CAO TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC (1939-1945)
Năm 1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, tại Hội nghị Trung ương lần thứ 6 (11/1939), đặc biệt Hội nghị lần thứ 8 (5/1941), Đảng quyết định chuyển hướng chỉ đạo chiến lược: giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, đặt nhiệm vụ trọng tâm là chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Ngày 19/5/1941, Mặt trận Việt Minh ra đời đoàn kết hết thảy các giới đồng bào yêu nước. Cuối năm 1941, các hội cứu quốc ra đời, tiếp đó các đội tự vệ vũ trang du kích, lực lượng vũ trang kết hợp với lực lượng chính trị thành lập. Phong trào chuẩn bị khởi nghĩa sục sôi khắp cả nước.
Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, Hội nghị Ban thường vụ Trung ương Đảng họp ở làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) do Tổng Bí thư Trường Chinh chủ trì đã ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, đồng thời quyết định “phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước…”. Trước tình hình khẩn cấp, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp từ ngày 14 đến 15/ 8/1945, tiếp đó ngày 16/8/1945, Đại hội quốc dân họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) quyết định phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa. Nhân dân cả nước triệu người như một, nhất tề đứng dậy, chỉ trong 15 ngày từ 14 đến 28/8/1945 nhân dân ta đã giành được chính quyền trong cả nước.