Quan hệ Việt Nam-Hà Lan không ngừng phát triển trên mọi lĩnh vực
Hà Nội (TTXVN 06/04/2019) Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Vương quốc Hà Lan Mark Rutte sẽ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 9 đến 11/4/2019. Chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte có ý nghĩa to lớn, góp phần thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống Việt Nam và Hà Lan ngày càng thiết thực và đi vào chiều sâu; tiếp tục là điển hình của mối quan hệ năng động và hiệu quả.
* Điển hình của mối quan hệ năng động và hiệu quả
Việt Nam và Hà Lan chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 9-4-1973. Từ những năm đầu của thập kỷ 1990, quan hệ hai nước bắt đầu khởi sắc.
Từ năm 1993 đã có rất nhiều các chuyến thăm, trao đổi đoàn giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, qua đó tạo cơ sở tăng cường quan hệ hữu nghị tin cậy và hợp tác tốt đẹp trên tất cả các lĩnh vực. Tiêu biểu là chuyến thăm Hà Lan của Thủ tướng Phan Văn Khải (năm 2001), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (năm 2011 và 2014), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (năm 2017) và các chuyến thăm Việt Nam của các nhà lãnh đạo Hà Lan như Thủ Thủ tướng Wim Kok (năm 1995), Thái tử Willem Alexander (năm 2005 và 2011) và Thủ tướng Mark Rutte (năm 2014).
Thông qua các chuyến thăm, nhiều cơ chế hợp tác song phương đã được hai nước thông qua và hoạt động rất hiệu quả. Hai bên đã ký kết nhiều hiệp định, thỏa thuận hợp tác quan trọng, tạo cơ sở pháp lý thúc đẩy quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên gồm: thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước, nông nghiệp, dầu khí, kinh tế biển và dịch vụ hậu cần. Quan hệ Việt Nam - Hà Lan được đánh giá là điển hình của mối “quan hệ năng động và hiệu quả” giữa Việt Nam và một nước châu Âu.
Trên diễn đàn quốc tế đa phương và khu vực, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, ASEM, ASEAN - EU, Việt Nam và Hà Lan luôn dành cho nhau sự ủng hộ và hợp tác tích cực. Hai nước ủng hộ lẫn nhau ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (Việt Nam nhiệm kỳ 2014-2016 và Hà Lan nhiệm kỳ 2015-2017), vào Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (Hà Lan nhiệm kỳ 2017-2018 và Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2021); Hà Lan ủng hộ Việt Nam vào ECOSOC nhiệm kỳ 2016-2018 và vào Ủy ban Ranh giới thềm lục địa nhiệm kỳ 2012-2017. Hà Lan cũng ủng hộ Việt Nam trong các mối quan hệ Việt Nam-EU, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA), khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng của Hà Lan tại Đông Nam Á, khẳng định lại lập trường của Hà Lan ủng hộ quan điểm của Việt Nam và ASEAN trong việc giả quyết vấn đề tranh chấp ở Biển Đông …
* Nhà đầu tư châu Âu lớn nhất tại Việt Nam
Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Hà Lan-Việt Nam không ngừng phát triển. Hà Lan đã trở thành một trong những đối tác thương mại quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu. Năm 2018, kim ngạch thương mại hai chiều đạt khoảng 8 tỷ USD, đứng thứ hai trong khối EU. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu chủ yếu các mặt hàng thủy sản, rau quả, hạt điều, cà phê, hạt tiêu, gạo… và nhập khẩu chủ yếu thực phẩm, thức ăn gia súc và nguyên liệu, hóa chất và sản phẩm hóa chất, dược phẩm...
Ngoài ra, hai bên đã xác định 5 lĩnh vực hợp tác ưu tiên, bao gồm: thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước, nông nghiệp, năng lượng, kinh tế biển và dịch vụ vận tải logistics.
Về lĩnh vực đầu tư, Hà Lan hiện là nhà đầu tư châu Âu lớn nhất tại Việt Nam với 318 dự án trị giá trên 9,3 tỷ USD, đứng thứ 10 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam. Nhiều dự án đầu tư của Hà Lan đang hoạt động hiệu quả, như: Damen (đóng tàu), Heniken (bia), Unilever (hóa, mỹ phẩm), Foremost (sữa), Philips (điện tử), Royal Dutch Shell (khai thác và phân phối dầu khí), Akzo Nobel Coating (hoá dược)…
Những con số trên là dấu hiệu tích cực và sẽ gia tăng nhanh hơn trong tương lai, nhất là khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU được ký kết và đi vào thực hiện, góp phần đưa Việt Nam và Hà Lan trở thành cầu nối cho nhau tại hai thị trường nhiều tiềm năng là Đông Nam Á và EU.
* Về hợp tác phát triển
Trong nhiều thập kỷ qua, Hà Lan là một trong những nhà tài trợ phát triển chính thức lớn nhất của EU cho Việt Nam. Hợp tác giữa hai nước trong giai đoạn đầu chủ yếu tập trung vào lĩnh vực hợp tác phát triển khi Chính phủ Hà Lan viện trợ cho Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, hỗ trợ kỹ thuật để phát triển khu vực nông nghiệp.
Tháng 6-1999, Hà Lan đã xếp Việt Nam vào danh sách các nước ưu tiên nhận viện trợ phát triển. Tháng 10-2000, hai nước ký Hiệp định khung về hợp tác phát triển. Viện trợ của Hà Lan trong giai đoạn này tập trung vào ba lĩnh vực gồm lâm nghiệp và đa dạng sinh học; y tế và quản lý nhà nước. Ngoài ngân sách song phương hàng năm, Hà Lan còn triển khai một số chương trình hỗ trợ cho Việt Nam như ORET/MILIEV (giao dịch xuất khẩu hỗ trợ phát triển chính thức), PSOM (chương trình hợp tác với các thị trường mới hình thành), ORIO (chương trình hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng cho các nước đang phát triển, NICHE (sáng kiến tăng cường năng lực giáo dục), PPP (đối tác công tư), G2G (các sáng kiến hợp tác giữa hai Chính phủ)...
Bên cạnh đó, Hà Lan cũng cung cấp một số viện trợ dưới hình thức phi chính phủ thông qua Ủy ban Y tế Hà Lan-Việt Nam. Đây là tổ chức đã dành cho Việt Nam sự hỗ trợ không mệt mỏi trong lĩnh vực y tế, sức khỏe cộng đồng, phát triển sinh kế cho người dân nghèo ở nông thôn từ năm 1968 đến nay.
* Tích cực mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực
Cùng với việc đẩy mạnh quan hệ hợp tác thương mại, đầu tư, Việt Nam và Hà Lan đang tích cực mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực khác.
Đặc biệt, hai bên đã thiết lập Quan hệ Đối tác chiến lược về Thích ứng với biến đổi khí hậu và Quản lý nước từ năm 2010. Hoạt động nổi bật nhất trong những năm đầu hợp tác giữa hai nước là việc hoàn thiện Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long. Bản kế hoạch với tầm nhìn dài hạn đã đưa ra nhiều khuyến nghị, tập trung giải quyết các vấn đề quản lý tài nguyên nước, thích ứng với biến đổi khí hậu có tính đến tất cả tình huống giả thuyết trên nền các kịch bản biến đổi khí hậu khác nhau, từ đó, xây dựng Chiến lược phát triển để Đồng bằng sông Cửu Long trở thành một khu vực kinh tế phát triển và an toàn, dựa trên lợi thế tự nhiên của vùng. Hiện nay, Hà Lan tiếp đang tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm, nguồn nhân lực, các công nghệ hỗ trợ Việt Nam giải quyết các vấn đề cấp bách, như: chống khô hạn, mặn xâm nhập, đặc biệt là xử lý vấn đề sụt lún và xói mòn bờ sông, bờ biển…
Bên cạnh đó, hợp tác quốc phòng song phương không ngừng được thúc đẩy. Hai bên đã ký MOU hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Hai bên đang triển khai các chương trình hợp tác hiệu quả trong các lĩnh vực đào tạo, công nghiệp quốc phòng. Từ năm 2008 đến nay, Bộ Quốc phòng Việt Nam đã ký khoảng 40 hợp đồng trị giá 96 triệu USD mua trang thiết bị, vật tư và dịch vụ tư vấn thiết kế kỹ thuật và dịch vụ hỗ trợ đóng tàu…
Về nông nghiệp, hai bên đã ký Thỏa thuận Đối tác chiến lược về Nông nghiệp bền vững và An ninh lương thực, triển khai hợp tác trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, xây dựng mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu. Nhân chuyến thăm Hà Lan của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (tháng 7-2017), hai bên đã ký Ý định thư về hợp tác phòng chống thiên tai; ký với Ngân hàng Thế giới Bản ghi nhớ về hợp tác quản lý an toàn thực phẩm.
Trong lĩnh vực hợp tác giáo dục-đào tạo, Hà Lan đã giúp Việt Nam trong nhiều dự án, gồm: Chương trình hợp tác liên đại học Việt Nam-Hà Lan, Chương trình học bổng của Chính phủ Hà Lan và Chương trình học bổng Huygens với số lượng từ 30-50 học bổng/năm. Từ tháng 8-2002, Hà Lan đưa Việt Nam vào danh sách được hưởng quy chế đặc biệt trong hợp tác đào tạo đại học. Nhiều đại học, viện nghiên cứu Việt Nam đã thiết lập quan hệ hợp tác đào tạo nghiên cứu chặt chẽ với các đối tác Hà Lan.
Về giao thông vận tải, hai bên đã ký Hiệp định về vận tải hàng không; Nghị định thư sửa đổi Hiệp định về vận tải hàng không; Biên bản ghi nhớ về hàng hải, phát triển và quản lý cảng và nạo vét năm 2012. Trên cơ sở các thỏa thuận hợp tác này, trong những năm vừa qua, các bộ, ngành hai nước đã phối hợp tổ chức nhiều diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm, thông tin, thiết lập chương trình hợp tác trong chuỗi giá trị ngành hàng không và đang hình thành chương trình hợp tác trong chuỗi giá trị ngành hàng hải - cảng - vận tải nội thủy.
Cộng đồng người Việt Nam tại Hà Lan hiện có khoảng 21.000 người. Số lượng học sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam sang du học, nghiên cứu tại Hà Lan khoảng 400 học sinh/năm. Tháng 6-2016, Hội Sinh viên Việt Nam tại Hà Lan chính thức ra đời nhằm gắn kết và giúp đỡ các du học sinh Việt Nam tại Hà Lan.
Trong bối cảnh quan hệ Việt Nam-Hà Lan phát triển rất tốt đẹp hiện nay, chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu mốc phát triển mới trong quan hệ hai nước.
Ngoài mục tiêu làm sâu sắc thêm các khuôn khổ hợp tác đã có, chuyến thăm của Thủ tướng Mark Rutte sẽ thúc đẩy hợp tác hai nước trong một số lĩnh vực mới như kinh tế tuần hoàn, trồng trọt, công nghệ cao... Cùng đi với Thủ tướng Mark Rutte có đoàn 50 doanh nghiệp Hà Lan trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Do đó, các doanh nghiệp Hà Lan và Việt Nam rất kỳ vọng vào chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Mark Rutte, tin tưởng chuyến thăm sẽ tạo động lực, chất xúc tác mới mang lại những triển vọng hợp tác tốt đẹp cho hai nước trong thời gian tới./.
Minh Duyên (tổng hợp)
