Hà Nội (TTXVN 18/4/2023) Trong trái tim của mỗi người Việt Nam, Cuba và vị lãnh tụ Fidel Castro luôn là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quật khởi và khát vọng vươn tới tự do, hạnh phúc. Nhân dân Việt Nam luôn dành cho nhân dân Cuba, cho lãnh tụ Fidel Castro niềm tin yêu, sự khâm phục và đồng cảm sâu sắc. Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn khẳng định tình đoàn kết trước sau như một với Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba trong cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập, tự do, vì mục tiêu lý tưởng cách mạng cao đẹp và sẽ làm hết sức mình để quan hệ hữu nghị và đoàn kết giữa Việt Nam và Cuba mãi mãi xanh tươi.
Người ta thường nói, lịch sử được tạo nên bởi những con người biết vượt ra khỏi khuôn khổ. Nếu đúng là như vậy thì Fidel Castro đã làm nên lịch sử tại Việt Nam. Và đã là người Việt Nam, thì dù có may mắn, vinh dự được gặp hay chỉ được biết đến lãnh tụ Fidel Castro qua những câu chuyện kể, những bài báo thì trong trái tim mỗi người vẫn luôn khắc ghi câu nói đã đi vào lịch sử của ông: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Câu nói nổi tiếng ấy xuất phát từ lòng yêu mến, sự khâm phục của người đại diện cho hơn 10 triệu trái tim sục sôi khí thế cách mạng của nhân dân Cuba trước tinh thần quả cảm của dân tộc Việt Nam chiến đấu vì độc lập và tự do của Tổ quốc.
Chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam lần đầu tiên của Fidel từ 12 đến 19/9/1973 là một minh chứng hùng hồn cho nhận xét nói trên. Fidel Castro là vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam khi chiến tranh chưa kết thúc, đem đến cho chiến sỹ và nhân dân Việt Nam lời động viên chiến đấu và lời hứa đóng góp thực hiện mong ước của Bác Hồ xây dựng Việt Nam 10 lần to đẹp hơn. Hình ảnh vị Tổng Tư lệnh với bộ quân phục màu xanh ôliu đứng trên nóc một lô cốt cũ của địch, phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, là sự cổ vũ vô cùng to lớn đối với đồng bào chiến sĩ ta lúc đó.
Cũng trong chuyến thăm lần đầu tiên này của Fidel, Cuba đã tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội vào loại tầm cỡ lúc bấy giờ với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD, gồm: Khách sạn Thắng Lợi (tại Hồ Tây, Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam-Cuba (tại Đồng Hới, Quảng Bình), Đường Xuân Mai, Trại bò giống Ba Vì, Xí nghiệp gà Lương Mỹ; tặng bò giống, gà giống và hơn 6 triệu USD để mua thiết bị, đồng thời cử chuyên gia sang Việt Nam cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh; giúp đào tạo trên 1.000 sinh viên ở trình độ đại học và cao học; vận động ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc… Sự nhường cơm sẻ áo chí tình này thật nghĩa hiệp và đúng lúc.
Tháng 12/1995, Fidel Castro sang thăm Việt Nam lần thứ hai, khi Việt Nam vừa vượt qua một chặng đường thử thách không nhỏ để khẳng định một cách đầy sức thuyết phục sự đúng đắn và thành công của đường lối đổi mới và bắt tay vào công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Còn Cuba lúc ấy đang trải qua “thời kỳ đặc biệt”, chạm đáy khủng hoảng, khó khăn kinh tế tưởng chừng không vượt qua nổi, đang tìm lối ra cho mình để rồi bứt lên lấy lại đà tăng trưởng trong những năm sau đó. Và sau hơn 20 năm kể từ lần đầu, chuyến thăm của Fidel năm 1995 đến Việt Nam đánh dấu một bước chuyển, một mốc son mới của tình hữu nghị và sự hợp tác anh em giữa hai nước. Đến Việt Nam trong chuyến thăm lần thứ hai, Fidel và các thành viên trong đoàn đại biểu đều cảm nhận như được về lại chính nhà mình, được sống giữa những người thân trong gia đình. Những nhà lãnh đạo và nhân dân Việt Nam cũng đều chào đón Fidel với tình cảm và suy nghĩ như vậy.
Từ lâu lắm rồi và cho đến sau này cũng vậy, Fidel Castro thường nói với những người đồng chí và nhân dân của ông rằng: Việt Nam luôn cảm ơn sự ủng hộ hết mình và tình đoàn kết chí tình của Cuba; nhưng chính chúng ta, những người Cuba và cả nhân loại phải biết ơn Việt Nam vì nhân dân Việt Nam không chỉ đổ máu cho dân tộc mình, mà đã thật sự đổ máu cho Cuba và cho các dân tộc khác. Có lẽ chính chân lý đích thực và logic sâu xa này là cội nguồn của tình cảm vô tư, trong sáng mà nhân dân Cuba đã, đang và sẽ tiếp tục dành cho nhân dân Việt Nam.
Tháng 2/2003, Fidel Castro có chuyến thăm lần thứ ba đến Việt Nam. Người ngạc nhiên và phấn khởi trước những thành quả về kinh tế, văn hóa, xã hội mà Việt Nam đã đạt được và chúc nhân dân Việt Nam tiếp tục đạt nhiều thành tựu to lớn hơn nữa trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước xã hội chủ nghĩa. Người cũng khẳng định nhân dân Việt Nam mãi mãi là những người bạn, người anh em gần gũi, thân thiết của nhân dân Cuba và tin tưởng chắc chắn rằng tình đoàn kết, hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Cuba và Việt Nam sẽ không ngừng được củng cố và phát triển.
Trong chuyến thăm lần thứ ba tới Việt Nam, Chủ tịch Fidel Castro đã phát biểu rất chân thành: "Câu nói của tôi mà các bạn thường trích dẫn để cảm ơn không bao giờ chỉ là những lời nói suông. Hôm nay, tại đây, trên đất nước của các bạn, tôi xin nhắc lại rằng nhân dân Cuba thực sự đã luôn luôn sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình vì Việt Nam, bởi lẽ chúng tôi luôn đánh giá cao ý nghĩa của cuộc đấu tranh với tinh thần dũng cảm tuyệt vời và chủ nghĩa anh hùng vô song của nhân dân Việt Nam”.
Đó chính là những lời nói từ trái tim người con vĩ đại của dân tộc Cuba hào hiệp, người đã trực tiếp quyết định việc Cuba là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12/1961), là nước đầu tiên thành lập Ủy ban đoàn kết với Việt Nam (tháng 9/1963) và cũng là nước đầu tiên và duy nhất lập Sứ quán bên cạnh Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại vùng giải phóng (tháng 7/1967).
Đúng như lời nhận xét của một nhà lãnh đạo Mỹ Latinh: “Fidel là một người bạn lớn của các dân tộc đang đấu tranh vì độc lập tự do, ông luôn coi những vấn đề của các nước anh em, bè bạn như những vấn đề của chính đất nước mình, luôn sẵn sàng ủng hộ, giúp đỡ sự nghiệp cách mạng của nhân dân các nước một cách hào hiệp và vô tư nhất”.
Đối với người Việt Nam, Lãnh tụ Fidel Castro mãi mãi là người bạn lớn, người đồng chí, người anh em thân thiết. Nhân dân Việt Nam nguyện giữ vững mối tình hữu nghị thủy chung mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và lãnh tụ Fidel Castro đã dày công vun đắp.
Với tất cả tình cảm chân thành nhất dành cho Chủ tịch Fidel Castro, Đảng và Nhà nước ta đã trao tặng ông Huân chương Sao vàng (năm 1982) và Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1989)./.
Trọng Đức (tổng hợp)
