Trận chiến đấu Phòng Không 26/12/1972

Mặc dù bị tổn thất nặng trong đợt 1 nhưng Nichxơn vẫn quyết định tiếp tục tiến hành chiến dịch Lainơbêchcơ II, chuẩn bị lực lượng để đánh đòn lớn hơn sau kì nghỉ lễ Nôen. Về ta, tranh thủ thời gian địch tạm dừng đánh phá, ngày 25.12 Bộ tư lệnh Chiến dịch tổ chức rút kinh nghiệm và gấp rút chuẩn bị cho đợt chiến đấu mới. Ta chủ trương triển khai thêm lực lượng trên hướng đông bắc và tây nam Hà Nội, tổ chức tập trung lực lượng pháo phòng không để bảo vệ các trận địa tên lửa, nhanh chóng bảo đảm cơ số đạn tên lửa để đánh liên tục. Cuối ngày 25.12, lực lượng tên lửa bảo vệ Hà Nội đã lên tới 13 tiểu đoàn. 2 tiểu đoàn tên lửa 71 và 72 (Trung đoàn 238) từ Hài Phòng được tăng cường cho phía đông bắc Hà Nội. Tiểu đoàn tên lửa 87 và 88 (Trung đoàn 274) đã sửa chữa, củng cố xong khí tài, cơ động tăng cường cho hướng tây nam. Tiểu đoàn tên lửa 76 bị địch đánh hỏng khí tài vào cuối đợt 1 cũng được sửa chữa xong. Lực lượng phòng không tăng lên đến 7 trung đoàn, đủ các tầm, các cỡ được bố trí rộng khắp, trong đó các đơn vị pháo phòng không thuộc Trung đoàn 223 và 260 được bố trí chủ yếu làm nhiệm vụ bảo vệ tên lửa (mỗi trận địa tên lửa có ít nhất 1 đại đội pháo phòng không bảo vệ). Lực lượng pháo phòng không, súng máy phòng không của dân quân tự vệ Hà Nội được triển khai thêm trên các nóc nhà cao tầng và quanh các trận địa tên lửa, bố trí đón lõng các hướng máy bay F-111 có thể bay qua. Ở hướng Hải Phòng, Sư đoàn Phòng không 363 bảo đảm 5 trong số 6 tiểu đoàn sẵn sàng chiến đấu. 17 giờ 35 phút ngày 26.12, Quân chủng phòng không phát lệnh sẵn sàng chiến đấu cấp 1 cho toàn quân chủng; đồng thời tư lệnh và chính ủy quân chủng trực tiếp đi kiểm tra các đơn vị, động viên bộ đội cảnh giác, quyết tâm giành thắng lợi lớn hơn các đêm trước.
Ngày 26.12, địch tiến hành cuộc tập kích đợt 2: từ 11 giờ 28 phút, không quân Mĩ sử dụng máy bay chiến đấu chiến thuật hoạt động trinh sát, săn tìm đánh phá các trận địa tên lửa, sân bay và các mục tiêu khác ở các khu vực Hà Nội, Hoà Bình, Hải Phòng, Sơn Tây, Phú Thọ, Thái Nguyên. Từ 21 giờ 10 phút đến 21 giờ 48 phút, không quân Mĩ sử dụng nhiều tốp máy bay F-4 vào thả nhiễu tiêu cực dày đặc từ hướng tây bắc xuống tây nam Hà Nội nhằm vô hiệu hoá hệ thống rađa thuộc lực lượng tên lửa. 21 giờ 49 phút, Mĩ huy động 105 lần chiếc máy bay B-52 và 90 lần chiếc máy bay chiến thuật yểm hộ, đồng thời đánh phá vào 3 khu vực Hà Nội, Hải Phòng và Thái Nguyên. Đặc điểm nổi bật trong cách đánh mới của không quân Mĩ đêm 26.12 là lực lượng B-52 được phân ra thành 7 mũi, trong đó 4 mũi đánh Hà Nội, 1 mũi đánh Thái Nguyên, 2 mũi đánh Hải Phòng từ hai hướng khác nhau. Tất cả các mũi đều thống nhất đánh phá mục tiêu vào cùng một thời điểm (22 giờ 30 phút). Địch tổ chức tiến công đồng thời từ nhiều hướng như vậy gây khó khăn cho ta trong việc tập trung hoả lực và di chuyển hoả lực. Tại Hà Nội, không quân Mĩ tập trung 66 lần chiếc B-52 đồng thời đánh vào mục tiêu theo 3 hướng tây bắc, tây nam và đông bắc rải bom xuống các khu vực Văn Điển, Giáp Bát, Đức Giang, Đông Anh và nhiều khu dân cư trong nội thành gồm phố Khâm Thiên, bệnh viện Bạch Mai. Do phán đoán đúng âm mưu và thủ đoạn của địch và được chuẩn bị trước về mọi mặt nên lực lượng phòng không bước vào chiến đấu với thế chủ động; rađa đã sớm phát hiện và thông báo kịp thời các tốp B-52 bay vào. Bộ đội tên lửa quyết tâm thực hiện cách đánh tập trung tăng hiệu quả tiêu diệt địch: Tiểu đoàn Tên lửa 78 (Trung đoàn 257) phối hợp với các tiểu đoàn tên lửa 76, 57 và 88 đã phóng những loạt đạn, trong đó 2 quả đạn của tiểu đoàn đã bắn rơi tại chỗ chiếc B-52 đầu tiên xuống xã Định Công, huyện Thanh Trì (nay là phường Định Công quận Hoàng Mai) vào lúc 22 giờ 29 phút. Từ 22 giờ 30 phút đến 22 giờ 47 phút, các tiểu đoàn tên lửa 76, 79, 86, 88 và 93 liên tiếp bắn rơi 4 máy bay B-52. Tại Hải Phòng, máy bay của hải quân Mĩ liên tục gây nhiễu, phóng tên lửa tự dẫn (tên lửa chống rađa) để chế áp các đài rađa tên lửa, nhưng các tiểu đoàn tên lửa đã kịp thời xử trí tốt và tập trung đánh vào tốp B-52. Tiểu đoàn Tên lửa 81 phối hợp với đại đội pháo phòng không 100 thuộc Trung đoàn 252 bắn rơi 2 máy bay B-52. Tại Thái Nguyên, Trung đoàn Pháo phòng không 256 bắn rơi 1 B-52. Phối hợp với lực lượng tên lửa, lực lượng phòng không nhân dân của các địa phương Hà Nội, Vĩnh Phú, Hà Bắc, Hoà Bình đánh trả quyết liệt các tốp máy bay bay thấp không để địch tổ chức đánh các trận địa tên lửa. Dân quân Hoà Bình đã bắn rơi 1 máy bay trực thăng HH-53.
Kết quả, ngày 26.12 các lực lượng phòng không đã bắn rơi 8 máy bay B-52 (Hà Nội 5, Hải Phòng 2, Thái Nguyên 1) và 9 máy bay chiến thuật. Đây là trận đánh quyết liệt nhất và là trận then chốt quyết định của Chiến dịch Phòng không Hà Nội - Hải Phòng, ta đã đánh thắng đợt huy động B-52 cao nhất của không quân Mĩ, đẩy chúng vào thế suy sụp. Thắng lợi của trận đánh thể hiện sự chỉ đạo đúng đắn của cấp chiến lược, chiến dịch và tinh thần chiến đấu dũng cảm, sáng tạo của bộ đội phòng không. Ta đã phán đoán đúng âm mưu của địch, tranh thủ được 36 giờ không quân Mĩ ngừng đánh phá, khẩn trương chuẩn bị về mọi mặt làm chuyển biến chất lượng chiến đấu của các lực lượng (điều chỉnh lại đội hình chiến đấu, tăng cường thêm lực lượng tên lửa bảo vệ Hà Nội), tạo hiệu quả cao, bắn rơi tại chỗ nhiều máy bay B-52, góp phần quyết định thắng lợi của chiến dịch.

Nguồn: Bách Khoa toàn thư Quân sự Việt Nam, Quyển 1: Lịch sử Quân sự (Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân - năm 2015)