Chủ tịch Quốc hội Bulgaria thăm Việt Nam: Mở ra những cơ hội hợp tác mới

Hà Nội (TTXVN 4/1/2024) Nhận lời mời của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Dimitrov Jeliazkov thăm chính thức Việt Nam từ ngày 5 đến 9/1/2024. Chuyến thăm này được thực hiện ngay sau chuyến thăm chính thức Cộng hòa Bulgaria của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hồi tháng 9/2023, thể hiện sự hợp tác nói chung và hợp tác nghị viện nói riêng giữa hai nước đang được tăng cường trong thời gian gần đây. Trong bối cảnh quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Bulgaria đã và đang trên đà phát triển tích cực và còn nhiều dư địa để thúc đẩy trên tất cả các lĩnh vực, chuyến thăm Việt Nam lần này của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Dimitrov Jeliazkov góp phần đưa quan hệ giữa hai nước lên tầm cao mới, hướng tới kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Bulgaria (8/2/1950-8/2/2025).

* Quan hệ hữu nghị truyền thống phát triển tốt đẹp

Việt Nam và Bulgaria có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 8/2/1950. Chuyến thăm hữu nghị chính thức Bulgaria của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng 8/1957 đã đặt nền móng và ghi dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước.

Trong những năm tháng khó khăn, gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng đất nước, Việt Nam đã luôn nhận được sự ủng hộ quý báu cả về vật chất và tinh thần của Chính phủ và nhân dân Bulgaria. Nhiều công trình kinh tế, giáo dục, y tế tại Việt Nam đã được xây dựng với sự giúp đỡ về vật chất, kỹ thuật, sự lao động quên mình của các chuyên gia Bulgaria. Rất nhiều người Việt Nam đã làm việc, học tập tại Bulgaria vào những năm 70 và 80 của thế kỷ trước để trở thành những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư hàng đầu của Việt Nam, những người đã và đang tích cực tham gia đóng góp quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất nước. Đây là tài sản vô giá, là những nhân tố tích cực góp phần gắn kết quan hệ đoàn kết hữu nghị giữa Việt Nam và Bulgaria.

Với nền tảng vững chắc, quan hệ hai nước đã không ngừng được vun đắp hơn 70 năm qua, đặc biệt trong những năm gần đây, quan hệ truyền thống đó đã có những bước phát triển mới rất tích cực trên tất cả các lĩnh vực chính trị-ngoại giao, kinh tế-thương mại, quốc phòng-an ninh, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, văn hóa, thể thao, du lịch…

Mối quan hệ chính trị tốt đẹp được đánh dấu bởi các chuyến thăm cấp cao giữa hai bên, về phía Việt Nam có các chuyến thăm Bulgaria của: Thủ tướng Phan Văn Khải (tháng 9/2000); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (tháng 6/2008); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm chính thức Bulgaria nhân dịp hai nước kỷ niệm 65 năm quan hệ ngoại giao (tháng 6/2015); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (tháng 7/2018); Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình (tháng 10/2019); Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân (tháng 10/2021); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 9/2023)…

Về phía Bulgaria, có các chuyến thăm Việt Nam của: Chủ tịch Quốc hội Ognian Gherdjikov (tháng 3/2004); Thủ tướng Sergei Stanishev (tháng 11/2006); Tổng thống Georgi Parvanov (tháng 1/2009); Chủ tịch Quốc hội Tsetska Tsacheva (tháng 4/2012); Tổng thống Rosen Plevneliev (tháng 10/2013); Thủ tướng Plamen Vasilev Oresharski (tháng 4/2014); Phó Tổng thống Margarita Popova (tháng 11/2015); Bộ trưởng Kinh tế Emil Karanikolov (tháng 9/2018)…

Ngoài ra, hai nước cũng hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, hợp tác ASEAN-EU, Thượng đỉnh Á-Âu (ASEM)… Bulgaria ủng hộ Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO), ứng cử Ủy viên không thường trực hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021); ứng cử của Việt Nam vào Hội đồng Kinh tế-Xã hội Liên hợp quốc (ECOSOC) nhiệm kỳ 2016-2018; ứng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2014-2016 và 2023-2025)…

 * Hợp tác kinh tế-thương mại phát triển tích cực

Hợp tác kinh tế-thương mại giữa Việt Nam và Bulgaria thời gian qua đã có những bước phát triển tích cực. Bulgaria là một trong những nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) đi đầu trong việc phê chuẩn Hiệp định khung về Đối tác và Hợp tác toàn diện (PCA) Việt Nam-EU, cũng như thúc đẩy việc ký và phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA).

Mới đây, nhân chuyến thăm Bulgaria của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, ngày 25/9/2023, Quốc hội Bulgaria đã phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVIPA) với số phiếu ủng hộ tuyệt đối. Điều này rất có ý nghĩa, thể hiện sự coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác trên nhiều lĩnh vực giữa hai nước, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thuận lợi để doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư trong thời gian tới sau khi hiệp định có hiệu lực.

Kim ngạch thương mại song phương năm 2020 đạt 118,7 triệu USD; năm 2021 đạt 234,6 triệu USD; năm 2022 đạt 203,6 triệu USD; 11 tháng năm 2023 đạt 195,5 triệu USD. Việt Nam xuất khẩu sang Bulgaria các mặt hàng như dệt may, giày da, cà phê, hạt tiêu, thuốc lá, linh kiện điện tử, thủy sản… và nhập khẩu từ Bulgaria các mặt hàng như hóa chất, tân dược, rượu vang, máy móc, thiết bị đóng tàu, lúa mỳ, thức ăn gia súc…

Để đưa hợp tác kinh tế lên tầm cao mới, tương xứng với quan hệ chính trị và mong muốn của cả hai nước, lãnh đạo hai bên nhất trí tăng cường công tác xúc tiến thương mại, đầu tư, khuyến khích và tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai nước kết nối đối tác, tìm hiểu thị trường, nhất là trong các lĩnh vực mà Bulgaria có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như nông nghiệp, hóa dược, công nghệ thông tin...

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà cho biết, với vị trí địa lý độc đáo, Bulgaria được coi là quốc gia có vị trí chiến lược quan trọng ở Trung và Đông Âu. Doanh nghiệp Việt Nam có thể liên kết với doanh nghiệp Bulgaria để thâm nhập thị trường châu Âu và các nước vùng Balkan và ngược lại, Bulgaria có thể đầu tư vào Việt Nam qua đó đầu tư vào thị trường ASEAN rộng lớn với hơn 650 triệu dân, nền kinh tế có quy mô lớn thứ 5 thế giới…

Tính đến tháng 8/2023, Bulgaria có 14 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký là 31,32 triệu USD. Trong đó, hai dự án lớn nhất của Bulgaria tại Việt Nam là Dự án Nhà máy chế biến cà phê hòa tan tại tỉnh Lâm Đồng (14 triệu USD) và Dự án Công ty TNHH Dệt kim và may mặc tại tỉnh Thừa Thiên Huế (14 triệu USD).

Về hợp tác phát triển, Bulgaria cung cấp viện trợ không hoàn lại (ODA) trong lĩnh vực giáo dục và phụ nữ cho Việt Nam. Năm 2021, Bulgaria đã tài trợ 35.000 euro cho Đại học Huế và Đại học Nông Lâm thực hiện dự án “Đa dạng hóa sản phẩm sen bản địa kết hợp với phát triển du lịch sinh thái: Mô hình giảm nghèo cho phụ nữ nông thôn”.

Bên cạnh đó, các hoạt động hợp tác về giáo dục-đào tạo, văn hóa, du lịch, khoa học-công nghệ; an ninh-quốc phòng, lao động… giữa Việt Nam và Bulgaria thời gian qua cũng đạt được những kết quả tích cực.

Giao lưu nhân dân giữa hai nước không ngừng mở rộng. Các hoạt động văn hóa được tổ chức thường xuyên ở hai nước trong thời gian qua như Lễ hội hoa hồng, Ngày văn hóa chữ viết Sla-vơ tại Hà Nội…, Việt Nam cử đoàn dự Festival Văn hóa dân gian quốc tế tại Burgas, Festival quốc tế nghệ thuật tại Sozopol... đã góp phần thúc đẩy giao lưu nhân dân, góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa hai dân tộc.

Hợp tác giáo dục-đào tạo là lĩnh vực hợp tác truyền thống giữa hai nước. Sợi dây liên kết giữa hai quốc gia luôn được thắt chặt là nhờ hàng nghìn người dân Việt Nam đã, đang sinh sống và học tập tại Bulgaria. Hai nước đã ký Thỏa thuận hợp tác về giáo dục giai đoạn 2019-2023. Đặc biệt, năm 2015, Bộ môn tiếng Việt lần đầu tiên được thành lập tại Đại học Tổng hợp Sofia, thu hút ngày càng đông sinh viên Bulgaria theo học, là tín hiệu tích cực để truyền bá ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam tại Bulgaria, qua đó tăng cường hiểu biết giữa hai dân tộc. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà, hiện nay Bulgaria có thế mạnh về khoa học công nghệ, giáo dục-đào tạo và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam, sẵn sàng trao học bổng cho sinh viên Việt Nam.

Cộng đồng người Việt Nam hiện đang sinh sống tại Bulgaria có hơn 1.000 người, phần lớn đều có cuộc sống tương đối ổn định, hòa nhập tốt với nước sở tại, trở thành cầu nối đưa hai dân tộc Việt Nam-Bulgaria ngày càng gần gũi và đạt được nhiều thành quả tốt đẹp.

* Hợp tác nghị viện đạt hiệu quả

Về hợp tác nghị viện giữa hai nước, Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Đỗ Hoàng Long cho biết đây có thể coi là điểm sáng trong quan hệ giữa hai nước. Quốc hội hai nước luôn duy trì các hoạt động trao đổi đoàn nghị viện, nổi bật là chuyến thăm hữu nghị chính thức Bulgaria của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (tháng 6/2008) và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 9/2023)...

Năm 2012, lãnh đạo Quốc hội hai nước đã ký Biên bản ghi nhớ giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Bulgaria.

Tiếp đó, tháng 9/2023, trong chuyến thăm chính thức Bulgaria của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, hai nước đã ký Bản ghi nhớ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Bulgaria cho giai đoạn mới, cùng 4 văn kiện hợp tác khác gồm: Bản ghi nhớ hợp tác giữa Văn phòng Quốc hội Việt Nam và Ban Thư ký Quốc hội Bulgaria; hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, du lịch và giữa tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Pernik (Bulgaria). Trong chuyến thăm này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Dimitrov Jeliazkov cũng nhất trí ủng hộ triển khai hiệu quả các văn kiện đã ký kết song phương cũng như trong khuôn khổ Liên minh châu Âu (EU)… Đây chính là cơ sở pháp lý để tăng cường và thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước.

Hai bên cũng tích cực thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực lập pháp, chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau trong việc cải cách các văn bản pháp luật, tư pháp, hành chính, xây dựng nhà nước pháp quyền, luật về phòng chống tham nhũng.

Cùng với đó, hai bên duy trì tiếp xúc, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương như: Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), Hội nghị Đối tác Nghị viện Á-Âu (ASEP)…

Với nền tảng hợp tác vững chắc, chắc chắn chuyến thăm chính thức Việt Nam lần này của Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Dimitrov Jeliazkov sẽ mở ra những cơ hội hợp tác mới trong quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước nói chung và giữa Quốc hội hai nước nói riêng./.

An Ngọc (tổng hợp)