Lễ hội chùa Hương - “lễ hội vui nhất trời Nam”
Hà Nội (TTXVN 14/2/2024) Lễ hội chùa Hương là một trong những lễ hội lớn nhất Việt Nam cũng là lễ hội có thời gian kéo dài nhất trong các lễ hội ở nước ta. Lễ hội Chùa Hương năm 2024 sẽ diễn ra từ ngày 11/2 đến 1/5 (tức từ mùng 2 tháng Giêng đến 23 tháng 3 năm Giáp Thìn). Trong đó, khai hội được tổ chức vào ngày 15/2/2024 (mùng 6 tháng Giêng năm Giáp Thìn).
* “Lễ hội vui nhất trời Nam”
Hằng năm khi mùa xuân đến, hoa xuân nở rộ khắp các triền núi Hương Sơn, cũng là lúc hàng triệu Phật tử cùng du khách trong và ngoài nước lại nô nức trảy hội-hành hương về nơi tâm linh đất Phật. Mật độ người về dự lễ hội chùa Hương cộng với trường độ không gian và thời gian vô cùng rộng lớn khiến cho nơi đây xứng danh là “lễ hội vui nhất trời Nam”.
Chùa Hương (Hương Sơn) là một quần thể di tích và danh lam thắng cảnh nổi tiếng thuộc ở xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Quần thể Hương Sơn là một quần thể văn hóa-tôn giáo gồm 21 ngôi chùa, động thờ Phật, đền thờ Thần theo tín ngưỡng nông nghiệp bản địa và gắn liền với Phật giáo Đạo tràng, nơi tu hành đắc đạo của Bồ Tát Quán Thế Âm (thường gọi là Bà Chúa Ba). Quần thể Hương Sơn được xây dựng từ đời Lê Thánh Tông (1442-1497), đã trải qua 11 đời Tổ sư.
Nơi đây không chỉ nổi tiếng với động Hương Tích, Hinh Bồng, chùa Thiên Trù, Thanh Sơn, Tuyết Sơn… xen lẫn với rừng núi, hoa lá cỏ cây mà còn được tôn vinh bởi Hương Sơn nằm trong cái nôi văn hóa đặc sắc, với các phong tục, nếp sống sinh hoạt đặc trưng của làng quê Việt Nam.
Hương Sơn còn là một nơi có bề dầy lịch sử: lịch sử hoạt động của nghĩa quân chống Pháp; lịch sử cách mạng và kháng chiến; một địa điểm khảo cổ học; một vùng quê có truyền thống cần cù, dũng cảm; một vùng rừng núi ở giữa là đồng bằng, với nhiều đặc sản quý...
Điểm đến đầu tiên của hành trình trẩy hội chùa Hương là đền Trình hay còn gọi là Ngũ Nhạc Linh Từ, một ngôi đền nhỏ nằm dưới chân núi bên bìa phải của dòng suối Yến, cách bến đò khoảng 500m. Tiếp đến là Chùa Thiên Trù. Chùa có kết cấu hài hòa từ tam bảo, tiền đường đến nhà thờ tổ, nhà thờ mẫu, nhà khách, các nhà kho… Đứng giữa sân chùa có thể cảm nhận được sự tráng lệ, kỳ vĩ của cảnh chùa, núi non.
Từ chùa Thiên Trù rẽ phải là hành trình đến động Hương Tích. Lối lên động quanh co, được phủ trắng bởi hoa đại. Nhìn từ bên ngoài, động như một hàm rồng khổng lồ, thênh thang và sâu hun hút. Ngay chính giữa động là hòn thạch nhũ lớn có tên là Đụn Gạo. Tưởng như người xưa đã đem những thứ, như: lợn mẹ, lợn con, đụn rơm, đụn gạo, quả bòng trái bưởi, cây bạc, cây vàng, khánh đá, cà sa nhũ Phật… vào hang động để thưởng ngoạn và cất giữ muôn đời cho con cháu. Lại có dòng sữa mẹ ngày đêm tí tách rơi nhỏ giọt, làm cho không khí trong hang lúc nào cũng mát lạnh. Không khí mát lạnh cùng với những nhũ đá “long lanh như gấm dệt” làm cho Hương Sơn xứng tầm với tên gọi “kỳ quan” của tạo hóa.
Chùa Giải Oan cũng là một trong những địa điểm đáng chú ý trong quần thể Hương Sơn. Chùa được dựng ở lưng chừng núi Long Tuyền. Trước chùa có suối chín nguồn gọi là suối Giải Oan. Trong chùa có một cái giếng, nước giếng trong vắt, quanh năm không bao giờ cạn. Tương truyền đây chính là nơi đức Bồ Tát Quan Âm Diệu Thiện đã dùng để tắm, tẩy sạch bụi trần trước khi vào cõi Phật nên người đời gọi giếng này là giếng Giải Oan.
Hương Sơn còn nổi tiếng với các di tích Phật giáo. Tháp Chân Tịnh là một công trình kiến trúc Phật giáo trong khuôn viên chùa. Tháp có cấu trúc 3 tầng mái cao 8,5m, lắp ghép hoàn toàn bằng đá xanh, với 53 tảng đá lớn nhỏ (có tảng đá nặng tới 2,5 tấn) được khai thác, sơ chế từ núi Nhồi, tỉnh Thanh Hóa. Việc xây dựng tháp hoàn toàn theo phương pháp cổ: Các viên đá lớn nhỏ đều có mộng, cá khi lắp ráp vào là chồng khít lên nhau, không dùng vôi vữa…
Với những giá trị tiêu biểu, quần thể danh thắng chùa Hương đã được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.
* Tiếp tục đổi mới công tác tổ chức lễ hội đảm bảo an toàn, văn minh và thân thiện
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mỹ Đức Đặng Văn Cảnh - Trưởng Ban tổ chức Lễ hội, để tránh tình trạng ách tắc, quá tải trong những ngày đầu diễn ra Lễ hội, Ban Quản lý Khu Di tích và Thắng cảnh Hương Sơn thay vé giấy bằng vé điện tử; nâng cao chất lượng quản lý xuồng đò, sắp xếp hàng quán, phân luồng giao thông, bốn bến xe có sức chứa 5.000 khách…
Huyện Mỹ Đức cũng đã thành lập Hợp tác xã dịch vụ du lịch Chùa Hương vận chuyển thuyền, đò phục vụ du khách tham quan lễ Phật đảm bảo an toàn, văn minh, lịch sự. Hiện có 3.800-4.500 thuyền đò đủ tiêu chuẩn phục vụ khách như: lắp đủ ghế, có áo phao, wifi, ô che… Việc phát hành và in vé điện tử, thu giá trông giữ theo quy định.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Cảnh, điểm mới của Lễ hội Chùa Hương năm nay là đưa vào chạy xe điện phục vụ du khách theo lộ trình tuyến, với ba tuyến đường: Bến xe Hội Xá-Bến đò Yến Vỹ; Bến xe Đục Khê-Bến trượt Đồng Cừ; Bến xe Đường số 1-Bến đò Chùa Tuyết Sơn.
Số lượng xe điện đưa vào hoạt động là 110 xe, đảm bảo chất lượng, an toàn, niêm yết giá công khai.
Bên cạnh đó, huyện tuyên truyền, khuyến cáo du khách, đơn vị liên quan chủ động trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường, ứng xử văn minh, lịch sự... ./.
Phương Duyên (tổng hợp)
