Trong ảnh: Vở kịch tái hiện hình ảnh các thanh niên xung phong chiến đấu, hy sinh tại Truông Bồn. Ảnh: Tá Chuyên/TTXVNTXVN
Cách đây 55 năm, rạng sáng 31/10/1968, 13 chiến sĩ thanh niên xung phong Đại đội 317, Tổng đội Thanh niên xung phong Nghệ An, trong đó có chiến sĩ đã hoàn thành nhiệm vụ, người đã nhận quyết định ra quân, người trúng tuyển vào các trường chuyên nghiệp, người đã định ngày đám cưới… vẫn tình nguyện xung phong để giữ bằng được sự thông suốt mạch máu giao thông nối hậu phương ra tiền tuyến, đã anh dũng hy sinh khi đang làm nhiệm vụ.
13 tuổi thanh xuân, 13 câu chuyện vĩnh viễn nằm lại trong lòng đất. Người trẻ nhất là chị Nguyễn Thị Hoài mới 17 tuổi, người nhiều tuổi nhất là chị Nguyễn Thị Tâm vừa tròn 22 tuổi và tất cả các anh, các chị chưa ai kịp xây dựng hạnh phúc gia đình. Họ đã hy sinh khi chỉ ít giờ nữa, anh Cao Ngọc Hòa và chị Nguyễn Thị Tâm, đã yêu nhau suốt 3 năm, sẽ đưa nhau về ra mắt nhà gái trong lễ đính hôn; chị Đàm Thị Bốn sẽ được xuất ngũ về với mẹ do anh trai vừa hy sinh ở chiến trường; các chị Trần Thị Doãn, Hà Thị Đang, Phan Thị Dung, Vũ Thị Hiên và Nguyễn Thị Phúc sẽ về nhà chuẩn bị đi học ở Trường trung cấp Y tế Nghệ An do đã đủ thời gian công tác ba năm ở Tổng đội. Họ đã hiến dâng tuổi trẻ, tình yêu, ước vọng tương lai của mình để làm nên một Truông Bồn bất tử.
Trong khu mộ chung tại Khu di tích lịch sử Truông Bồn hôm nay, tấm bia đá hoa cương khắc ghi tên tuổi của 13 chiến sỹ anh hùng - 13 người con đã làm nên một huyền thoại Truông Bồn. Đó là các liệt sỹ: Đàm Thị Bốn, Trần Thị Doãn, Phan Thị Dung, Hà Thị Đang, Trần Văn Hạp, Cao Ngọc Hòa, Nguyễn Thị Hoài, Vũ Thị Hiên, Hoàng Thị Nhung, Nguyễn Thị Phúc, Nguyễn Thị Tâm, Nguyễn Thị Văn và Đinh Thị Vinh.
Sự hy sinh của các anh, các chị đã làm nên một Truông Bồn bất tử, một huyền thoại về ý chí bất khuất, kiên cường, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến vĩ đại trong thế kỷ XX.
Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Truông Bồn (Đô Lương, Nghệ An) là một trọng điểm giao thông quan trọng, nơi kết nối các tuyến đường huyết mạch từ hậu phương lớn Miền Bắc chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn Miền Nam.
Với vị trí chiến lược, Truông Bồn cũng trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt, hủy diệt của địch. Bất chấp bom đạn hủy diệt, quân và dân ta vẫn ngày đêm bám trụ, chiến đấu kiên cường với ý chí “Tim có thể ngừng đập, nhưng đường không thể tắc, sống kiên cường bám cầu, bám đường, chết kiên cường, dũng cảm.” “Tất cả vì Miền Nam ruột thịt”... Hàng trăm người đã ngã xuống, mãi mãi nằm lại mảnh đất thiêng liêng này, cống hiến tuổi xuân cho hạnh phúc của dân tộc và tương lai của đất nước.
Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc/ Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc, câu thơ ấy của nhà thơ Thanh Thảo đã nói đúng tâm thế của những thế hệ tuổi trẻ trong chiến tranh.
Cùng với Đồng Lộc, Hang tám cô, Thành cổ Quảng Trị và nhiều địa danh lịch sử khác, Truông Bồn đã đi vào lịch sử như một huyền thoại về mảnh đất thiêng liêng, thấm đẫm máu đào của các Anh hùng liệt sĩ, là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa Anh hùng cách mạng, là dấu son cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, là niềm tự hào của tất cả chúng ta và các thế hệ con cháu về một thời chiến tranh ác liệt, về chiến thắng vẻ vang, oanh liệt trước mọi quân thù xâm lược. Truông Bồn mãi mãi là địa chỉ đỏ giáo dục các thế hệ về truyền thống Anh hùng của dân tộc, về tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí cách mạng kiên cường của cha anh đi trước góp phần cho dân tộc, đất nước ta phát triển vững vàng như ngày hôm nay.