Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Sức sống “Những việc cần làm ngay”
Hà Nội (TTXVN 27/4/2023) Cuộc đời hoạt động cách mạng của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã để lại cho Đảng và nhân dân ta những di sản to lớn, có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Một trong những di sản đó là những bài viết về tư tưởng Đổi mới, những bài viết đầy tính chiến đấu, chống tiêu cực ở chuyên mục "Những việc cần làm ngay" với bút danh "N.V.L" đăng trên báo Nhân Dân. Đến nay, “Những việc cần làm ngay" vẫn còn nóng bỏng tính thời sự, không chỉ có giá trị trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, mà còn có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình đổi mới xây dựng đất nước.
* Những bài báo gây chấn động
Ngày 24/5/1987 là phiên trực của nhà báo Hữu Thọ, nguyên Tổng Biên tập báo Nhân Dân. Vào khoảng 17 giờ 30, khi mọi người đã rời cơ quan về nhà, tòa soạn chỉ còn đồng chí Hữu Thọ và các đồng chí trong Ban Thư ký trực hôm đó, thì đồng chí thường trực cơ quan ở cổng 71 phố Hàng Trống đưa vào một phong thư, nói là của một người đứng tuổi, đi xe ô tô Lada gửi Ban Biên tập.
Tuy không đóng dấu hỏa tốc nhưng do phong bì của Văn phòng Trung ương Đảng nên nhà báo Hữu Thọ mở ngay. Trong phong bì có thư và một bài báo viết bằng tay. Bức thư ký tên Nguyễn Văn Linh, nói rõ là gửi một bài báo, nếu Ban Biên tập thấy được thì đăng. Còn bài báo có đầu đề “Những việc cần làm ngay”, ký tên N.V.L.
Cầm trên tay bài báo, nhà báo Hữu Thọ chạy vội qua sân, hỏi kỹ lại người thường trực vừa chuyển thư và chắc chắn người gửi là Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh. Bởi vì trong Bộ Chính trị lúc đó chỉ có Tổng Bí thư là không đi xe Volga theo tiêu chuẩn, mà đi xe Lada (tiêu chuẩn của Thứ trưởng hoặc Phó Ban của Đảng). Nghĩ là việc rất hệ trọng, cho nên dù được ủy quyền nhưng nhà báo Hữu Thọ vẫn hội ý nhanh với một Phó Tổng biên tập khác ở trong cơ quan và họ quyết định đăng ngay trong số báo ra ngày hôm sau.
Ngày 25/5/1987, "Những việc cần làm ngay" được đóng khung đăng trên trang nhất báo Nhân Dân, và cũng là ngày mở đầu của chuyên mục này. Bài báo đi thẳng vào vấn đề nóng bỏng khi đó là giá cả tăng vọt, đồng thời nhấn mạnh cần chống lại tư tưởng cục bộ, không vì lợi ích quốc gia, nếu giải quyết được việc này sẽ chống được thực tế đầu tư dàn trải.
Ngày 26/5/1987, bài báo thứ hai của tác giả N.V.L. nói về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo tiếp tục được đăng trên trang nhất báo Nhân Dân, thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng. Thời điểm đó, nhiều đơn thư tố cáo của công dân gửi đi không có hồi âm nên tác giả N.V.L. đã dùng khái niệm “im lặng đáng sợ” để nói về sự vô cảm, vô trách nhiệm, phớt lờ ý kiến của nhân dân của một số cán bộ, đảng viên.
Liên tiếp những ngày sau đó (từ ngày 25 đến 30/5), có tới 5 bài báo cùng mang tiêu đề “Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L đăng tải. Lúc này thì dư luận xã hội như trong cơn “địa chấn”. Đây được coi là “phát pháo lệnh” mở ra một thời kỳ mới cho cuộc đấu tranh phòng, chống tiêu cực, xây dựng và chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh. Ngày 30/5/1987, trong mục “Những việc cần làm ngay”, đồng chí Nguyễn Văn Linh rất vui mừng vì “Vụ làm hỏng tỏi ở Kho lạnh Bến Bính đã có câu trả lời nhanh. Xin hoan nghênh việc kiểm tra kịp thời của các cơ quan có trách nhiệm”. Tác giả N.V.L còn nhấn mạnh rằng: “Trên đây chỉ là những vụ nhỏ trong rất nhiều tiêu cực đã xảy ra trong nhiều năm qua. Nhân dân cùng các cơ quan thông tin cần tiếp tục phát hiện, theo dõi để giúp đỡ pháp luật và các cơ quan có trách nhiệm điều tra xử lý nhanh chóng, chính xác, triệt để mọi vụ, việc”.
Cứ như thế, bằng lối viết ngắn gọn, đầy tính chiến đấu, một loạt bài báo mang tiêu đề “Những việc cần làm ngay” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, dưới bút danh là N.V.L, đã đăng trên báo Nhân dân 3 năm 4 tháng 4 ngày (bài đầu tiên đăng vào ngày 25/5/1987 và bài cuối cùng vào ngày 28/9/1990), phê phán các hành vi quan liêu, vô trách nhiệm, lãng phí, tham nhũng… đang tồn tại trong xã hội. Chính tác giả từng ý thức một cách sâu sắc rằng: “Một N.V.L. hay vài N.V.L. không thể biết hết mọi việc, nói hết mọi việc và làm hết mọi việc. Chỉ có sự nhất trí hành động của toàn Đảng, toàn dân mới có thể tạo nên chuyển biến thật sự cho đất nước”.
Dần dần, bút danh N.V.L trở nên quen thuộc đối với bạn đọc. “Những việc cần làm ngay” trở thành một chuyên mục trên báo Nhân Dân được đông đảo các tầng lớp nhân dân ưa thích và tìm đọc. Những bài báo đầy tính chiến đấu này đã tạo ra luồng sinh khí mới trong xã hội, làm cho lòng dân phấn chấn, khơi mào để một xã hội không chỉ còn sự “im lặng đáng sợ” mà đã chuyển mình trong đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực xã hội; chuyển nhận thức của xã hội từ thói quen đánh bóng, tô hồng sang việc dám nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật - dù sự thật có thể không “hồng”. Sau mỗi bài báo, mỗi ngày, tòa soạn báo Nhân dân nhận được hàng trăm thư của bạn đọc hưởng ứng chuyên mục này. Nhiều bộ, ngành, tỉnh, thành phố đã ra chỉ thị hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L.
Dưới sự “mở lối” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, cuộc đấu tranh chống tiêu cực nhanh chóng trở thành một phong trào rộng lớn trên báo chí và các phương tiện thông tin trong cả nước. Nhiều tờ báo ở Trung ương và địa phương, các đài phát thanh và truyền hình, đã tích cực hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” trong cuộc đấu tranh chống tiêu cực, biểu dương những cái mới, cái tốt đang nảy nở và phát triển. Thông qua đó, đã đánh vào thành trì của thói bảo thủ, sự quan liêu trì trệ, phá tan sự vô cảm, im lặng đáng sợ của những cơ quan, người đứng đầu có trách nhiệm về các vụ việc tiêu cực; làm lành mạnh hoá các quan hệ xã hội. Chính Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã nhận định: “Báo chí hưởng ứng đã có tác dụng tốt, tạo khí thế trong nhân dân để đẩy mạnh phê bình, tự phê bình, chống bọn tham nhũng, ăn cắp, ức hiếp nhân dân. Phải tiếp tục phanh phui các vụ, việc và xử lý thật nghiêm”.
Không chỉ được dư luận nhân dân trong nước quan tâm, “Những việc cần làm ngay” còn nhận được sự quan tâm của bạn bè thế giới. Ngày 21/1/1988, trong Hội nghị bàn tròn các nhà báo châu Á-Thái Bình Dương, phóng viên Suzuky của báo Akahata (Nhật Bản) đã phỏng vấn: “Chúng tôi rất quan tâm đến “Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L. Đảng cộng sản chúng tôi đã dịch sang tiếng Nhật và giới thiệu mấy bài của tác giả với nhân dân Nhật Bản. Nhân dân Việt Nam có phản ứng như thế nào về những bài của N.V.L ?”.
Đồng chí Nguyễn Văn Linh trả lời: “Tình hình kinh tế khó khăn ảnh hưởng tới tình hình xã hội. Tuy đã là một nước xây dựng chủ nghĩa xã hội nhưng ở Việt Nam những tệ nạn xã hội vẫn còn không phải ít. Chúng tôi không dấu diếm điều đó mà nói thực với các bạn. Có những thanh niên của chúng tôi trước kia cầm súng đánh giặc là những anh hùng nhưng sau này hư hỏng đi... Trong bộ máy nhà nước cũng có một số người làm ăn không chính đáng, ăn cắp của công... Cho nên Đảng chúng tôi chủ trương phải làm trong sạch bộ máy Đảng, Nhà nước và làm lành mạnh tình hình xã hội...”.
“Những bài viết của N.V.L có thể tạm gọi là bài báo cũng được, nhưng thực ra đây không phải là bài báo, chỉ là một ít câu nói trên báo gợi ý cho người ta. Và có rất nhiều báo trong nước đã hưởng ứng viết bài hoặc cổ động nhân dân, và chính trong nhân dân cũng nêu ra nhiều vụ việc. Từ đó, các cấp Đảng và chính quyền của chúng tôi đem các vụ việc đó ra xử lý về mặt Nhà nước, về mặt hành chính cũng như về mặt Đảng”. (Nguyễn Văn Linh: Trả lời các nhà báo nước ngoài, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1991, tr. 31, 32, 33)
* Sức sống lan tỏa thời hiện đại
Luôn lắng nghe, luôn thấu hiểu, những bài báo của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh không chỉ tiên phong chống lại những biểu hiện bảo thủ, trì trệ, giáo điều, chủ quan, tha hóa, biến chất trong Đảng; nêu cao bản lĩnh của người lãnh đạo chủ chốt; thấy rõ sức mạnh của truyền thông báo chí... mà "Những việc cần làm ngay" ấy, đến nay còn nóng bỏng tính thời sự, không chỉ có giá trị trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, mà còn có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình đổi mới xây dựng đất nước.
Tại cuộc Tọa đàm "Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay" diễn ra ngày 24/4/2023, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Lê Quốc Minh khẳng định: “Những việc cần làm ngay” đã tạo ra luồng sinh khí mới trong xã hội: dân chủ, công khai, nói thẳng, nói thật, đấu tranh chống tiêu cực, làm trong sạch bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước; khuyến khích báo chí tham gia tích cực, mạnh mẽ trên mặt trận chống tiêu cực.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hồng Sâm, Tổng Giám đốc Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Tổng Biên tập Báo điện tử Chính phủ cho rằng các nội dung trong 31 bài báo của tác giả N.V.L. vẫn mang tính thời sự cho đến thời điểm hiện tại. Qua đó, ông Nguyễn Hồng Sâm bày tỏ mong muốn lãnh đạo các cấp, các cán bộ, đảng viên có thể tham khảo nguồn tư liệu quý này để áp dụng vào xử lý, điều hành công việc, nhất là khi gần đây Chính phủ đã có công điện về chấn chỉnh tinh thần trong xử lý công việc của các cơ quan hành chính, trong đó nhấn mạnh việc tránh đùn đẩy trách nhiệm.
Theo Phó Giáo sư-Tiến sĩ Trần Minh Trưởng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, các bài báo có lối viết ngắn gọn, súc tích, lập luận vững chắc dựa trên cơ sở khoa học, sâu sát thực tiễn; với tinh thần dân chủ, công khai, nói thẳng, nói đúng sự thật, lời nói đi đôi với việc làm. “Những bài báo của tác giả N.V.L. đã gây nên hiệu ứng tích cực trong xã hội, làm cho lòng dân phấn chấn và nhận được sự ủng hộ, hưởng ứng mạnh mẽ của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân; đã tạo ra sự chuyển biến rõ rệt trên nhiều phương diện, nhất là phát triển kinh tế và ổn định đời sống nhân dân, góp phần định hướng trong đấu tranh chống tiêu cực, làm trong sạch bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước,” ông Trần Minh Trưởng nhận định.
Hiện nay, các cơ quan Đảng và Nhà nước đang ngày càng quan tâm chấn chỉnh công tác cán bộ trong hệ thống chính trị, lên án những việc làm tiêu cực, mua quan bán chức, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí; kiên trì, làm “đến nơi đến chốn” việc chấn chỉnh công tác tổ chức, kiểm tra, thi hành kỷ luật đối với những đảng viên, cán bộ và các tập thể vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật. Đây là những vấn đề mang tính quyết định sống còn đối với chế độ, cần phải phát huy tinh thần “Những việc cần làm ngay”, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu: “Phải coi việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng là “Những việc cần làm ngay”; phải trở thành chương trình hành động cụ thể của từng cấp, từng ngành, từng cơ quan, đơn vị và của cả hệ thống chính trị”.
Với tinh thần nói đi đôi với làm, tình trạng chạy chức chạy quyền và những biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ đã và đang từng bước được kiềm chế, ngăn chặn và đẩy lùi hiệu quả. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng và đấu tranh phòng chống tham nhũng, lợi ích nhóm được thực hiện quyết liệt, với tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không có đặc quyền.
Thực tiễn hơn 90 năm phát triển của Đảng ta cũng đã cho thấy, dân tin yêu và đi theo con đường của Đảng bắt đầu từ những gương cán bộ, đảng viên cụ thể, nói đi đôi với làm. Nhiều đảng viên gương mẫu, Đảng sẽ mạnh, dân sẽ luôn tin tưởng và sẵn sàng thực hiện mọi chủ trương, đường lối đúng đắn mà Đảng đề ra, đất nước sẽ luôn phồn thịnh và người dân được ấm no, hạnh phúc.
Sức sống “Những việc cần làm ngay” đã trở thành tài sản quý giá về kinh nghiệm thực tiễn và lý luận lãnh đạo của Đảng, tiếp thêm sức chiến đấu và nhiệt huyết cách mạng cho các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay./.
