Nhớ cố Thủ tướng Abe Shinzo-người bạn lớn của Việt Nam

Ngày 8/7/2022, thông tin về việc cựu Thủ tướng Abe Shinzo đã qua đời vì bị tấn công bằng súng trong lúc đang vận động tranh cử cho một ứng cử viên của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ở thành phố Nara, phía Tây Nhật Bản, đã khiến người dân Nhật Bản và cả thế giới, trong đó có Việt Nam, vô cùng bàng hoàng và sửng sốt. Sinh thời, ông Abe Shinzo được biết đến là vị thủ tướng có thời gian tại nhiệm dài nhất trong lịch sử Nhật Bản, cũng là người có một mối quan hệ rất đặc biệt đối với Việt Nam.

Cố Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo sinh ngày 21/9/1954 tại thủ đô Tokyo trong một gia đình có truyền thống chính trị khi ông ngoại, Kishi Nobusuke, đã từng giữ chức thủ tướng trong giai đoạn 1957-1960, và cha ông, Shintaro Abe, đã từng giữ chức ngoại trưởng trong thời gian từ 1982-1986.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Seikei năm 1977, ông Abe đã có một thời gian làm việc tại Công ty Thép Kobe (KOBELCO) trước khi được tuyển dụng vào Bộ Ngoại giao vào năm 1982.

Năm 1993, ông Abe đã bước chân vào chính trường Nhật Bản khi ra tranh cử trong cuộc bầu cử Hạ viện vào tháng 7 năm đó và được bầu làm nghị sỹ lần đầu tiên. Sau khi trúng cử, ông và một số nghị sỹ Nhật Bản khác đã tới thăm Việt Nam và nhận được “sự đón tiếp rất nồng ấm” của Chính phủ Việt Nam.

Tháng 9/2006, ông được bầu làm Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và trở thành vị thủ tướng thứ 90 của Nhật Bản vào ngày 26/9 năm đó. Khi đó, ông mới 52 tuổi và là vị thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản thời hậu chiến. Tuy nhiên, nhiệm kỳ Thủ tướng lần đầu tiên này của ông Abe chỉ kéo dài được một năm khi tháng 9/2007, ông đột ngột từ chức vì bệnh viêm loét đại tràng. Khi bệnh tình có những biến chuyển tích cực, ông Abe đã có sự trở lại ngoạn mục trên chính trường Nhật Bản. Thủ tướng Abe lên nắm quyền trở lại vào tháng 12/2012 sau khi đảng LDP giành thắng lợi áp đảo trong cuộc bầu cử Hạ viện.

Đối với người dân Việt Nam, cố Thủ tướng Abe Shinzo là người có đóng góp to lớn vào việc phát triển mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, thịnh vượng, hợp tác và phát triển ở khu vực và quốc tế.

Trong thời gian hoạt động chính trị, Thủ tướng Abe đã nhiều lần tới Việt Nam. Riêng trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản, ông đã thăm Việt Nam tổng cộng 4 lần (vào tháng 11/2006, 1/2013, 1/2017 và 11/2017). Trong một cuộc trả lời phỏng vấn Thông tấn xã Việt Nam vào tháng 2/2019, ông Abe đã từng nhắc tới sự đón tiếp nồng ấm của chính phủ và người dân khi ông tới thăm đất nước Việt Nam. Cố Thủ tướng Abe từng chia sẻ rằng: “Trong ấn tượng của người Nhật Bản, dân tộc Việt Nam là dân tộc rất cần cù, thông minh, tính kiên nhẫn cao và đặc biệt tình cảm của người Việt Nam rất ấm áp”. Có lẽ, những ấn tượng như vậy về Việt Nam là một trong những lý do để vị thủ tướng có thời gian tại nhiệm dài nhất trong lịch sử Nhật Bản bày tỏ: “Tôi rất muốn làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ giữa hai nước”.

Chính ông Abe là người đã nhận ra tầm quan trọng chiến lược của Việt Nam ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên làm Thủ tướng vào năm 2006, thể hiện qua việc hai bên nhất trí đưa ra Tuyên bố chung Hướng tới xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Và sau khi được bầu lại làm Thủ tướng vào tháng 12/2012, ông Abe đã chọn ngay Việt Nam là nước ngoài đầu tiên ông đi thăm (tháng 1/2013).

Năm 2014, hai nước đã nâng cấp quan hệ song phương lên “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” nhân chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tới Nhật Bản.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Nhật Bản năm 2015, Chính phủ và cá nhân Thủ tướng Abe đã dành sự đón tiếp rất trọng thị và thân tình, coi Tổng Bí thư là “quốc khách”.

Năm 2017, Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất, nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài số hai và đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam.

Đáng chú ý, Thủ tướng Abe đã mời lãnh đạo Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) mở rộng vào năm 2016 và Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới (G20) với tư cách khách mời đặc biệt của nước chủ nhà vào năm 2019. Đây đều là những lần đầu tiên Việt Nam tham dự các diễn đàn có tầm ảnh hưởng quốc tế lớn như G7 và G20.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ trong quan hệ giữa hai nước, dưới thời chính quyền của Thủ tướng Abe, cộng đồng người Việt Nam ở Nhật Bản đã không ngừng lớn mạnh và nhanh chóng trở thành cộng đồng người nước ngoài lớn thứ ba ở Nhật Bản.

Sau khi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 bùng phát vào đầu năm 2020, Chính phủ Nhật Bản của Thủ tướng Abe đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ cho lao động Việt Nam tại nước này như: trợ cấp trực tiếp bằng tiền mặt giống như các công dân Nhật Bản; hỗ trợ điều trị cho các thực tập sinh Việt Nam không may bị nhiễm virus SARS-CoV-2; cho phép các thực tập sinh hết hạn hợp đồng tiếp tục làm việc cho đến khi có chuyến bay về nước…

        An Ngọc (tổng hợp)