Phan Huy Lê
- Họ và tên: Phan Huy Lê
- Ngày sinh: 23/2/1934
- Ngày mất: 23/6/2018
- Quê quán: xã Thạch Châu, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh
- Chức vụ:
- Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam (1988-2016) và Chủ tịch danh dự Hội Khoa học lịch sử Việt Nam (2016-2018)
- Ủy viên của nhiều Hội đồng Quốc gia như: Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa, Hội đồng Chính sách Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Hội đồng Lý luận Trung ương, Hội đồng Khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội, Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước, Hội đồng Quốc gia Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước, Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia
- Danh hiệu:
- Nhà giáo Ưu tú (1988)
- Nhà giáo Nhân dân (1994)
- Công dân ưu tú của Thủ đô (2010)
- Khen thưởng/Giải thưởng:
- Huân chương Kháng chiến hạng Nhì (1985)
- Huân chương Lao động hạng Nhất (1998), hạng Nhì (1994), hạng Ba (1974, 2012)
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học, công nghệ (2016)
- Giải thưởng Nhà nước về khoa học, công nghệ (2000)
- Giải thưởng quốc tế văn hóa châu Á Fukuoka của Nhật Bản (1996)
- Huân chương Cành cọ Hàn lâm của pháp (2002)
- Giải thưởng Lớn - Giải thưởng Bùi Xuân Phái Vì Tình yêu Hà Nội (2011)
- Cuộc đời và sự nghiệp:
- 1956: Tốt nghiệp Cử nhân Sử- Địa Trường Đại học Sự phạm Hà Nội và được nhận vào làm Trợ lý giảng dạy bộ môn Lịch sử Việt Nam cổ trung đại, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội)
- 1958: Chủ nhiệm bộ môn Lịch sử Việt Nam cổ trung đại, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
- 1980: Được phong học hàm Giáo sư
- 1988: Sáng lập Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và Giao lưu văn hoá (nay là Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển trực thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội); Được phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú
- 1988-2018: Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (1988-2016), Chủ tịch danh dự Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (2016-2018) và giữ cương vị lãnh đạo chủ chốt hay là uỷ viên của nhiều Hội đồng Quốc gia như: Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa, Hội đồng Chính sách Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Hội đồng Lý luận Trung ương, Hội đồng Khoa học và Đào tạo Đại học Quốc gia Hà Nội, Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước, Hội đồng Quốc gia Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước, Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia...
- 1994: Được phong tặng danh hiệu Nhà giáo nhân dân
- 1995: Sáng lập Khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
- 1996: Được trao Giải thưởng quốc tế văn hóa châu Á Kukuoka của Nhật Bản
- 2000: Được trao Giải thưởng Nhà nước về khoa học, công nghệ cho công trình nghiên cứu “Tìm cội nguồn”
- 2002: Được tặng Huân chương Cành cọ Hàn lâm của Chính phủ Pháp
- 2010: Được vinh danh là Công dân ưu tú của Thủ đô
- 2011: Được bầu làm thông tín ngoại quốc của Viện Văn Khắc và Mỹ Văn Pháp; giành Giải thưởng Lớn - Giải thưởng Bùi Xuân Phái Vì Tình yêu Hà Nội của Báo Thể thao và Văn hóa - Thông tấn xã Việt Nam
- 2016: Được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học, công nghệ cho công trình nghiên cứu “Lịch sử và văn hóa Việt Nam - Tiếp cận bộ phận”; Trường Viễn Đông Bác cổ (EFEO) của Pháp trao bằng Tiến sĩ danh dự
- 2017: Được Viện Văn Khắc và Mỹ Văn Pháp vinh danh vì sự nghiệp nghiên cứu khoa học xã hội và những đóng góp cho công cuộc bảo tồn di sản lịch sử và văn hóa của Việt Nam
- 23/6/2018: Giáo sư mất tại Hà Nội.
- Công trình nghiên cứu nổi bật:
- Khởi nghĩa Lam Sơn
- Lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam
- Truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam
- Một số trận quyết chiến chiến lược trọng lịch sử dân tọc
- Vấn đề dân chủ trong truyền thống Việt Nam
- Truyền thống và cách mạng
- Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 và 1288
- Chế độ ruộng đất và kinh tế nông nghiệp thời Lê Sơ
- Phong trào nông dân Tây Sơn
- Lịch sử và văn hoá Việt Nam - Tiếp cận bộ phận
- Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiện nay (3 tập)
- Lịch sử Thăng Long – Hà Nội
- Tìm về cội nguồn...
- Thông tin thêm:
- Cụ thân sinh của Giáo sư Phan Huy Lê là Phan Huy Tùng (1878-1939), Tiến sĩ Nho học khoa Quý Sửu đời vua Duy Tân (năm 1913), từng làm quan trong triều đình Huế, nổi tiếng thanh liêm.
- Giáo sư Phan Huy Lê là hậu duệ đời thứ 14 của dòng họ Phan Huy nổi tiếng khoa bảng với 2 nhà sử học lớn là Phan Huy Ích và Phan Huy Chú.
