Thành quả 30 năm quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Cộng hòa Đông Uruguay

Hà Nội (TTXVN 10/08/2023) Ngày 11/8/2023 đánh dấu mốc tròn 30 năm Việt Nam và Cộng hòa Đông Uruguay (Uruguay) chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Nhìn lại chặng đường 30 năm qua, quan hệ hữu nghị, hợp tác Việt Nam-Uruguay đã gặt hái nhiều thành quả tốt đẹp và đang trên đà phát triển không ngừng. Cột mốc 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao là nền tảng vững chắc đưa hai quốc gia, dù xa nhau về mặt địa lý, xích lại gần hơn để cùng hướng tới tương lai, mở ra những chương mới của tình hữu nghị, đoàn kết giữa hai nước.

* Quan hệ hữu nghị và đoàn kết truyền thống tốt đẹp
          Trong lịch sử, quan hệ hữu nghị và đoàn kết truyền thống giữa Việt Nam và Cộng hòa Đông Uruguay (Uruguay) được thể hiện qua sự ủng hộ lẫn nhau trong sự nghiệp giải phóng dân tộc trước đây và phát triển đất nước ngày nay. Việt Nam và Uruguay thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 11/8/1993. Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt giữa hai nước có những bước phát triển tích cực.
          Hiện Đại sứ quán Việt Nam tại Argentina kiêm nhiệm Uruguay. Ngày 16/8/2011, Đoàn Đại sứ lưu động Uruguay đã vào Việt Nam mở Cơ quan đại diện ngoại giao tại Việt Nam. Ngày 21/2/2012, Đại sứ đầu tiên tại Việt Nam Carlos Irigaray Santana đã trình Quốc thư lên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang.
           Trong những năm qua, hai nước duy trì trao đổi đoàn, tiếp xúc song phương. Về phía Uruguay có các chuyến thăm Việt Nam của: Tổng thống Taberé Vazqué (tháng 11/2007); Ngoại trưởng Luis Almagro (tháng 6/2010); Phó Tổng thống Danilo Astori (tháng 11/2012); Chủ tịch Hạ viện Anibal Pere yra (tháng 1/2015); Bộ trưởng Văn hóa-Giáo dục Đông Uruguay Julia Munoz (tháng 4/2019); Thứ trưởng Ngoại giao Đông Uruguay Ariel Bergamino thăm Việt Nam và thực hiện phiên III Tham khảo chính trị (tháng 9/2019); Bộ trưởng Bộ Chăn nuôi, Nông nghiệp và Thủy sản Enzo Raul Beench (tháng 11/2019)…
          Phía Việt Nam có các chuyến thăm Uruguay của: Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (tháng 5/2009); Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh (tháng 12/2013); Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc thăm và thực hiện Phiên II Tham khảo chính trị (tháng 7/2017); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức (tháng 4/2023)…
          Hai nước đã tiến hành được 4 phiên Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng ngoại giao (năm 2015, 2017, 2019 và 2021) và 3 phiên họp Ủy ban hỗn hợp hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư (năm 2018, tháng 10/2021 và tháng 4/2023).
          Hợp tác nghị viện giữa hai nước cũng luôn được thúc đẩy, góp phần xây dựng tin cậy chính trị và tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước. Gần đây nhất, trong chuyến thăm chính thức Uruguay của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4/2023), Nhóm nghị sĩ hữu nghị Uruguay-Việt Nam và Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Việt Nam-Uruguay đã ra mắt. Đây là hoạt động nghị viện rất quan trọng, góp phần tạo điều kiện để các nghị sĩ/đại biểu Quốc hội có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm trong hoạt động lập pháp, tăng cường các hoạt động ngoại giao nghị viện…
          Trên các diễn đàn khu vực và quốc tế, hai nước ủng hộ nhau trong nhiều vấn đề cùng quan tâm. Việt Nam và Uruguay ủng hộ nhau ứng cử vào các vị trí tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Ủy ban Liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Ủy ban Luật pháp Quốc tế, Hội đồng nhân quyền. Việt Nam hy vọng Uruguay tiếp tục dành sự ủng hộ cho Việt Nam tại các cơ quan của Liên hợp quốc và giữ cam kết ủng hộ Việt Nam vào Ủy ban Di sản thế giới (nhiệm kỳ 2023-2027).

          * Kinh tế-thương mại còn nhiều dư địa để hợp tác
          Cộng hòa Đông Uruguay được coi là một trong những trường hợp thành công trong phát triển kinh tế và ổn định xã hội ở khu vực Mỹ Latinh thời gian qua. Uruguay có nền kinh tế phát triển khá, chủ yếu dựa vào xuất khẩu nông sản.
          Hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Uruguay duy trì đà tăng trưởng. Theo Bộ Công thương, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước năm 2022 đạt 190,5 triệu USD, tăng mạnh 106,5% so với năm 2021.  Trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Uruguay đạt 102,9 triệu USD, nhập khẩu của Việt Nam từ Uruguay đạt 87,6 triệu USD.
          Việt Nam xuất khẩu chủ yếu là giày thể thao, quần áo, sợi tổng hợp, vali túi xách, hàng thủ công mỹ nghệ, dừa khô, hạt tiêu, thực phẩm chế biến, đồ chơi bằng nhựa, cao su tự nhiên, săm lốp, đồ gốm… và nhập khẩu chính là thịt bò, da thuộc, gỗ nguyên liệu, sợi len, sữa, mực ống, phụ phẩm gia súc, dược liệu…
Uruguay đã công nhận Quy chế kinh tế thị trường đầy đủ của Việt Nam (tháng 12/2013); mong muốn Việt Nam tạo điều kiện để xuất khẩu thịt bò, hoa quả, rượu Uruguay sang thị trường Việt Nam. Uruguay quan tâm tới việc nhập khẩu một số mặt hàng của Việt Nam như cá, hoa quả nhiệt đới sấy khô, bia.
Theo các chuyên gia, quan hệ kinh tế-thương mại giữa hai nước duy trì đà tăng trưởng và còn nhiều dư địa, tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực chăn nuôi đại gia súc, công nghiệp chế biến nông thủy sản, công nghệ sinh học-di truyền, giống lúa, công nghệ sản xuất máy lọc nước, công nghệ thông tin... Quốc hội Việt Nam luôn ủng hộ, sẵn sàng tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam và Uruguay. Để tương xứng với quan hệ chính trị tốt đẹp và tiềm năng sẵn có, hai nước tiếp tục thúc đẩy quan hệ thương mại trong các khuôn khổ song phương và đa phương, đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm xuất nhập khẩu phấn đấu đưa tổng kim ngạch thương mại hai nước lên tầm cao mới.
          Bên cạnh đó, chính phủ hai nước cũng khuyến khích, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai nước hợp tác, tiếp cận thị trường của nhau, khai thác các thế mạnh bổ trợ lẫn nhau trong các lĩnh vực chăn nuôi đại gia súc, công nghiệp chế biến nông thủy sản, công nghệ sinh học-di truyền, dịch vụ tài chính-ngân hàng, logistics, công nghệ thông tin, quản lý xây dựng, tư vấn xây dựng và đào tạo xây dựng... Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối cho các hoạt động đầu tư, thương mại của Uruguay với các quốc gia Đông Nam Á-khu vực kinh tế năng động với gần 700 triệu dân.
          Trong lĩnh vực hợp tác quan trọng là nông nghiệp, hai nước nhất trí thúc đẩy hơn nữa trong thời gian tới. Việt Nam đang nghiên cứu xây dựng hồ sơ về thị trường nông sản Uruguay để có phương án và lộ trình phù hợp mở cửa thị trường nông sản, bảo đảm cân bằng lợi ích giữa hai quốc gia. Thời gian tới, các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như thủy sản, gạo, cà phê, hoa quả sấy khô, đồ gỗ nội thất, vật liệu xây dựng,… hy vọng được tạo điều kiện tiếp cận thị trường giàu tiềm năng của Uruguay.
          Ngoài ra, Việt Nam luôn ủng hộ chính sách mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế của Uruguay, đồng thời mong muốn Uruguay ủng hộ sớm khởi động đàm phán FTA Việt Nam-MERCOSUR.
          Về hợp tác quốc phòng-an ninh, trong bối cảnh thế giới và khu vực có những biến động rất phức tạp cả về địa chính trị, kinh tế, cùng những thách thức và vận hội đan xen, Việt Nam và Uruguay đẩy mạnh tìm hiểu và mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực như công nghiệp quốc phòng, hậu cần, quân y, gìn giữ hòa bình; phối hợp, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm trong công tác phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia; thúc đẩy đàm phán ký kết các văn kiện hợp tác.
Hai nước đã ký nhiều văn kiện hợp tác, bao gồm: Hiệp định khung về thương mại và đầu tư, Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao và công vụ, Bản ghi nhớ về thiết lập cơ chế tham khảo chính trị giữa Bộ Ngoại giao hai nước, Thỏa thuận hợp tác 3 bên giữa Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam với Phòng Thương mại và Dịch vụ quốc gia Uruguay và Phòng Công nghiệp Uruguay (năm 2007); Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư (năm 2009); Hiệp định hợp tác khoa học-công nghệ (năm 2010); Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) và Cơ quan xúc tiến thương mại-đầu tư Uruguay (năm 2012); Hiệp định tránh đánh thuế song trùng; Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư giữa hai Chính phủ (tháng 12/2013); Biên bản ghi nhớ hợp tác lĩnh vực giáo dục (tháng 4/2019), Biên bản ghi nhớ hợp tác lĩnh vực văn hóa (tháng 4/2019); Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Thượng viện và Hạ viện Uruguay (tháng 4/2023)…
Năm 2023, hai nước phối hợp tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa thiết thực kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (11/8/1993-11/8/2023). Chắc chắn, thành quả của sự hợp tác chặt chẽ trong 30 năm qua sẽ là nền tảng để Việt Nam và Uruguay tiếp tục vững bước hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của mỗi quốc gia./.
          Trọng Đức (tổng hợp)