Tình hữu nghị đặc biệt Việt Nam-Cuba: Hình mẫu của quan hệ quốc tế (9/2023)

Hà Nội (TTXVN 24/9/2023)

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, nhận lời mời của lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez thăm Việt Nam và đại diện lãnh đạo Đảng và Nhà nước Cuba dự Lễ kỷ niệm 50 năm chuyến thăm của lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng giải phóng miền nam Việt Nam (9/1973-9/2023) từ ngày 24 đến 28/9/2023. Chuyến thăm có ý nghĩa quan trọng, góp phần làm sâu sắc hơn tình hữu nghị đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Cuba.

* 63 năm nghĩa tình Việt Nam-Cuba
Trong lịch sử thế giới đương đại, hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Cuba. Mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân hai nước đã được anh hùng dân tộc Cuba José Martí, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Fidel Castro gây dựng và được các thế hệ lãnh đạo Cuba, Việt Nam dày công vun đắp. 
Cách đây 50 năm, vào những ngày giữa tháng 9/1973, khi cuộc đấu tranh thống nhất đất nước của Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn ác liệt, Tổng tư lệnh Fidel Castro - người anh hùng của đất nước Cuba, đã vượt nửa vòng Trái Đất đến Việt Nam, vào vùng tuyến lửa Quảng Trị với mong muốn tận mắt chứng kiến chiến trường ác liệt và cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân ta, gặp gỡ đồng bào và chiến sĩ miền Nam. Là nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất tới thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam khi chiến tranh chưa kết thúc, chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel Castro đã trở thành biểu tượng của tình đoàn kết anh em thủy chung, gắn bó giữa hai dân tộc cùng lý tưởng cao đẹp vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ trên thế giới.
Tình đoàn kết thủy chung, trong sáng, đầy tinh thần quốc tế cao cả của Cuba được thể hiện vô cùng sinh động trong những câu nói bất hủ của Tổng Tư lệnh Fidel Castro: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, “Trong hòa bình, Cuba sẵn sàng đổ mồ hôi để góp phần xây dựng lại Việt Nam mười lần to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn”. Về phần mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”. Thực hiện di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân Việt Nam luôn khẳng định: “Đoàn kết, ủng hộ Cuba là lương tâm và trách nhiệm của những người cộng sản và toàn thể nhân dân Việt Nam!”.
Cuba là nước Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (2/12/1960), là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và chấp thuận Phái đoàn Đại diện thường trú của Mặt trận (7/1962), thành lập Ủy ban Đoàn kết với Miền Nam Việt Nam (25/9/1963), công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20/12/1965); cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng (3/1969)…
Trong thời kỳ khó khăn nhất của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam, Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba anh em luôn dành cho Việt Nam sự ủng hộ và giúp đỡ vô cùng quý báu, có hiệu quả về cả tinh thần lẫn vật chất. Cuộc sống vật chất còn thiếu thốn trăm bề nhưng ước tính những năm tháng chiến tranh ác liệt ấy, Cuba đã giúp Việt Nam hàng vạn tấn đường và bán số đường đó lấy ngoại tệ để gửi cho Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam.
Trong suốt hơn 60 năm qua, dù tình hình thế giới có nhiều thách thức, thăng trầm, song mối quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam-Cuba ngày càng được củng cố và phát triển, gắn bó khăng khít trên nhiều lĩnh vực.
Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, Nhà nước, Chính phủ thường xuyên thực hiện các chuyến thăm lẫn nhau, góp phần thúc đẩy quan hệ song phương có hiệu quả, mở rộng giao lưu đến các bộ, ngành, các lĩnh vực.
Đáng chú ý là các chuyến thăm Cuba của: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 4/2012 và tháng 3/2018); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (tháng 3/2014), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 9/2015); Chủ tịch nước Trần Đại Quang (tháng 11/2016); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tham dự tang lễ Lãnh tụ Fidel Castro (tháng 11/2016); Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc (9/2021); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4/2023); Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà thăm Cuba và dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm G77 và Trung Quốc (15 đến 18/9 /2023); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính  gặp Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel nhân dịp tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khoá 78  tại New York (Hoa Kỳ) (20/9/2023)…
Các chuyến thăm Việt Nam của: Chủ tịch Fidel Castro (tháng 9/1973, tháng 12/1995 và tháng 2/2003); Bí thư Thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Raul Modesto Castro Ruz (tháng 7/2012); Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernández (tháng 6/2017), Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Miguel Díaz-Canel (tháng 11/2018), Thủ tướng Manuel Marrero Cruz (tháng 9/2022); Phó Chủ tịch Quốc hội Cuba Ana Maria Mari Machado (9/2023)…
Quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp giữa Việt Nam-Cuba đã tạo đà cho hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước phát triển. Trong những năm gần đây, kim ngạch thương mại song phương đạt mức 250-300 triệu USD/năm. 
Hai nước đã ký Hiệp định thương mại song phương (FTA) trong chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel năm 2018 (có hiệu lực từ 1/4/2020), góp phần thúc đẩy trao đổi giao thương giữa hai nước. Hiệp định cho phép tiếp tục mở rộng, đa dạng hóa trao đổi thương mại, đồng thời tạo điều kiện cho xuất nhập khẩu hàng hóa và thâm nhập thị trường. Hai nước kỳ vọng kim ngạch thương mại song phương sẽ đạt 500 triệu USD vào năm 2025.
Về đầu tư, hiện Việt Nam là nước đầu tư lớn nhất ở khu vực châu Á-châu Đại Dương tại Cuba. Rất nhiều dự án đầu tư 100% vốn nước ngoài và liên doanh giữa hai nước đã được thiết lập và đi vào hoạt động. Rất nhiều doanh nghiệp quan trọng của Việt Nam quan tâm đến thị trường Cuba và đã đến Cuba để tìm cơ hội hợp tác, đầu tư.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, hai nước nhất trí tiếp tục tham vấn, phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương; chia sẻ lập trường ủng hộ giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc.

* Làm sâu sắc hơn quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam-Cuba
Năm 2023, hai nước đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm kỷ niệm những sự kiện trọng đại: 60 năm Cuba thành lập Ủy ban đoàn kết với miền Nam Việt Nam (25/9/1963-25/9/2023), tiền thân của Hội Hữu nghị Cuba-Việt Nam ngày nay; 50 năm lãnh tụ Fidel Castro lần đầu thăm Việt Nam và tới Vùng Giải phóng miền Nam Việt Nam (9/1973-2023)… 
Trong đó, hoạt động kỷ niệm nổi bật tại Việt Nam là Lễ kỷ niệm 50 năm chuyến thăm đầu tiên của Tổng Tư lệnh Fidel Castro tới Việt Nam, đến vùng giải phóng Miền Nam Việt Nam (12/9/1973-12/9/2023) và khai mạc Triển lãm ảnh “Đại thắng Cuba và Việt Nam”, vào ngày 12/9/2023 do Đại sứ quán Cuba tại Hà Nội tổ chức.
Tại buổi lễ, Đại sứ Cuba tại Việt Nam Orlando Nicolás Hernández Guillén nhấn mạnh, mối quan hệ đặc biệt giữa Cuba và Việt Nam được hình thành trong những năm tháng kháng chiến gian khổ của nhân dân Việt Nam. Đại sứ Cuba khẳng định sự tin cậy chính trị giữa hai nước dẫn tới sự hợp tác trên mọi lĩnh vực. Việt Nam là đối tác thương mại thứ hai và là nhà đầu tư châu Á lớn nhất của Cuba với các dự án quan trọng liên quan đến an ninh lương thực của người dân Cuba. Tại các diễn đàn quốc tế và tổ chức đa phương, hai nước đồng lòng bảo vệ nhiều mục tiêu và nguyên tắc.
Nhân dịp này, Đại sứ Cuba Orlando Nicolás Hernández Guillén bày tỏ cảm ơn Thông tấn xã Việt Nam vì nghĩa cử cao đẹp, đã chia sẻ với Đại sứ quán Cuba 11 bức ảnh trưng bày bên ngoài Đại sứ quán, giúp công chúng biết đến hoặc nhớ lại chiến thắng cũng như tình hữu nghị khăng khít Cuba-Việt Nam.
Trong khi đó, tại Cuba, cũng trong ngày 12/9/2023, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel đã chủ trì lễ kỷ niệm 50 năm chuyến thăm đầu tiên của Tổng tư lệnh Fidel Castro tới Việt Nam và vùng mới giải phóng miền Nam Việt Nam (9/1973-9/2023).
Trong buổi lễ này, Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Thanh Tùng khẳng định chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Fidel Castro năm 1973 là cột mốc quan trọng trong quan hệ song phương. Đại sứ Lê Thanh Tùng nhấn mạnh cử chỉ của lãnh tụ Fidel Castro là nguồn động viên tinh thần lớn lao cho lực lượng cách mạng, đồng thời góp phần lan tỏa trên toàn cầu phong trào đoàn kết với Việt Nam. Đại sứ Việt Nam bày tỏ tin tưởng Cuba sẽ vượt qua mọi khó khăn trở ngại và giành được nhiều thắng lợi trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Mới đây, trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Bí thư thứ nhất, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel nhân dịp tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York (Hoa Kỳ) ( ngày 20/9/2023), lãnh đạo hai nước khẳng định nỗ lực cùng phối hợp tổ chức tốt các hoạt động kỷ niệm 50 năm chuyến thăm của Lãnh tụ Fidel tới vùng giải phóng miền Nam Việt Nam (9/1973-9/2023), đặc biệt là nhân dịp chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernández (từ ngày 24 đến 28/9/2023).
Có thể khẳng định, hơn 6 thập kỷ qua, dù tình hình thế giới và khu vực có những biến đổi sâu sắc, với những diễn biến phức tạp, khó lường, song Đảng, Nhà nước, nhân dân hai nước luôn kiên trì và quyết tâm đưa mối quan hệ hợp tác lên tầm cao mới, trên cơ sở kế thừa, phát huy mạnh mẽ truyền thống tốt đẹp mà hai dân tộc đã dày công vun đắp, trở thành một mối quan hệ đặc biệt, là hình mẫu của quan hệ quốc tế. Và vị lãnh tụ Fidel Castro chính là người đã đóng góp lớn trong việc vun đắp và phát triển mối quan hệ hữu nghị đoàn kết truyền thống anh em tốt đẹp ấy./.

Trọng Đức (tổng hợp)