển hình là việc tổ chức tuyến chi viện trong Chiến dịch Điện Biên Phủ), trên cơ sở kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ cách mạng hai miền Nam-Bắc. Đồng thời, thể hiện nét độc đáo, tài thao lược của Đảng ta trong thực hiện chủ trương kháng chiến toàn dân, toàn diện, mỗi người dân là một chiến sĩ, cả nước cùng hướng về miền Nam thành đồng Tổ quốc.
Thực tiễn đã chứng minh, Trường Sơn là chiến trường lớn đã làm phân tán lực lượng Mỹ-ngụy Sài Gòn, hạn chế chiến tranh phá hoại của Mỹ ra miền Bắc và làm tăng thêm sức mạnh chiến đấu của quân và dân ta ở miền Nam. Nếu không có tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn, chúng ta khó có thể mở được những chiến dịch với quy mô ngày càng lớn trên khắp chiến trường miền Nam và rút ngắn thời gian để có Đại thắng mùa Xuân 1975. Điều đó càng cho thấy tầm vóc, giá trị lịch sử to lớn của tuyến Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh và trên hết là nhãn quan chiến lược sáng suốt, đúng đắn của Đảng ta.
Nếu như quyết định mở tuyến chi viện đường Trường Sơn là một sáng tạo chiến lược độc đáo của Đảng trong việc giải quyết vấn đề hết sức quan trọng của chiến tranh là vấn đề bảo đảm hậu cần, xây dựng hậu phương, thì sự chỉ đạo, điều hành xây dựng, phát triển, tổ chức hoạt động của các lực lượng trên chiến trường Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh cho thấy sự linh hoạt, nhạy bén, một thành công xuất sắc về chỉ đạo chiến lược của Đảng.
Mặc dù kẻ thù ra sức ngăn chặn, hủy diệt, biến Trường Sơn thành chiến trường khốc liệt nhất, với hàng trăm nghìn trận không kích, càn quét; dội xuống Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom (chiếm 50% tổng số bom đạn mà Mỹ đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam và bằng tống số bom đạn trong chiến tranh thế giới thứ 2), nhưng dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, quân và dân ta đã nêu cao ý chí quật cường, tinh thần cách mạng tiến công “Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, “Sống bám cầu đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Mặt đường là trận địa”, “Xe chưa qua, nhà không tiếc”… kiên quyết giữ vững mạch máu giao thông. Bộ đội Trường Sơn đã kết hợp chặt chẽ “vận chuyển và chiến đấu, chiến đấu và vận chuyển”, tổ chức đánh hàng nghìn trận, bắn rơi hơn một nghìn máy bay, tiêu diệt hàng chục nghìn tên địch, phá hủy hàng vạn tấn vũ khí, phương tiện chiến tranh, đánh bại chiến tranh ngăn chặn khốc liệt của kẻ thù, mở đường thắng lợi để tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh không ngừng phát triển, ngày càng vươn sâu, vươn xa vào chiến trường miền Nam.
Những đóng góp của tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là minh chứng sống động về quyết định lịch sử mang tầm chiến lược, cũng như sự chỉ đạo sát sao và tài thao lược của Đảng ta. Con đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh huyền thoại cùng với những chiến công, kỳ tích không chỉ thể hiện đường lối chính trị, đường lối quân sự đúng đắn, sáng tạo, nghệ thuật chỉ đạo tiến hành chiến tranh nhân dân độc đáo, tài tình của Đảng và Bác Hồ vĩ đại mà còn thể hiện bản lĩnh vững vàng, quyết tâm sắt đá, ý chí “dời non lấp biển” của toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Sau 65 năm nhìn lại, chúng ta càng thấy rõ hơn tầm nhìn chiến lược, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh; thấy rõ hơn giá trị và những kỳ tích vĩ đại của đường Trường Sơn- đường Hồ Chí Minh, cũng như sự hy sinh to lớn của quân và dân ta trong những năm tháng bám trụ chiến đấu kiên cường trên tuyến chi viện chiến lược này. Ôn lại lịch sử hào hùng và bi tráng đó, chúng ta càng thấy rõ hơn giá trị của hòa bình, độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc và tự hào về lịch sử, truyền thống của dân tộc, tự hào về Đảng ta, quân đội ta và Nhân dân ta./.

Minh Duyên

(1) Ban Chỉ đạo Tổng kết chiến tranh trực thuộc Bộ Chính trị - Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước Thắng lợi và bài học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội-1995, tr.318.