Đưa quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Philippines ngày càng đi vào chiều sâu
Nhân vật liên quan
Hà Nội (TTXVN 23/11/2022) Tiếp nối sau chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia và dự Đại hội đồng Liên nghị viện các nước ASEAN lần thứ 43 (AIPA-43), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ thăm chính thức Philippines theo lời mời của Chủ tịch Thượng viện Cộng hòa Philippines Juan Miguel Zubiri từ ngày 23 đến 25/11/2022. Đây là chuyến thăm chính thức Philippines đầu tiên của lãnh đạo chủ chốt nước ta trong năm 2022 và của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam sau 16 năm, diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị và Đối tác chiến lược Việt Nam-Philippines đang phát triển tốt đẹp trên mọi lĩnh vực. Năm 2021, hai nước đã kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với nhiều hoạt động ý nghĩa.
Là hai quốc gia trong cùng khu vực, Việt Nam và Philippines có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa; nhân dân hai nước có sự hiểu biết và giao lưu hữu nghị truyền thống lâu đời. Hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 12/7/1976. Kể từ đó đến nay, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước ngày càng phát triển thực chất và đi vào chiều sâu, nhất là từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào tháng 11/2015.
Hợp tác trên các lĩnh vực từ chính trị-an ninh đến kinh tế-thương mại, biển-đại dương, văn hóa-du lịch-giáo dục… đều đạt những tiến triển quan trọng. Hai bên duy trì đều đặn các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao và các cấp trên tất cả các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và giao lưu nhân dân.
Ba năm gần đây, bất chấp khó khăn do đại dịch COVID-19, hai nước vẫn duy trì hiệu quả tiếp xúc cấp cao và các cấp qua nhiều hình thức linh hoạt. Điều này thể hiện mức độ tin cậy chính trị ngày càng cao, đồng thời góp phần duy trì đà hợp tác giữa hai bên. Gần đây là chuyến thăm Philippines của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân nhân dịp tham dự Lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Ferdinand Romualdez Marcos (từ 29/6 đến 1/7/2022). Tại đây, lãnh đạo Philippines đều khẳng định hết sức coi trọng quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, nhất trí hai bên cần thúc đẩy đồng đều các lĩnh vực hợp tác, phù hợp với tinh thần quan hệ Đối tác chiến lược.
Mới đây nhất, nhân chuyến thăm chính thức Campuchia và dự hội nghị cấp cao ASEAN 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc gặp với Tổng thống Philippines Ferdinand Romualdez Marcos ngày 10/11/2022 tại thủ đô Phnom Penh của Campuchia. Tại cuộc gặp, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Philippines Marcos đều bày tỏ hài lòng chứng kiến quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Philippines phát triển tốt đẹp dù gặp nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19. Cho rằng quan hệ hai nước còn nhiều dư địa để phát triển hơn nữa và để tiếp tục đưa quan hệ Đối tác chiến lược đi vào chiều sâu và thực chất, lãnh đạo hai nước nhất trí thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao và các cấp. Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai nước tăng cường giao thương, trong đó có thương mại gạo; xem xét gỡ bỏ các rào cản không cần thiết, tạo môi trường kinh doanh và đầu tư thuận lợi cho doanh nghiệp của nhau, thúc đẩy thương mại nông sản, nhất là các mặt hàng có giá trị gia tăng cao. Thủ tướng đề nghị Philippines tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt làm ăn, sinh sống tại Philippines.
Đáp lại, Tổng thống Marcos nhất trí với những đề xuất của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại cuộc gặp, đồng thời nhấn mạnh, trước diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế và khu vực, hai bên cần đẩy mạnh hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư, hợp tác quốc phòng-an ninh, nhất là hợp tác biển; giáo dục đào tạo, lao động, văn hóa, du lịch, kết nối địa phương, giao lưu nhân dân; tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong các lĩnh vực an ninh năng lượng, biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, công nghệ cao; tích cực ủng hộ, hỗ trợ nhau khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.
Ngoài quan hệ tốt đẹp trên lĩnh vực chính trị-ngoại giao, hợp tác quốc phòng-an ninh, hợp tác biển và đại dương giữa hai nước cũng ngày càng phát triển thực chất, hiệu quả. Bên cạnh đó, hai bên cũng chia sẻ nhu cầu mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng, như ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, thương mại điện tử…
Nhằm đẩy mạnh thực chất quan hệ và nâng cao hiệu quả hợp tác, hai bên đã ký kết nhiều thỏa thuận quan trọng, tiêu biểu như: Khuôn khổ hợp tác song phương trong 25 năm đầu thế kỷ XXI và thời kỳ tiếp theo, Chương trình Hành động giai đoạn 2007-2010, 2011-2016... Hai nước hiện đang nỗ lực thực hiện Chương trình hành động triển khai quan hệ Đối tác chiến lược giai đoạn 2019-2024.
Việt Nam và Philippines cũng phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương. Hai nước đều là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Hiệp hội các quốc gia Ðông Nam Á (ASEAN); nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN và thúc đẩy vai trò trung tâm của Hiệp hội, góp phần bảo đảm ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới. Về vấn đề Biển Đông, hai bên khẳng định kiên trì nguyên tắc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
* Hợp tác kinh tế-thương mại là điểm sáng trong quan hệ hai nước
Việt Nam và Philippines có rất nhiều điểm thuận lợi để phát triển quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư. Hai nước đều có quy mô thị trường tiêu thụ lớn, nguồn lao động dồi dào. Trong những năm gần đây, kinh tế của hai nước đều có mức tăng trưởng cao tại khu vực châu Á. Hai bên đều có sự tương đồng về thị hiếu cũng như yêu cầu về phẩm cấp, giá cả đối với hầu hết các loại hàng hóa. Là thành viên ASEAN, hai nước cùng đang được hưởng lợi từ các ưu đãi trong khuôn khổ Cộng đồng kinh tế chung ASEAN.
Trong những năm qua, hợp tác thương mại là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Kim ngạch thương mại song phương năm 2021 đạt 6,8 tỷ USD, mức cao nhất trong nhiều năm qua. Kim ngạch thương mại song phương trong 9 tháng năm 2022 đã đạt hơn 6 tỷ USD và đến cuối năm nay có thể vượt mức của năm 2021.
Philippines hiện là thị trường tiêu thụ gạo hàng đầu của Việt Nam. Giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Philippines lần đầu vượt mốc 1 tỷ USD vào năm 2020. Bên cạnh những lợi ích về thương mại, việc Việt Nam xuất khẩu gạo sang Philippines cũng đóng góp vào nỗ lực bảo đảm an ninh lương thực của Chính phủ Philippines. Trong bối cảnh Việt Nam là nước xuất khẩu nông sản hàng đầu khu vực và Philippines là nước đông dân thứ hai trong ASEAN, hợp tác nông nghiệp giữa hai nước còn nhiều cơ hội để tiếp tục phát triển hơn nữa.
Về đầu tư, ngày càng có nhiều doanh nghiệp Philippines đầu tư, tích cực tìm kiếm cơ hội mở rộng kinh doanh tại Việt Nam. Tính đến tháng 10/2022, Philippines có 89 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 607 triệu USD, đứng thứ 30 trong số 141 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Giữa hai nước hiện đang duy trì cơ chế Tiểu ban Hỗn hợp Thương mại Việt Nam-Philippines và Hội đồng Kinh doanh Việt Nam-Philippines, có nhiệm vụ thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước.
Về hợp tác ứng phó dịch COVID-19, hai bên hỗ trợ lẫn nhau trong phòng, chống dịch bệnh, trong đó có việc tổ chức các chuyến bay hồi hương công dân. Việt Nam trao vật tư y tế hỗ trợ Philippines phòng, chống dịch COVID-19. Tháng 4/2022, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã tặng Chính phủ và nhân dân Philippines 200 tấn gạo, chia sẻ những khó khăn và thiệt hại do bão Rai gây ra đối với người dân Philippines. Cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ quý báu này, Đại sứ Philippines tại Việt Nam Meynardo Montealegre khẳng định, đây là sự hỗ trợ thiết thực của Việt Nam dành cho Philippines trong thời điểm khó khăn.
Ngoài ra, văn hóa, giáo dục và du lịch cũng là những lĩnh vực hai nước luôn tăng cường hoạt động, hợp tác. Trong những năm qua, các hoạt động “Những ngày văn hóa Việt Nam tại Philippines”, “Những ngày văn hóa Philippines tại Việt Nam”, triển lãm nghệ thuật và liên hoan ẩm thực đã làm cho nhân dân hai nước ngày càng gần gũi, thân thiết và hiểu nhau hơn về nền văn hóa, nghệ thuật mang đậm bản sắc dân tộc của nhau. Số lượng sinh viên, nghiên cứu sinh Việt Nam sang học tại các trường đại học Philippines ngày căng tăng (năm 2006 mới khoảng vài trăm người, đến nay đã có trên vài nghìn người). Sau khi hai nước mở cửa trở lại vào đầu năm 2022, các hoạt động giao lưu nhân dân, du lịch… tiếp tục được thúc đẩy và khởi sắc hơn.
Các hoạt động giao lưu nhân dân giữa hai nước được quan tâm thúc đẩy với nòng cốt là Hội hữu nghị Philippines-Việt Nam và Hội hữu nghị Việt Nam-Philippines (thành lập từ năm 2014). Là mái nhà của gần 5.000 người Philippines, Việt Nam cũng có khoảng 3.000 công dân sinh sống, học tập, làm việc tại đảo quốc này. Những người con xa xứ đang đóng góp cho sự phát triển kinh tế-xã hội của cả hai nước.
Năm 2021, để kỷ niệm 45 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Philippines (12/7/1976-12/7/2021), hai nước đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp Đại sứ quán Philippines tại Việt Nam tổ chức Triển lãm "Việt Nam-Philippines: Những sắc màu văn hóa". Những bức ảnh và các sản phẩm dệt vải được trưng bày tại triển lãm thể hiện nét đẹp của đất nước, con người và những giá trị văn hóa nổi bật của Việt Nam và Philippines; góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước.
Với nền tảng hơn 45 năm quan hệ tốt đẹp, chuyến thăm chính thức Philippines lần này của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ sẽ góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Philippines nói chung và quan hệ giữa lãnh đạo cấp cao hai nước nói riêng; thúc đẩy hợp tác giữa Cơ quan lập pháp hai nước; tăng cường quan hệ song phương trên tất cả các lĩnh vực nhất là kinh tế-thương mại-đầu tư, y tế, giáo dục-đào tạo; quốc phòng-an ninh. Đặc biệt, một trong những nội dung trọng tâm của chuyến thăm này là thông qua kênh nghị viện để rà soát, thúc đẩy xây dựng các chính sách pháp luật làm đòn bẩy cho hợp tác kinh tế, đồng thời tranh thủ hợp tác giữa hai nước trong các vấn đề cùng quan tâm./.
Phước An (tổng hợp)
