Lịch sử giải vô địch bóng đá châu Âu

Hà Nội (TTXVN 11/6/2024) Từ ngày 14/6 đến 14/7/2024 sẽ diễn ra giải vô địch bóng đá châu Âu (EURO) - giải bóng đá được xem là lớn thứ hai hành tinh, chỉ sau Giải vô địch bóng đá Thế giới (World Cup). Diễn ra trong vòng một tháng tại Đức, EURO 2024 hứa hẹn sẽ là một giải bóng đá hấp dẫn, sôi động và ẩn chứa nhiều điều bất ngờ thú vị cho những người hâm mộ môn thể thao “vua” ở khu vực châu Âu.

* Giải bóng đá lớn thứ hai hành tinh

Được coi là môn thể thao “vua”, bóng đá là một trong những môn thể thao được rất nhiều người đặc biệt quan tâm. EURO là giải đấu bóng đá châu Âu do Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) tổ chức.

Ý tưởng về giải vô địch bóng đá châu Âu (EURO) được Tổng Thư ký của Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) Henri Delaunay (người Pháp) đề xuất vào năm 1927, nhưng ý tưởng này đã không được Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) ủng hộ, vì lúc đó chỉ còn 3 năm nữa là World Cup đầu tiên được tổ chức tại Urugoay. Sau đó, chiến tranh thế giới đã không chỉ làm gián đoạn World Cup mà còn làm tạm ngưng ý tưởng của ông Henri Delaunay.

Cho đến năm 1957, tại cuộc họp toàn thể Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA), ý tưởng của ông Henri Delaunay đã được gợi lại và lập tức nhận được sự ủng hộ của các thành viên trong liên đoàn. Điều đáng buồn là “cha đẻ” của giải đấu, ông Henri Delaunay lại không có dịp được chứng kiến “đứa con” của mình ra đời. Ông mất vào năm 1955. Và con trai của ông, Pierre Delaunay, lúc đó đang là Tổng thư ký Liên đoàn Bóng đá Pháp đã tiếp tục sự nghiệp của cha mình. Trong cuộc họp của UEFA vào mùa Xuân năm 1957 tại Cologne, Đức, các thành viên dự họp đã nhất trí tổ chức giải vô địch bóng đá châu Âu.

Ngày 28/6/1957, cuộc họp giữa 26/29 thành viên UEFA đã đi đến nhiều quyết định quan trọng như: xác định giải vô địch sẽ tổ chức vào những năm chẵn, xen kẽ giữa hai kỳ World Cup, vòng đấu loại của giải EURO đầu tiên sẽ diễn ra từ mùa Thu năm 1958 đến mùa Hè năm 1960 và nước Pháp có công khai sinh ra giải nên được vinh dự là nơi tổ chức vòng chung kết. Tất nhiên, người ta cũng không quên ơn ông Henry Delaunay và lấy tên ông đặt tên cho cúp - Cúp Henry Delaunay, mà ngày nay chúng ta quen gọi là EURO Cup.

Khi giải EURO đã được nhất trí tổ chức, ở mùa giải đầu tiên, một số Liên đoàn bóng đá quốc gia ở châu Âu vẫn còn tỏ ra ngần ngại, một số cường quốc bóng đá như Anh, Đức và cả Italy đã từ chối dấn thân vào một cuộc phiêu lưu mới ở châu lục. Do đó, tổng số 32 thành viên của UEFA, chỉ có 18 nước đăng ký tham gia, trong đó có Pháp, Tây Ban Nha và các nước Đông Âu. UEFA quyết định tổ chức giải dưới hình thức Cúp bóng đá, với những trận lượt đi và về. Chỉ từ vòng bán kết giải mới được tổ chức ở một nước đăng cai duy nhất.     

Từ chỗ chỉ có 18 đội tuyển tham dự tại Giải EURO đầu tiên diễn ra vào năm 1960, số đội tham dự tính đến EURO 2020 (kể cả vòng đấu loại) đã lên đến 53 đội. Do số đội tham dự không ngừng tăng lên, đặc biệt kể từ năm 1990, khi có thêm một loạt các nước ra đời do tách ra từ các nước liên bang ở Đông Âu, nên Vòng chung kết EURO ngày càng được mở rộng.

* Các nhà vô địch trong lịch sử giải EURO

Qua 16 lần được tổ chức, đã có 11 quốc gia đứng lên bục đăng quang. Đức và Tây Ban Nha hiện đang giữ kỷ lục 3 lần vô địch giải. Tiếp đó là Italy và Pháp với 2 lần giành ngôi cao nhất. Các nhà vô địch có 1 lần vô địch là Liên Xô, Tiệp Khắc, Hà Lan, Đan Mạch, Hy Lạp, Bồ Đào Nha. Hiện đương kim vô địch đang là đội tuyển Italy khi đánh bại đội tuyển Anh trong trận chung kết đầy kịch tính của EURO 2020.

- EURO 1960: Vòng chung kết tổ chức tại Pháp với sự tham dự của 4 đội. Đội tuyển Liên Xô giành chức vô địch.

- EURO 1964: Vòng chung kết tổ chức ở Tây Ban Nha với sự tham dự của 4 đội. Đội tuyển Tây Ban Nha giành chức vô địch.

- EURO 1968: Vòng chung kết tổ chức ở Italy với sự tham dự của 4 đội. Đội tuyển Italy giành chức vô địch

- EURO 1972:  Vòng chung kết tổ chức ở Bỉ với sự tham dự của 4 đội. Đội tuyển CHLB Đức giành chức vô địch.

- EURO 1976: Vòng chung kết tổ chức ở Nam Tư với sự tham dự của 4 đội. Đội tuyển Tiệp Khắc giành chức vô địch.

- EURO 1980: Vòng chung kết tổ chức ở Italy với sự tham dự của 8 đội. Đội tuyển CHLB Đức giành chức vô địch.

- EURO 1984: Vòng chung kết tổ chức ở Pháp với sự tham dự của 8 đội. Đội tuyển Pháp giành chức vô địch.

- EURO 1988: Vòng chung kết tổ chức ở CHLB Đức với sự tham dự của 8 đội. Đội tuyển Hà Lan giành chức vô địch.

- EURO 1992: Vòng chung kết tổ chức ở Thụy Điển với sự tham dự của 8 đội. Đội tuyển Đan Mạch giành chức vô địch.

- EURO 1996: Vòng chung kết tổ chức ở Anh lần đầu tiên có 16 đội tham dự. Đội tuyển CHLB Đức giành chức vô địch.

- EURO 2000: Vòng chung kết đồng tổ chức ở Bỉ và Hà Lan với sự tham dự của 16 đội. Đội tuyển Pháp giành chức vô địch.

- EURO 2004: Vòng chung kết được tổ chức ở Bồ Đào Nha với sự tham dự của 16 đội . Đội tuyển Hy Lạp giành chức vô địch.

- EURO 2008: Vòng chung kết đồng tổ chức ở Áo và Thụy Sĩ với sự tham dự của 16 đội. Đội tuyển Tây Ban Nha giành chức vô địch.

- EURO 2012: Vòng chung kết đồng tổ chức ở Ba Lan và Ukraine với sự tham dự của 16 đội. Đội tuyển Tây Ban Nha giành chức vô địch.

- EURO 2016: Vòng chung kết tổ chức tại Pháp với 24 đội tham dự. Đội tuyển Bồ Đào Nha giành chức vô địch.

- EURO 2020: Đây là kỳ EURO đặc biệt bởi nó diễn ra vào vào năm 2021, sau 1 năm bị hoãn do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Thay vì tổ chức tại 1 hoặc 2 quốc gia đồng đăng cai, vòng chung kết EURO 2020 được tổ chức tại 11 thành phố trên toàn lãnh thổ châu Âu. Các thành phố đăng cai tại mùa giải lần này là London (Anh), Rome (Italy), Munich (Đức), Baku (Azerbaijan), Saint Petersburg (Nga), Budapest (Hungary), Seville (Tây Ban Nha), Bucharest (Romania), Amsterdam (Hà Lan), Glasgow (Scotland) và Copenhagen (Đan Mạch).

Đội tuyển Italy giành ngôi vô địch tại EURO 2020./.

Trọng Đức (tổng hợp)