Bài thơ "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên" của nhà thơ Tố Hữu

Hà Nội (TTXVN 05/05/2023) Theo nhà thơ Tố Hữu, ông đã viết bài thơ "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên" rất nhanh, vỏn vẹn trong hai ngày và khi đó, ông chưa đến với Điện Biên. Thế nhưng không khí hừng hực của ngày vui chiến thắng như òa vào từng câu, từng chữ trong tác phẩm. Đó là: “Ngựa bay lên dốc - Đuốc chạy sáng rừng - Chuông reo tin mừng - Loa kêu từng cửa - Làng bản đỏ đèn, đỏ lửa” và không khí hào hùng: “Nghe trưa nay tháng năm, mùng bẩy - Trên đầu bay thác lửa hờn căm - Trông: Bốn mặt lũy hầm sụp đổ - Tướng quân bay lố nhố cờ hàng - Trông: Chúng ta cờ đỏ sao vàng - Rực trời đất Điện Biên toàn thắng!”…

Bài thơ "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên"! dài 96 câu thơ, viết bằng thể thơ tự do có vần, xen lẫn những đoạn lục bát và vài ba câu song thất, như những lời hát hân hoan xen vào một ký sự thơ.

Cả bài thơ mang một tiết tấu nhanh, mạnh; khỏe ào ào như sóng reo, thác cuốn. Câu, chữ trong thơ dễ hiểu, mang hàm lượng thông tin cao. Sắc độ chính, xuyên suốt bài thơ là tiếng reo vui, hân hoan chiến thắng. Ngay "tít" bài thơ cũng thể hiện điều đó: "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên"! Lấy một tiếng reo vui, một câu khẩu ngữ mang tính khẩu hiệu làm đầu đề cho bài thơ Tố Hữu đã khẳng định âm hưởng chính cho bài thơ của ông rồi: Đây là niềm hân hoan chiến thắng.
Bài thơ "Hoan hô chiến sĩ Điện Biên"! được chia làm sáu đoạn nhỏ, mỗi đoạn mang một mầu sắc riêng và mang một sứ mệnh cụ thể.

I
  Tin về nửa đêm
  Hỏa tốc hỏa tốc
  Ngựa bay lên dốc
  Đuốc chạy sáng rừng
  Chuông reo tin mừng
  Loa kêu từng cửa
  Làng bản đỏ đèn, đỏ lửa...

  Hoan hô chiến sĩ Điện Biên
  Hoan hô đồng chí Võ Nguyên Giáp!
  Sét đánh ngày đêm xuống đầu giặc Pháp!
  Vinh quang Tổ quốc chúng ta
  Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
  Vinh quang Hồ Chí Minh, Cha của chúng ta ngàn năm sống mãi
  Quyết chiến quyết thắng, cờ đỏ sao vàng vĩ đại

  Kháng chiến ba nghìn ngày
  Không đêm nào vui bằng đêm nay
  Đêm lịch sử Điện Biên sáng rực
  Trên đất nước, như Huân chương trên ngực
  Dân tộc ta dân tộc anh hùng!

  Điện Biên vời vợi nghìn trùng
  Mà lòng bốn biển nhịp cùng lòng ta
  Đêm nay bè bạn gần xa
  Tin về chắc cũng chan hòa vui chung.

II
  Hoan hô chiến sĩ Điện Biên
  Chiến sĩ anh hùng
  Đầu nung lửa sắt
  Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt
  Máu trộn bùn non
  Gan không núng
  Chí không mòn!
  Những đồng chí thân chôn làm giá súng
  Đầu bịt lỗ châu mai
  Băng mình qua núi thép gai
  Ào ào vũ bão,
  Những đồng chí chèn lưng cứu pháo
  Nát thân, nhắm mắt, còn ôm...
  Những bàn tay xẻ núi lăn bom
  Nhất định mở đường cho xe ta lên chiến trường tiếp viện

  Và những chị, những anh ngày đêm ra tiền tuyến
  Mấy tầng mây gió lớn mưa to
  Dốc Pha Đin, chị gánh anh thồ
  Đèo Lũng Lô, anh hò chị hát
  Dù bom đạn xương tan, thịt nát
  Không sờn lòng, không tiếc tuổi xanh...
  Hỡi các chị, các anh
  Trên chiến trường ngã xuống
  Máu của anh chị, của chúng ta không uổng
  Sẽ xanh tươi đồng ruộng Việt Nam
  Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam
  Hoa mơ lại trắng, vườn cam lại vàng...

  III
  Lũ chúng nó phải hàng, phải chết
  Quyết trận này quét sạch Điện Biên!
  Quân giặc điên
  Chúng bay chui xuống đất
  Chúng bay chạy đằng trời?
  Trời không của chúng bay
  Đạn ta rào lưới sắt!
  Đất không của chúng bay
  Đai thép ta thắt chặt!

  Của ta trời đất đêm ngày
  Núi kia, đồi nọ, sông này của ta
  Chúng bay chỉ một đường ra
  Một là tử địa, hai là tù binh
  Hạ súng xuống rùng mình run rẩy
  Nghe pháo ta lừng lẫy thét gầm!
  Nghe trưa nay tháng năm, mùng bảy
  Trên đầu bay thác lửa hờn căm
  Trông: Bốn mặt lũy hầm sụp đổ
  Tướng quân bay lố nhố cờ hàng
  Trông: Chúng ta cờ đỏ sao vàng
  Rực trời đất Điện Biên toàn thắng!
  Hoan hô chiến sĩ Điện Biên!

  Tiếng reo núi vọng sông rền
  Đêm nay chắc cũng về bên Bác Hồ
  Bác đang cúi xuống bản đồ
  Chắc là nghe tiếng quân hò quân reo...
  Từ khi vượt núi qua đèo
  Ta đi, Bác vẫn nhìn theo từng ngày
  Tin về mừng thọ đêm nay
  Chắc vui lòng Bác giờ này đợi trông!

  IV
  Đồng chí Phạm Văn Đồng
  Ở bên đó, chắc đêm nay không ngủ
  Tin đây Anh, Điện Biên Phủ hoàn thành
  Ngày mai, vào cuộc đấu tranh
  Nhìn xuống mặt bọn Bi-đôn, Smít (*)
  Anh sẽ nói: "Thực dân, phát xít
  Đã tàn rồi!
  Tổ quốc chúng tôi
  Muốn độc lập hòa bình trở lại
  Không muốn lửa bom đổ xuống đầu con cái
  Nước chúng tôi và nước các anh
  Nếu còn say máu chiến tranh
  Ở Việt Nam, các anh nên nhớ
  Tre đã thành chông, sông là sông lửa
  Và trận thắng Điện Biên
  Cũng mới là bài học đầu tiên!"

5-1954
TỐ HỮU
(*) Bi-don (Bidault): Ngoại trưởng Pháp.
  Smít (Smaith): Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ