Lễ đón Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cho Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc

Hà Nội (TTXVN 22/01/2011)

      Sáng  22/1/2011, tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, UBND TP.Hà Nội phối hợp với Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Uỷ ban Quốc gia UNESCO Việt Nam tổ chức Lễ đón Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cho Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc (Hà Nội).  

         Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Ngô Thị Thanh Hằng khẳng định: Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc đã trở thành Di sản văn hoá của nhân loại trong 213 di sản văn hoá phi vật thể của các Quốc gia trên thế giới. Vinh dự này trước hết thuộc về các thế hệ tiền nhân đã sáng tạo, dựng xây để lại cho thế hệ hôm nay những di sản vô giá; thuộc về cộng đồng các người dân ở các làng quê huyện Gia Lâm, Sóc Sơn, Đông Anh, Từ Liêm, Thường Tín và quận Long Biên hàng trăm năm qua đã trân trọng gìn giữ, bảo tồn các di tích, truyền thuyết, tín ngưỡng, lễ hội phụng thờ Thánh Gióng.   

    Bà Katherine Muller-Marin, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội đã trao bằng của UNESCO ghi danh Hội Gióng là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại cho thành phố Hà Nội. Bà trình bày bản đánh giá của UNESCO về Hội Gióng, trong đó nhấn mạnh: Hội Gióng ăn sâu trong đời sống của các cộng đồng dân cư vùng châu thổ sông Hồng như một phần bản sắc, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo nên một dòng chảy liên tục. Việc ghi danh HG vào danh sách Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại sẽ góp phần thúc đẩy tính sáng tạo của con người và thúc đẩy đối thoại giữa các nền văn hoá, góp phần quảng bá di sản văn hoá phi vật thể nói chung.  

      Tại buổi lễ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố chương trình hành động Quốc gia bảo tồn và phát huy giá trị của di sản Hội Gióng giai đoạn 2011 - 2015, với các nội dung: hoàn thiện kết quả kiểm kê khoa học của HG, cập nhật hàng năm; xây dựng chính sách ưu đãi với những người thực hành lễ hội TG (các ông hiệu cờ, hiệu trống, hiệu chiêng, hiệu tiểu hổ, cô tướng…) ở các huyện Sóc Sơn, Từ Liêm, Gia Lâm, Đông Anh, Thường Tín và quận Long Biên; sưu tập phân loại, dịch ra chữ Quốc ngữ các văn bia, thần tích, sắc phong liên quan tới TG.  Cùng với đó, Nhà nước hỗ trợ tạo điều kiện cho Ban quản lý di tích đền Phù Đổng, Trung tâm du lịch di tích đền Sóc và cộng đồng các địa phương tổ chức HG như tập quán lâu nay, ngăn ngừa xu hướng thương mại hoá và sân khấu hoá lễ hội; hỗ trợ cộng đồng phục hồi đầy đủ HG ở các làng của huyện Sóc Sơn, Đông Anh, Từ Liêm, Thường Tín; bảo tồn tôn tạo những di sản vật thể ở đền Phù Đổng, đền Sóc và các di tích liên quan đến TG ở các làng xã của Hà Nội. Chương trình cũng đề cập đến việc hỗ trợ cộng đồng tổ chức các nghi lễ, trò diễn của HG; đưa công nghệ thông tin phục vụ bảo tồn, phát huy giá trị di sản; cải tiến nâng cao chất lượng giảng dạy về truyền thuyết TG và HG trong trường phổ thông và đại học; mở chuyên mục tuyên về HG từ tháng Giêng đến tháng Tư âm lịch hàng năm; khuyến khích hỗ trợ cộng đồng xây dựng trang Web về HG để phát triển du lịch bền vững…   

       Buổi lễ được tổ chức ngoài trời, trong không gian rộng mở của làng quê Bắc bộ. Mở đầu là lễ dâng hương theo nghi thức truyền thống trang nghiêm tưởng nhớ vị Thánh huyền thoại. Sau phần lễ là chương trình biểu diễn những màn diễn xướng quan trọng, đầy hưng phấn của Hội Gióng, do nhân dân huyện Gia Lâm, Sóc Sơn và các nghệ sĩ diễn viên thực hiện. Đặc biệt ấn tượng là các màn rước ngự, múa cờ lệnh, cướp chiếu, múa kéo chữ “Quốc thái dân an, Thiện hạ thái bình”, rước giò hoa tre thu hút 500 diễn viên quần chúng và hàng ngàn người dân địa phương tham gia.  

         Là lễ hội lớn và đặc sắc tưởng nhớ Thánh Gióng, trong “tứ Thánh bất tử” của tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Hội Gióng cũng là lễ hội độc nhất vô nhị của người Việt ở châu thổ Bắc bộ. Từ những hương lễ, Hội Gióng đã trở thành hội vùng và có tầm cỡ quốc gia. Lễ hội độc đáo này được cộng đồng bảo tồn, truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, gìn giữ như một phần bản sắc của mình, chứa đựng những sáng tạo mang tầm nhân loại, thể hiện khát vọng về một cuộc sống thịnh vượng cho mỗi gia đình, về một nền hòa bình cho quốc gia và thế giới. Hàng năm, Hội Gióng được tổ chức ở nhiều địa điểm thuộc địa bàn Hà Nội và khu vực lân cận, trong đó tâm điểm là Hội Gióng đền Sóc (nơi Thánh Gióng bay về trời) diễn ra từ ngày 6-8 tháng Giêng âm lịch, với các nghi lễ: rước hương hoa oản phẩm, giò hoa tre, voi chiến, cầu húc…Hội Gióng đền Phù Đổng (nơi sinh Thánh Gióng) diễn ra vào ngày 8 và 9/4 âm lịch như một kịch trường sống động, nổi bật với các màn diễn xướng dân gian đặc sắc, các đoàn rước, các trận đánh ước lệ ở bãi Đống Đàm, Soi Bia…  

      Hội Gióng ở đền Phù Đổng (huyện Gia Lâm) và đền Sóc (huyện Sóc Sơn) được Tổ chức giáo dục văn hóa khoa học của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào ngày 16/11/2010. Cùng với Hoàng Thành Thăng Long, Bia đá Tiến sĩ tại Văn Miếu, Hội Gióng là di sản thứ 3 của TP.Hà Nội được UNESCO vinh danh trong năm 2010, năm kỷ niệm Đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội./.    

                                                                                                                     Hồng Hạnh