Không ngừng củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Mông Cổ

Hà Nội (TTXVN 30/10/2023) Nhận lời mời của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân, Tổng thống Mông Cổ Ukhnaagiin Khurelsukh và Phu nhân thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 1 đến 5/11/2023. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên tới Việt Nam và cũng là chuyến thăm chính thức nước Đông Nam Á đầu tiên của Tổng thống Mông Cổ Ukhnaagiin Khurelsukh kể từ khi ông nhậm chức. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hợp tác và hữu nghị Việt Nam-Mông Cổ có những bước phát triển tích cực với nhiều thành tựu trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, giao lưu nhân dân...

         * Quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp
       Việt Nam và Mông Cổ là hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời. Hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 17/11/1954, đánh dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước. Mông Cổ là một trong những nước sớm thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam và Việt Nam là nước đầu tiên trong khu vực Đông Nam Á mà Mông Cổ thiết lập quan hệ ngoại giao.
       Tháng 7/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng và Chính phủ Việt Nam sang thăm chính thức Mông Cổ, mở đầu cho việc phát triển quan hệ hữu nghị giữa hai nước.
         Trên con đường xây dựng và phát triển đất nước, Việt Nam và Mông Cổ đã phối hợp chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực, dành cho nhau sự giúp đỡ vô tư, trong sáng. Trong thời kỳ Việt Nam kháng chiến chống đế quốc Mỹ, nhân dân Mông Cổ đã tích cực ủng hộ và viện trợ nhiều nhu yếu phẩm cho nhân dân Việt Nam. Đáp lại, Việt Nam cũng có nhiều hành động thiết thực giúp đỡ Mông Cổ như: cử chuyên gia giúp khảo sát và phát triển giao thông, trồng trọt, phục chế các di tích lịch sử…
         Mối quan hệ ấy ngày càng được củng cố, phát triển thông qua các chuyến thăm và làm việc thường xuyên của lãnh đạo cấp cao hai nước. Những chuyến thăm này đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường quan hệ chính trị giữa Việt Nam và Mông Cổ.
          Về phía Việt Nam, có các chuyến thăm Mông Cổ của: Chủ tịch nước Trần Đức Lương thăm chính thức, ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác (năm 2000); Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thăm chính thức (năm 2008); Thủ tướng Phan Văn Khải thăm (năm 1999) và thăm chính thức (năm 2004); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An thăm chính thức (năm 2003); Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức nhân dịp dự Hội nghị Cấp cao Á-Âu lần thứ 11 (tại Ulaanbaatar, Mông Cổ, tháng 7/2016); Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tiếp xúc song phương với Tổng thống Mông Cổ nhân dịp dự Hội nghị Cấp cao Á-Âu lần thứ 12 (tại Bỉ, 18/10/2018); Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh thăm chính thức (5/2017); Bộ trưởng Công an Tô Lâm (tháng 7/2019); Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tiếp xúc song phương với Tổng thống Ukhnaagiin Khurelsukhbên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 76 (tại New York, Mỹ, ngày 22/9/2021); Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan thăm Mông Cổ và đồng chủ trì Kỳ họp thứ 18 Ủy ban Liên chính phủ Việt Nam-Mông Cổ (tháng 9/2022); Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp xúc song phương với Thủ tướng Mông Cổ L.Oyun-Erdene bên lề Diễn đàn Kinh tế thế giới-WEF (tại Thiên Tân, Trung Quốc, tháng 6/2023); Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Quốc phòng (tháng 10/2023)…
          Về phía Mông Cổ: Tổng thống Mông Cổ P. Ochirbat thăm chính thức Việt Nam (năm 1994); Tổng thống Mông Cổ N. Bagabandi thăm hữu nghị chính thức (năm 2005); Thủ tướng Mông Cổ N. Enkhbayar thăm chính thức (năm 2002); Tổng thống Mông Cổ Ts. Elbegdorj thăm cấp Nhà nước (tháng 11/2013); Chủ tịch Quốc hội S.Tumur Ochir (năm 2004); Chủ tịch Quốc hội Mông Cổ D. Demberel (năm 2010); Bộ trưởng Ngoại giao Ts. Munkh-Orgil (năm 2017); Chủ tịch Quốc hội Mông Cổ M. Enkhbold (tháng 1/2018); Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia A. Gansukh (tháng 4/2018); Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Nội vụ Mông Cổ Ts. Nyamdorj (tháng 10/2018); Bộ trưởng Quốc phòng Nyamaa Enkhbold thăm chính thức (tháng 11/2019); Bộ trưởng Bộ Lương thực, Nông nghiệp và Công nghiệp nhẹ thăm Việt Nam và đồng chủ trì Kỳ họp thứ 17 Ủy ban Liên chính phủ Việt Nam-Mông Cổ (tháng 12/2019); Bộ trưởng Quốc phòng Mông Cổ Saikhanbayar Gursed thăm Việt Nam (tháng 12/2022); Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Mông Cổ Jadamba Enkhbayar (tháng 5/2023); Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Nội vụ Mông Cổ Khishgee Nyambaatar (tháng 9/2023)…
          Bên cạnh đó, giữa hai nước còn duy trì cơ chế Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao (thiết lập từ năm 2002), phiên họp gần đây nhất là phiên họp lần thứ 10 (tháng 9/2022); cơ chế Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Mông Cổ (cấp Thứ trưởng) về hợp tác kinh tế-thương mại, khoa học kỹ thuật  (thiết lập năm 1979, được khôi phục hoạt động từ năm 1996, và nâng lên cấp Bộ trưởng từ năm 2012). Hai bên tiến hành họp thường xuyên 2 năm/1 lần, đến nay đã họp được 18 lần, lần gần đây nhất được tổ chức tại Ulaanbaatar vào tháng 9/2022.
         Trong những năm qua, hợp tác giữa hai nước ngày càng được mở rộng trên nhiều lĩnh vực. Mông Cổ rất coi trọng quan hệ với Việt Nam, coi Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng nhất tại khu vực Đông Nam Á. Việt Nam cũng luôn coi trọng mối quan hệ hữu nghị, đánh giá cao tiềm năng hợp tác phát triển với Mông Cổ và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống với Mông Cổ.
         Hai nước cũng luôn duy trì hợp tác hiệu quả, thực chất và thường xuyên ủng hộ lẫn nhau trong các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

        * Hợp tác kinh tế-thương mại có nhiều tiến triển
     Trao đổi thương mại giữa hai nước trong những năm gần đây tăng trưởng nhanh, với kim ngạch song phương năm 2022 đạt 85 triệu USD, 8 tháng năm 2023 đạt 76 triệu USD. Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Mông Cổ các loại hàng nông sản, thực phẩm, đặc biệt là tân dược của Mekopharm, Bidipharm, Hậu Giang, thuốc lá Sài Gòn, cà phê G7, phở khô, bia Saigon ... và nhập khẩu từ Mông Cổ chủ yếu là cao ngựa bạch, thảm len lông cừu, các sản phẩm lông dê mịn, các sản phẩm làm từ da, găng tay da...
        Về đầu tư, tính đến tháng 9/2023, Mông Cổ có 4 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký là 1,11 triệu USD. Các dự án này không thuộc các khu công nghiệp, khu kinh tế tại Việt Nam. Việt Nam cũng chưa có dự án đầu tư chính thức sang Mông Cổ (ngoài các dự án đầu tư trực tiếp của người Việt Nam tại Mông Cổ, dự kiến trên 10 triệu USD).
       Về hợp tác lao động, tính tới tháng 8/2023, tại Mông Cổ có khoảng 400 lao động Việt Nam sinh sống, chủ yếu làm việc trong các xưởng sửa chữa ô tô. Hai bên đã ký Bản ghi nhớ hợp tác về lao động năm 2017.
Về hợp tác văn hóa, sự kết nối về văn hóa-xã hội suốt chiều dài lịch sử quan hệ hai nước đã giúp người dân hai nước thêm hiểu nhau, đoàn kết và gắn bó. Mông Cổ đã đặt tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh và khai trương Trung tâm Văn hóa Hồ Chí Minh tại trường Trung học số 14 mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thủ đô Ulan Bator (Mông Cổ) vào năm 2009.
        Năm 2013, Việt Nam và Mông Cổ phối hợp cùng sản xuất bộ phim “Cuộc sống như một bộ phim” của Mông Cổ với các cảnh quay tại Việt Nam và được trình chiếu rộng rãi tại Mông Cổ và Việt Nam. Từ năm 2014, phía Mông Cổ thường xuyên cử đoàn nghệ thuật tham gia Festival Huế.
       Năm 2019, Đài Phát thanh và Truyền hình quốc gia Mông Cổ (MNB) hợp tác với Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) sản xuất phim tài liệu về quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước nhân dịp kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Mông Cổ. Đài Truyền hình quốc gia (MNB) công chiếu phim tài liệu về cuộc đời và sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 74 năm Quốc khánh Việt Nam, chiếu phim truyện Việt Nam “Bao giờ cho đến tháng Mười”. Mông Cổ đã đoạt giải đặc biệt (trong số 888 tác phẩm quốc tế) tại cuộc thi quốc tế Hát lên Việt Nam - Let’s sing Viet Nam do VOV tổ chức trao giải năm 2022.
       Ngoài ra, đoàn Robocom Việt Nam đã giành giải ba tại Giải vô địch ABU Robocom châu Á tổ chức tại Mông Cổ (tháng 8/2019). Đoàn nhạc công do Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh thăm và biểu diễn tại Mông Cổ (tháng 9/2022)...
        Về hợp tác giáo dục, đào tạo, trao đổi sinh viên giữa hai nước được thực hiện từ những năm 1960. Hai bên hợp tác theo Hiệp định về Hợp tác trong lĩnh vực giáo dục ký giữa hai Chính phủ. Theo Hiệp định về Hợp tác giáo dục giai đoạn năm 2011-2016, hàng năm Việt Nam tiếp nhận đào tạo 15 sinh viên Mông Cổ và Mông Cổ đào tạo 5 sinh viên Việt Nam. Từ năm 2018, hai bên thỏa thuận tăng 5 chỉ tiêu và tăng mức học bổng so với Hiệp định...
        Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Mông Cổ Ukhnaagiin Khurelsukh và Phu nhân lần này sẽ góp phần quan trọng vào việc tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước; tiếp tục thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển trên nhiều lĩnh vực thực chất hơn nữa, phù hợp với khả năng và nhu cầu của hai bên, đáp ứng lợi ích và nguyện vọng của nhân dân hai nước, hướng tới kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoai giao Việt Nam-Mông Cổ (17/11/1954 - 17/11/2024)./.

       An Ngọc (tổng hợp)