Bài phát biểu của đồng chí Nông Đức Mạnh, Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng tại Đại hội IV Hội Nông dân Việt Nam

Hà Nội (TTXVN 24/11/2003)

Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,
Thưa các đồng chí đại biểu,
Thưa các vị khách quý, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng,
Thưa các vị khách quốc tế,

Hôm nay, tôi vui mừng đến dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV Hội Nông dân Việt Nam, một sự kiện lớn trong đời sống chính trị, xã hội của giai cấp nông dân và của nhân dân nước ta.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tôi nhiệt liệt chào mừng các đại biểu về dự Đại hội - những cán bộ, hội viên, nông dân ưu tú tiêu biểu cho ý chí, tinh thần lao động cần cù, sáng tạo, quyết tâm dẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Tôi xin gửi lời chào nồng nhiệt tới các vị khách quý và các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; chào mừng các vị khách quốc tế, các vị trong đoàn ngoại giao đã đến dự Đại hội, đem đến cho giai cấp nông dân và nhân dân Việt Nam tình đoàn kết và hữu nghị quý báu.

Thưa các đồng chí và các vị đại biểu,

Kể từ khi thành lập và trải qua các thời kỳ cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện luôn đánh giá cao và khẳng định vị trí chiến lược của nông thôn, vai trò chủ lực của giai cấp nông dân mà nòng cốt là Hội Nông dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.

Gần 20 năm qua, thực hiện đường lối đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách đổi mới trong nông nghiệp, thúc đẩy giải phóng mạnh mẽ sức sản xuất ở nông thôn, xây dựng quan hệ sản xuất mới phù hợp, giao quyền sử dụng đất lâu dài cho nông dân và khẳng định vai trò tự chủ của các hộ nông nghiệp, coi trọng đầu tư, mở rộng hệ thống khuyến nông, xây dựng các thiết chế dân chủ ở cơ sở, tạo những điều kiện thuận lợi để giai cấp nông dân sát cánh cùng giai cấp công nhân và đội ngũ trí thức khai thác, sử dụng và phát huy có hiệu quả các tiềm năng về lao động, đất đai, tài nguyên rừng, biển và các nguồn lực khác, lập nên những thành tích đáng tự hào trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Trong những năm gần đây, mặc dù phải thường xuyên đối phó với thiên tai và chịu ảnh hưởng trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, sản xuất nông nghiệp của nước ta vẫn liên tục tăng trưởng, phát triển toàn diện và từng bước vững chắc. Nhiều phong trào, nhiều mô hình và điển hình nông dân sản xuất kinh doanh giỏi đã xuất hiện ở hầu khắp các địa phương. Sản xuất lương thực có bước tiến lớn, đưa nước ta thoát khỏi tình trạng thiếu lương thực triền miên để gia nhập vào nhóm hàng đầu các nước xuất khẩu gạo. Tiểu công nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại và dịch vụ ở nông thôn từng bước phục hồi và phát triển. Cơ cấu kinh tế nông thôn đang chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng của công nghiệp và dịch vụ. Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, hải sản tăng nhanh và ngày càng thâm nhập được nhiều hơn vào các thị trường khu vực và thế giới. Kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, nhất là hệ thống giao thông, thủy lợi, hệ thống trường học, trạm y tế ngày càng được mở rộng, nâng cấp và đổi mới. Bộ mặt nông thôn có nhiều thay đổi. Đời sống vật chất và tinh thần của đông đảo nông dân được cải thiện. Phong trào xóa đói, giảm nghèo đạt được những thành tựu rõ rệt. Các hoạt động văn hóa, thông tin không ngừng mở rộng. Hầu hết số xã trong cả nước đã có đường ô tô đến trung tâm xã, đại bộ phận số hộ được sử dụng điện, được chăm sóc y tế, được nghe phát thanh và xem truyền hình. Những thành tựu về phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới cùng với những thành tựu chung của đất nước đã góp phần quan trọng vào việc ổn định chính trị, xã hội, bảo đảm quốc phòng-an ninh, nâng cao vị thế của nước ta trên trường quốc tế.

Thực hiện nhiệm vụ của mình, Hội Nông dân Việt Nam trong những năm qua đã có nhiều cố gắng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, ngày càng làm tốt vai trò nòng cốt, trung tâm trong các phong trào thi đua yêu nước sôi nổi và có hiệu quả của giai cấp nông dân. Hoạt động của các cấp hội đã góp phần tích cực vào việc giáo dục, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; động viên, tập hợp hàng chục triệu hội viên, nông dân hăng hái lao động sản xuất, nâng cao trình độ văn hóa, giữ vững đoàn kết, ổnđịnh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng nông thôn mới.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tôi nhiệt liệt biểu dương những thành tựu to lớn và xuất sắc mà giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua. Tôi nhiệt liệt biểu dương giai cấp công nhân, đội ngũ trí thức, các bộ, ban, ngành, các cơ quan khoa học, các nhà doanh nghiệp đã luôn kề vai sát cánh, cùng đảm đương trách nhiệm với giai cấp nông dân làm nên những thành tích vẻ vang trên mặt trận sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Thưa các đồng chí và các vị đại biểu,

Đại hội lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra phương hướng và nhiệm vụ cơ bản của đất nước ta trong những thập kỷ đầu của thế XXI là: “Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa“. Trong 10 năm tới, phấn đấu đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển; nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, văn  hóa, tinh thần của nhân dân; tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.          

Đảng ta cũng chỉ rõ rằng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường; thực hiện cơ khí hóa, điện khí hóa, thủy lợi hóa, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ, trước hết là công nghệ sinh học, đưa thiết bị, kỹ thuật và công nghệ hiện đại vào các khâu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường.          

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tăng nhanh giá trị sản phẩm và lao động các ngành công nghiệp và dịch vụ; giảm dần tỷ trọng sản phẩm và lao động nông nghiệp; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội; quy hoạch phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường sinh thái; tổ chức lại sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp; xây dựng nông thôn dân chủ, công bằng, văn minh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nông dân.          

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là một cuộc cách mạng thực sự trong nông nghiệp và nông thôn. Cuộc cách mạng đó giải quyết đồng thời ba vấn đề cơ bản của một chỉnh thể: nông nghiệp, nông thôn và nông dân; kết hợp một cách chặt chẽ việc phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất với việc xây dựng quan hệ sản xuất mới phù hợp trong nông thôn, vừa tạo lập được một nền nông nghiệp phát triển và một nông thôn mới giàu đẹp, văn minh, hiện đại, vừa xây dựng được giai cấp nông dân vững mạnh và con người nông dân mới, người nông dân làm chủ ruộng đồng, làm chủ văn hóa, khoa học và kỹ thuật để tiến lên. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, là nhiệm vụ trực tiếp của giai cấp nông dân liên minh với giai cấp công nhân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.          

Tôi rất vui mừng là trong những năm qua, thực hiện các nghị quyết của Đảng về công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, giai cấp nông dân nước ta đã cùng các tầng lớp nhân dân hết lòng phấn đấu đạt được những thành tựu có ý nghĩa rất quan trọng. Tôi cũng rất vui mừng là ba phong trào thi đua lớn mà các đồng chí phát động nông dân đã đạt được những kết quả thiết thực. Đó là phong trào hộ gia đình nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng; phong trào nông dân xây dựng gia đình văn hóa, tham gia xây dựng làng (ấp, bản), xã văn hóa; phong trào nông dân tham gia bảo đảm quốc phòng, an ninh. Gần đây, phong trào “cánh đồng đạt giá trị sản xuất 50 triệu đồng trở lên trên một ha canh tác và hộ thu nhập đạt 50 triệu đồng trên một năm trở lên“ đã được sự hưởng ứng rộng rãi. Các đồng chí đã chủ động trong việc thực hiện cơ chế phối hợp giữa nhà nông, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp với nhà quản lý trong việc đưa nhanh tiến bộ khoa học-kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất và tiêu thụ nông sản hàng hóa.          

Chúng ta cần khẳng định mạnh mẽ những thành tựu đạt được, đồng thời cũng cần thấy rõ đó mới chỉ là bước đầu. Cho đến nay, sản xuất nông nghiệp nói riêng cũng như nền sản xuất nói chung của chúng ta tuy đạt mức tăng trưởng khá, nhưng so với tiềm năng và yêu cầu thì vẫn còn một khoảng cách lớn. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch còn chậm. Trình độ khoa học, công nghệ của sản xuất nhiều mặt còn lạc  hậu nên năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nhiều sản phẩm còn thấp. Công nghiệp ở nông thôn, nhất là công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản phát triển còn ít; các ngành nghề và dịch vụ chưa thu hút nhiều lao động, lao động còn phổ biến là thủ công, tỉ lệ qua đào tạo thấp; thiếu việc làm ở nông thôn còn nghiêm trọng. Kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, đời sống ở một số vùng, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Quan hệ sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển nông nghiệp hàng hóa theo cơ chế mới. Đời sống vật chất, văn hóa ở nhiều vùng nông thôn còn thấp.   

Tất cả những mặt yếu kém đó cần được nhận thức đầy đủ và có kế hoạch và biện pháp khắc phục. Những chủ trương và giải pháp lớn đã được nêu trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về “đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn thời kỳ 2001-2010“ phải được thấu suốt và thực hiện một cách đồng bộ. Tư tưởng “đẩy nhanh“ đòi hỏi chúng ta trong một số năm phải tập trung sức làm chuyển biến tình hình, tạo nên sự bứt phá mới để đi lên. Cùng với việc ra sức đẩy mạnh phát triển lực lượng sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, cần tiếp tục xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp với nội dung là khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế hộ, kinh tế trang trại và kinh tế tư nhân nói chung phát triển sản xuất hàng hóa với quy mô ngày càng lớn; khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện phát triển kinh tế hợp tác và hợp tác xã; tổ chức, sắp xếp lại hệ thống doanh nghiệp nhà nước và hướng doanh nghiệp nhà nước vào việc làm ăn có hiệu quả, làm nòng cốt trong một số lĩnh vực sản xuất kinh doanh quan trọng, hỗ trợ các thành phần kinh tế khác cùng phát triển. Cần coi trọng việc phát triển kết cấu hạ tầng và đô thị hóa nông thôn, xây dựng đời sống văn hóa-xã hội và phát triển nguồn nhân lực, thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, trong đó chú ý đầu tư thỏa đáng cho các vùng nghèo, nhất là miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số để đạt được mục tiêu công bằng xã hội, thu hẹp dần khoảng cách thu nhập giữa nông thôn và thành thị.            

Thưa các đồng chí và các vị đại biểu,          

Là tổ chức chính trị-xã hội rộng lớn của giai cấp nông dân, Hội Nông dân Việt Nam có vai trò ngày càng quan trọng trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn.          

Tôi hoan nghênh và ủng hộ mạnh mẽ phương hướng và mục tiêu tổng quát mà các đồng chí nêu lên tại Đại hội lần này: xây dựng Hội Nông dân Việt Nam vững mạnh về mọi mặt, là trung tâm, nòng cốt trong phong trào nông dân và công cuộc xây dựng nông thôn mới; nâng cao vai trò đại diện của giai cấp nông dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa,  hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh“.         

Trước mắt, Hội cần làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo  dục, nâng cao nhận thức cho hội viên, nông dân về các chủ trương,  chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, nhất là những chủ trương,  chính sách có liên quan đến nông dân, nông nghiệp, nông thôn. Phải  làm cho cán bộ, hội viên, nông dân trong cả nước nêu cao lòng yêu  nước, tinh thần đại đoàn kết dân tộc, nhận thức rõ hơn về vai trò,  nhiệm vụ của giai cấp nông dân và Hội Nông dân Việt Nam trong thời kỳ  đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; nêu  cao ý chí, truyền thống lao động cần cù, sáng tạo và lòng tự hào của  người nông dân Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, không ngừng nâng cao  trình độ văn hóa, khoa học, vươn lên làm chủ kỹ thuật hiện đại, quyết  không cam chịu đói nghèo, ra sức làm giàu cho gia đình, cho xã hội;  tuyết đối tin tưởng sự lãnh đạo của Đảng, giữ gìn và bảo vệ khối đại  đoàn kết toàn dân tộc mà nòng cốt là liên minh công nhân - nông dân -  trí thức.  Phải ra sức phát huy nội lực, khai thác những khả năng to lớn  còn tiềm tàng trong nông dân, nông nghiệp và nông thôn, động viên  đông đảo giai cấp nông dân tham gia các phong trào thi đua và hành  động cách mang, tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả của các  phong trào đó, thường xuyên sơ kết, tổng kết kinh nghiệm để đưa phong  trào chung và từng phong trào cụ thể tiến lên. Hội làm nòng cốt động  viên nông dân phát huy truyền thống đoàn kết xóm thôn, giữ gìn tình  làng nghĩa xóm, tôn trọng luật pháp và hương ước nông thôn, bảo vệ  môi trường thiên nhiên và các di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc.  Đồng thời, Hội cần liên kết với các lực lượng xã hội, các doanh nhân,  trí thức, văn nghệ sĩ, nhà báo quan tâm đến nông nghiệp và nông dân  có những việc làm thiết thực hỗ trợ nông dân, nông thôn nước ta đạt  bước phát triển mới.            
Về tổ chức, Hội cần tập trung sức củng cố và xây dựng phát  triển hội viên cả về số lượng và chất lượng, chú trọng nhiều hơn nữa  vào việc xây dựng các cơ sở hội vững mạnh. Đội ngũ cán bộ các cấp của  hội, nhất là cán bộ chủ chốt, cần được quy hoạch tốt và có kế hoạch  thường xuyên chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng.            

Các cấp hội cần đổi mới hình thức và phương thức hoạt động;  kiên quyết khắc phục chủ nghĩa hình thức và bệnh quan liệu, xa dân,  xa nông dân, xa hội viên; hướng mọi hoạt động về cơ sở, sâu sát, nắm  chắc tình hình diễn biến ở cơ sở để kịp thời phản ánh với Đảng và Nhà  nước những ý kiến, nguyện vọng chính đảng của nông dân. Chúng ta hoan  nghênh các cấp hội và cán bộ Hội nông dân am hiểu công việc, nói lên  được tiếng nói của nông dân, đồng thời cũng phê phán những cấp hội và  cán bộ hội, nhân danh nông dân nhưng lại không thấu hiểu những suy  nghĩ, lo lắng và khúc mắc của nông dân trong sản xuất và đời sống, sống và làm việc xã rời thực tế nông thôn nước ta.              

Để Hội nông dân Việt Nam phát huy tốt hơn nữa vai trò, vị trí  của mình và giai cấp nông dân tiếp tục giành được những thành tựu mới  trên mặt trận sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn, tôi yêu cầu  các cấp ủy đảng, các cấp chính quyền, lãnh đạo các bộ, ban, ngành,  Mặt trận và các đoàn thể phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện thuận lợi  về các mặt để Hội nông dân hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Các cấp  ủy đảng, chính quyền và Mặt trận các cấp cần tiếp tục quán triệt và  triển khai đến tận cơ sở Chỉ thị của Bộ Chính trị Trung ương Đảng  (khóa VIII) về: “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động  của Hội Nông dân...“ và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về:  “Tạo điều kiện cơ sở vật chất, cơ chế tham gia quản lý, giám sát các  hoạt động của chính quyền“; về “Hội Nông dân tham gia giải quyết tố  cáo, khiếu nại của nông dân...“. Đây là những chủ trương, quan điểm  lớn, định hướng quan trọng của Đảng và Nhà nước để Hội Nông dân Việt Nam hoạt động có hiệu quả và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong thời  gian tới.            

Thưa các đồng chí và các vị đại biểu,           

Tôi tin tưởng rằng Đại hội lần thứ IV của Hội Nông dân Việt  Nam sẽ tổng kết được nhiều vấn đề lý luận mới, nhiều kinh nghiệm quý  từ thực tiễn phong phú của phong trào nông dân và hoạt động của Hội  nông dân trong thời kỳ đổi mới, trên cơ sở đó đề ra phương hướng và  nhiệm vụ mới, các chương trình và giải pháp hành động đúng đắn; tin  tưởng rằng, Hội nông dân Việt Nam sẽ phát huy mạnh mẽ vai trò trung  tâm và nòng cốt trong các phong trào nông dân và xây dựng nông thôn  mới, góp phần động viên, khơi dậy khí thế thi đua sôi nổi của giai  cấp nông dân trong cả nước, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ kinh tế - xã  hội năm 2003 và cả nhiệm kỳ 5 năm tới, góp phần đẩy nhanh tiến trình  công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.              

Xin chúc các đồng chí và các vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc;
Chúc Đại hội lần thứ IV Hội Nông dân Việt Nam thành công tốt đẹp;            
Xin trân trọng cảm ơn./.