70 năm trước, ngày 13/3/1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ vĩ đại mở màn, cũng là lúc cuộc xâm lược và đô hộ của thực dân Pháp kéo dài gần 1 thế kỷ trên đất nước ta đi vào hồi kết. 56 ngày đêm khốc liệt và gian khổ sau đó đã đưa dân tộc Việt Nam lên đỉnh cao của chiến thắng, khiến cụm từ "Việt Nam-Hồ Chí Minh-Điện Biên Phủ" trở thành biểu tượng sáng ngời đối với các dân tộc thuộc địa trên thế giới, thúc giục nhiều dân tộc bị áp bức vùng dậy “đem sức ta mà giải phóng cho ta”.
(Ảnh trên: Bộ đội ta giương cao cờ chiến thắng trên cứ điểm Him Lam vừa chiếm được trong trận mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ, chiều 13/3/1954. (Ảnh: Tư liệu TTXVN)
Điện Biên Phủ là một thung lũng lòng chảo rộng lớn, nằm về phía Tây vùng núi Tây Bắc. Theo đánh giá của tướng H.Navarre và các nhà quân sự Pháp-Mỹ thì đây “là một vị trí chiến lược quan trọng đối với chiến trường Đông Dương và cả miền Đông Nam Á, nằm trên trục giao thông nối liền các miền biên giới của Lào, Thái Lan, Miến Điện (Myanmar) và Trung Quốc”. Từ Điện Biên Phủ, quân Pháp có thể bảo vệ được Lào, rồi từ đó đánh chiếm lại các vùng đã mất ở Tây Bắc và tạo điều kiện thuận lợi tiêu diệt các sư đoàn chủ lực của ta.
Pháp nhanh chóng xây dựng tại đây 49 cứ điểm, tổ chức thành 8 cụm, được bố phòng chặt chẽ với tổng số hơn 16.000 quân, trong đó có nhiều đơn vị tinh nhuệ gồm những đơn vị bộ binh, pháo binh, công binh, xe tăng, không quân, thuộc loại tinh nhuệ nhất ở Đông Dương, được trang bị phương tiện, vũ khí mới, hỏa lực mạnh. Điện Biên Phủ trở thành một tập đoàn cứ điểm mạnh chưa từng có ở Đông Dương, một “pháo đài” mà cả thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đều cho rằng nó “không thể công phá”.