Quảng Ninh có 8 di tích quốc gia đặc biệt

Hà Nội (TTXVN 24/10/2023) Ngày 24/10/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1225/QĐ-TTg về việc công nhận xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đối với hai di tích của tỉnh Quảng Ninh, đó là Di tích lịch sử quần thể Thương cảng Vân Đồn (huyện Vân Đồn) và Di tích kiến trúc - nghệ thuật đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái). Như vậy đến thời điểm này, Quảng Ninh đã có 8 Di tích quốc gia đặc biệt.

Di tích quốc gia đặc biệt là những di tích có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc gia, do Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng trên cơ sở lựa chọn các di tích quan trọng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích quốc gia.

* 2 di tích quốc gia đặc biệt mới được công nhận của tỉnh Quảng Ninh

Theo tài liệu lịch sử, Thương cảng Vân Đồn được thành lập từ khoảng năm 1149 đời vua Lý Anh Tông. Tuy nhiên, phải đến dưới thời Trần, thương cảng này mới thực sự phát triển mạnh mẽ, đồng thời trên 2 phương diện là trung tâm giao thương quốc tế và là vị trí trọng yếu của an ninh quốc gia vùng biển Đông Bắc. Giai đoạn phát triển cực thịnh của thương cảng là từ thế kỷ XIII- XVI.

Bức tranh phác họa bến Cái Làng thuộc thương cảng Vân Đồn. Ảnh tư liệu

Thương cảng Vân Đồn trong suốt hơn 700 năm lịch sử, không chỉ hoạt động đơn tuyến với chỉ một bến cảng duy nhất mà là một hệ thống các bến bãi, vụng đỗ tàu liên đới với nhau. Trung tâm của thương cảng có phạm vi 200km2, ở vùng vịnh Bái Tử Long, thuộc địa bàn xã Thắng Lợi, Quan Lạn, Minh Châu, Ngọc Vừng, huyện Vân Đồn. Vùng Cống Đông - Cống Tây (xã đảo Thắng Lợi, huyện Vân Đồn) là trung tâm một thời của thương cảng Vân Đồn.

Đình Trà Cổ là một trong những di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu đã được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích cấp Quốc gia từ năm 1974.

Về niên đại của đình Trà Cổ, đến nay chưa tìm thấy các căn cứ lịch sử, khoa học khẳng định niên đại chính xác của đình Trà Cổ, có nhiều ý kiến được đưa ra, sớm nhất là vào khoảng thế kỷ thứ XV. Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm kiến trúc còn lưu giữ được, có thể phỏng đoán đình Trà Cổ được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII - đầu thế kỷ XVIII.

Đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái). Ảnh: TTXVN

Di tích được đánh giá là một trong những ngôi đình cổ, có bề dày lịch sử, văn hóa, có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật của khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, đã kế thừa được những tinh hoa nghệ thuật của cả một giai đoạn lịch sử.

Năm 2014, di tích được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận là 1 trong 15 điểm tham quan du lịch của thành phố Móng Cái. Năm 2019, lễ hội đình Trà Cổ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

* 8 di tích quốc gia đặc biệt của Quảng Ninh

Như vậy đến thời điểm này, Quảng Ninh đã có 8 di tích quốc gia đặc biệt, đó là:

- Danh lam thắng cảnh Vịnh Hạ Long (thành phố Hạ Long, thành phố Cẩm Phả và huyện Vân Đồn)

- Di tích lịch sử Bạch Đằng (thành phố Uông Bí và thị xã Quảng Yên)

- Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Yên Tử (thành phố Uông Bí và thị xã Đông Triều)

- Di tích lịch sử Khu di tích Nhà Trần tại Đông Triều (thị xã Đông Triều)

- Di tích lịch sử Đền Cửa Ông (thành phố Cẩm Phả và huyện Vân Đồn)

- Khu Di tích lưu niệm Hồ Chủ Tịch trên đảo Cô Tô (huyện Cô Tô)

- Di tích lịch sử quần thể Thương cảng Vân Đồn (huyện Vân Đồn)

- Di tích kiến trúc - nghệ thuật đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái)./

	Năm xếp hạng	Di tích	Địa điểm	Nét nổi bật
1.	2009	Danh lam thắng cảnh Vịnh Hạ Long	TP Hạ Long, TP Cẩm Phả, huyện Vân Đồn	Di sản thiên nhiên thế giới với giá trị ngoại hạng toàn cầu về mặt thẩm mỹ (1994). Di sản thiên nhiên thế giới về giá trị địa chất-địa mạo (2000). Quần thể Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh và TP Hải Phòng) là Di sản Thiên nhiên Thế giới (2023).
2.	2012	Di tích lịch sử Bạch Đằng	Thị xã Quảng Yên, TP Uông Bí	Quần thể các bãi cọc, đình, đền, miếu dàn trải bên tả ngạn sông Bạch Đằng.
3.	2012	Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Yên Tử	TP Uông Bí, thị xã Đông Triều	Nơi hình thành, ra đời, phát triển của Trung tâm Phật giáo Thiền Tông thuần Việt.
4.	2013	Di tích lịch sử Khu di tích Nhà Trần tại Đông Triều	Thị xã Đông Triều	Gồm quần thể các lăng, mộ, đền, chùa, am, tháp. Trung tâm văn hóa tâm linh tiêu biểu, đặc sắc của triều đại nhà Trần.
5.	2017	Di tích lịch sử Đền Cửa Ông	TP Cẩm Phả, huyện Vân Đồn	Đền chính thờ Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng - vị tướng tài ba của nhà Trần, người con thứ 3 của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.
6.	2022	Khu di tích lưu niệm Hồ Chủ Tịch trên đảo Cô Tô	Huyện Cô Tô	Nơi đầu tiên và duy nhất được Bác Hồ đồng ý cho phép dựng tượng khi Người còn sống.
7.	2023	Quần thể Thương cảng Vân Đồn	Huyện Vân Đồn	Thành lập từ ~ năm 1149 đời vua Lý Anh Tông. Không chỉ hoạt động đơn tuyến với một bến cảng duy nhất mà là một hệ thống các bến bãi, vụng đỗ tàu liên đới với nhau.
8.	2023	Đình Trà Cổ	TP Móng Cái	Là di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật quốc gia tiêu biểu của TP Móng Cái. Nét độc đáo của Lễ hội đình Trà Cổ là lễ rước và tục thi “Ông Voi”.