3. Quan hệ Việt Nam-Australia

1. Ngày 26/02/1973, Việt Nam và Australia thiết lập quan hệ ngoại giao và tiến hành lập Đại sứ quán tại mỗi nước. Hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện năm 2009, Đối tác Toàn diện tăng cường năm 2015 và nâng cấp lên Đối tác Chiến lược nhân chuyến thăm Australia của Thủ tướng Chính phủ (TTCP) Nguyễn Xuân Phúc (3/2018). Hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023).

Hai bên trao đổi nhiều đoàn cấp cao: Về phía Việt Nam gần đây có: Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (3/2018); Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (3/2015); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (12/2017); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (12/2022)...

Về phía Australia gần đây có: Thủ tướng Anthony Albanese thăm chính thức Việt Nam (tháng 6/2023); Toàn quyền David Hurley thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam (4/2023); Toàn quyền Australia Peter Cosgrove (5/2018); Thủ tướng Anthony Albanese (6/2023); Thủ tướng Scott Morrison (8/2019); Thủ tướng Malcolm Turnbull dự HNCC APEC (11/2017); Chủ tịch Thượng viện Scott Ryan (01/2019); Chủ tịch Hạ viện Tony Smith (7/2018); Chủ tịch Hạ viện Bronwyn Bishop (9/2014); Chủ tịch Hạ viện Anna Burke (5/2013)...

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, hai bên duy trì các cuộc tiếp xúc cấp cao theo hình thức trực tuyến, gần đây nhất là cuộc điện đàm giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Australia Anthony Albanese (18/10/2022); Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Australia Scott Morrison (25/5/2021) và giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Australia Scott Morrison (21/01/2021); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Hạ viện Tony Smith (07/6/2021); điện đàm giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao (4, 8, 9/2021 và 3/2022), hai Bộ trưởng Quốc phòng (11/2021).

Australia là một trong những nước rất tích cực hỗ trợ Việt Nam trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Bên cạnh gói hỗ trợ toàn diện trị giá 60 triệu AUD cho ta trong công tác phòng chống dịch gồm viện trợ vắc-xin và hỗ trợ công tác triển khai tiêm chủng thông qua UNICEF, Bạn đã tài trợ ta 26,4 triệu liều vắc-xin, trở thành nhà tài trợ vắc-xin lớn thứ hai của Việt Nam. Việt Nam cũng trao tặng Bạn số vật tư y tế (khẩu trang) trị giá 50.000 USD (3/2021).

2. Hai bên hợp tác tốt trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng thông qua trao đổi đoàn, ký thỏa thuận hợp tác, hợp tác phòng chống tội phạm, quản lý xuất nhập cảnh, chống di cư bất hợp pháp, trao đổi thông tin, kinh nghiệm, đào tạo tiếng Anh... Không quân Hoàng gia Australia 05 lần hỗ trợ vận chuyển bệnh viện dã chiến của ta tới Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Nam Sudan.

3. Kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt 13,8 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 5,2 tỷ USD và nhập khẩu đạt 8,5 tỷ USD (giảm lần lượt 12%; 5,3% và 15,7% so với cùng kỳ năm 2022). Năm 2022 đạt 15,7 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 5,55 tỷ USD, nhập khẩu đạt 10,14 tỷ USD (tăng lần lượt 26,7%; 26,2%; 27,3% so với năm 2021). Hiện Australia là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam và Việt Nam là đối tác lớn thứ 10 của Australia. Phía Australia đã mở cửa cho quả vải, xoài, thanh long, nhãn, tôm đông lạnh; Việt Nam đang thúc đẩy Australia cho phép nhập khẩu chanh leo, bưởi. Việt Nam đã mở cửa cho Australia đối với 6 loại quả gồm: cam, quýt, cherry, nho, đào và xuân đào.

Tính đến hết tháng 12/2023, Australia có 621 dự án đầu tư với tổng vốn đầu tư hơn 2 tỷ USD, đứng thứ 20/143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, tập trung ở các lĩnh vực chế biến, chế tạo, dịch vụ lưu trú, y tế, trợ giúp xã hội và nông, lâm, thủy sản. Việt Nam có 92 dự án đầu tư sang Australia với tổng vốn đầu tư là 552,7 triệu USD, đứng thứ 11/80, chủ yếu trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, bán buôn bán lẻ, chế biến chế tạo (riêng năm 2020, ta đầu tư sang Australia 101,8 triệu USD, chiếm 17,2% FDI của Việt Nam). Tiêu biểu là các dự án của tập đoàn TH 135 triệu USD, tập đoàn An Viên 18 triệu USD ở Bắc Australia; tập đoàn Vinfast 20 triệu USD ở Melbourne; VietJet ký thỏa thuận đầu tư hạ tầng sân bay ở Melbourne và đang xúc tiến mở đường bay trực tiếp với các thành phố lớn của Australia (Sydney, Melbourne, Perth…).

4. Australia là một trong những đối tác song phương cung cấp ODA không hoàn lại lớn nhất cho Việt Nam (trung bình 92,7 triệu AUD/năm kể từ 2013-2019 và 78,9 triệu AUD/năm trong giai đoạn 2020-2022). Tháng 10/2022, Bạn tăng 18% ODA cho ta, lên mức 92,8 triệu AUD năm 2022-2023. 

Tháng 5/2023, Australia tiếp tục tăng thêm 2,5% cho Việt Nam lên mức 95,1 triệu AUD. Trong vòng 50 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Australia đã hỗ trợ ODA Việt Nam tổng cộng 3 tỷ AUD.

5. Australia cung cấp nhiều học bổng theo các chương trình dài hạn và ngắn hạn cho Việt Nam. Hiện có khoảng 31.000 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam đang học tập tại Australia (90% theo diện tự túc). Tháng 10/2021, hai nước đã ký thỏa thuận bổ sung Chương trình Phát triển Nguồn nhân lực Việt Nam-Australia giai đoạn 2021-2025, trị giá 50,1 triệu AUD.

6. Số lượng khách du lịch Australia đến Việt Nam tăng đều qua các năm, tạm ngừng do tình hình đại dịch Covid-19 từ tháng 4/2020 và được nối trở lại từ tháng 3/2022. Số khách du lịch Việt Nam đến Australia vẫn tăng đều đặn qua các năm, đạt 125.000 lượt (2019), đứng thứ 18/57 thị trường có khách du lịch đến Australia.

7. Chương trình lao động kỳ nghỉ (3/2015) cho phép công dân Việt Nam sang Australia du lịch kết hợp làm việc và hai bên nhất trí nâng hạn mức từ 200 (2015) lên 1500 người/năm kể từ tháng 9/2019. Hai nước đã ký Bản ghi nhớ về thị thực nông nghiệp (3/2022), và đang tiếp tục đàm phán để sớm đưa vào triển khai.

8. Quan hệ hợp tác giữa các địa phương hai nước đang phát triển tốt đẹp; cho đến nay đã có 15 cặp địa phương kết nghĩa. Các bang và vùng lãnh thổ Australia đẩy mạnh triển khai Chiến lược hợp tác Đông Nam Á, trong đó coi trọng và ưu tiên Việt Nam. 4/8 bang đã mở Văn phòng Thương mại và Đầu tư tại Việt Nam.

9. Cộng đồng người Việt tại Australia có khoảng 350.000 người (đứng thứ 5 trong số các cộng đồng sắc tộc gốc nước ngoài tại Australia). Người Việt có mặt ở hầu hết các bang song tập trung chủ yếu tại các bang Queensland, New South Wales (160.000 người), Nam Australia, Victoria (130.000 người)…

10. Về hợp tác khu vực và quốc tế: Hai nước hợp tác tốt tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Việt Nam ủng hộ Australia ứng cử vào vị trí Ủy viên không thường trực HĐBA/LHQ nhiệm kỳ 2013-2014 và Hội đồng Tổ chức Hàng hải Thế giới (IMO) nhiệm kỳ 2016-2017. Australia ủng hộ Việt Nam vào Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014-2016, 2023-2025, thành viên Hội đồng UNESCO nhiệm kỳ 2015-2019 và ECOSOC 2016-2018; Ủy viên không thường trực HĐBA/LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 và thành viên Hội đồng Điều hành Liên minh Bưu chính Thế giới (IPU) nhiệm kỳ 2017-2021./.

[Nguồn Bộ Ngoại giao]

(Cập nhật đến tháng 3/2024)