Đại tướng Chu Huy Mân với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng

GS, TS NGUYỄN XUÂN THẮNG

Ủy viên Bộ Chính trị

Giảm đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương

(Bài viết tháng 3/2023)

Đại tướng Chu Huy Mân (1913-2006), nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có nhiều cống hiến to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam. Trải qua 93 năm tuổi đời, 76 năm tuổi Đảng, hơn 55 năm liên tục rèn luyện, chiến đấu, công tác trên nhiều cương vị, nhiều địa bàn khác nhau, cả trong nước và ngoài nước, dù ở đâu và bất cứ công việc gì, trong điều kiện khó khăn gian khổ thế nào, Đại tướng Chu Huy Mân cũng luôn nêu tấm gương sáng của người chiến sĩ cộng sản kiên trung, nhà chính trị - quân sự song toàn, suốt đời phấn đấu vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân. Đặc biệt, Đại tướng Chu Huy Mân đã có nhiều cống hiến to lớn đối với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, trực tiếp góp phần phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, để lại nhiều kinh nghiệm quý đối với công tác xây dựng.. đội ngũ cán bộ của Đảng trong giai đoạn hiện nay.

1. Đóng góp của Đại tưởng Chu Huy Mân đối với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng

Sau khi tham gia lãnh đạo cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Quảng Nam thành công trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, do yêu cầu của tổ chức, đồng chí được điều động sang làm Chính trị viên Chi đội (Tỉnh đội) Quảng Nam.

Ngày 23 tháng 9 năm 1945, thực dân Pháp nổ súng gây hấn ở Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai. Để chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài chống thực dân Pháp xâm lược, Đảng đã điều động nhiều cán bộ chính trị ưu tú vào hoạt động trong Quân đội và nhiều người trở thành những cán bộ xuất sắc của Đảng, một trong số đó là đồng chí Chu Huy Mân. Từ chiến trường Khu 5, cuối năm 1946, đồng chí Chu Huy Mân được điều ra Việt Bắc để xây dựng các trung đoàn chủ lực, lần lượt đảm nhiệm các chức vụ Trung đoàn trưởng kiêm Bí thư Trung đoàn ủy Trung đoàn 72 - Bắc Kạn (5.1947), Trung đoàn 74 (Hè 1948) và Chính trị ủy viên, Bí thư Trung đoàn ủy Trung đoàn 174 Cao - Bắc - Lạng, chỉ huy các trận đánh trên Đường số 4 và giúp cách mạng Trung Quốc trong Chiến dịch Thập Vạn Đại Sơn (1949). Khi Đại đoàn 316 thành lập, đồng chí là Phó Chính ủy rồi Chính ủy Đại đoàn, chỉ huy Đại đoàn trong nhiều chiến dịch lớn từ Trần Hưng Đạo, phối hợp với Chiến dịch Hòa Bình, đến Tây Bắc, Thượng Lào và Chiến dịch Điện Biên Phủ. Dù ở cương vị nào trong cuộc kháng chiến chống Pháp, việc đào tạo đội ngũ cán bộ phục vụ sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc của dân tộc và sự lớn mạnh, trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng luôn được đồng chí Chu Huy Mân quan tâm.

Quán triệt tư tưởng “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”¹, “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”² của Chủ tịch Hồ Chí Minh; đồng thời, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, trên cương vị lãnh đạo các trung đoàn, đặc biệt là trên cương vị Phó Chính ủy, rồi Chính ủy, Bí thư Đại đoàn ủý Đại đoàn 316, khi nhận thấy lực lượng cán bộ của Đại đoàn còn thiếu và yếu cả về trình độ nhận thức chính trị và trình độ chỉ huy tác chiến, đồng chí Chu Huy Mân cùng tập thể lãnh đạo, chỉ huy Đại đoàn đã chỉ đạo các đơn vị trong Đại đoàn 316 mở đợt học tập chính trị, quân sự sâu rộng, tích cực rèn luyện kỹ chiến thuật trên các thao trường, bãi tập để nâng cao trình độ chỉ huy tác chiến. Phương châm và phương pháp học tập được đồng chí Chu Huy Mân và lãnh đạo, chỉ huy Đại đoàn đề ra là: Phát huy tự do tư tưởng, liên hệ lý luận với thực tế, liên hệ nhận thức mới với nhận thức cũ, thực hành tự phê bình và phê bình để phát huy ưu điểm, sửa chữa sai lầm, khuyết điểm³. Đặc biệt, nhiều vấn đề chiến lược của cách mạng Việt Nam được cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn thảo luận sôi nổi và làm sáng tỏ, như: Xác định kẻ thù của cách mạng, nhiệm vụ và tính chất cách mạng, trách nhiệm và đạo đức cán bộ trong thời kỳ mới của sự nghiệp kháng chiến... Sau một thời gian học tập tích cực, cán bộ Đại đoàn 316 có chuyển biến rõ nét về nhận thức chính trị, thể hiện ở việc chấp hành và nêu cao ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết trong đơn vị, bản lĩnh và trình độ chỉ huy chiến đấu; hơn nữa, tinh thần dũng cảm, chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao trong cán bộ Đại đoàn được nâng lên rõ rệt. Có thể nói, những thành tích, chiến công của Đại đoàn 316 giành được trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bắt nguồn từ nhiều yếu tố, trong đó yếu tố quan trọng là đã làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ mang dấu ấn nổi bật của đồng chí Chu Huy Mân. Đó cũng là một trong những cống hiến quan trọng của đồng chí Chu Huy Mân trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cho Quân đội, cho Đảng và sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước những năm sau này.

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, Hiệp định Giơnevơ được ký kết (21.7.1954), đồng chí Chu Huy Mân được giao thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại Lào: Lần đầu (8.1954 - 4.1957), lần 2 (8.1957 - 12.1957) và lần 3 (12.1960 - 4.1961); giữa các lần sang giúp cách mạng Lào, đồng chí Chu Huy Mân được điều động làm Chính ủy, Bí thư Quân khu ủy Quân khu 4 (tháng 5 đến tháng 7 năm 1957 và từ tháng 1 đến tháng 4 năm 1958; tháng 5 năm 1961 đến tháng 8 năm 1962). Sau khi đi học tại Liên Xô về (9.1962 - 8.1963), từ tháng 9 đến cuối năm 1963, đồng chí tiếp tục được điều về Quân khu 4. Tháng 5 năm 1958 đến tháng 11 năm 1960 đồng chí là Bí thư Khu ủy Tây Bắc và Chính ủy, Bí thư Quân khu ủy Quân khu Tây Bắc. Đầu năm 1964, đồng chí được Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương điều động vào chiến trường Khu 5. Từ đây cho đến khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kết thúc, đồng chí Chu Huy Mân gắn bó với chiến trường miền Trung - Tây Nguyên ác liệt, là người lãnh đạo, chỉ huy chủ chốt của chiến trường quan trọng này. Tại chiến trường Khu 5 - Tây Nguyên, đã ghi nhiều dấu ấn về tài năng của vị tướng “Hai Mạnh” qua nhiều trận đánh nổi tiếng, đặc biệt là đòn tiến công chiến lược giải phóng Đà Nẵng trong Đại thắng mùa Xuân 1975.

Trải qua 21 năm kháng chiến chống Mỹ đầy cam go, ác liệt (1954 - 1975), đồng chí Chu Huy Mân tiếp tục có nhiều đóng góp quan trọng trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cho Đảng và Quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, qua nhiều tháng chiến đấu liên tục, nhiều đơn vị bị tổn thất về lực lượng và trang bị, sức khỏe bộ đội giảm sút, chưa có thời gian học tập, củng cố về quân số, tổ chức, một số ít cán bộ tỏ ra thiếu vững vàng, kiên định, sa sút ý chí chiến đấu. Nắm bắt tình hình, đồng chí Chu Huy Mân đã cùng Quân khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 kịp thời triệu tập cuộc họp rút kinh nghiệm, phát động đợt thi đua trong lực lượng vũ trang Quân khu lấy tên là “Làm đúng lời Bác dặn, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược”, lấy 7 điều Bác dạy trong bức điện Người gửi đồng bảo, chiến sĩ miền Nam đầu tháng 3 năm 1968 làm nội dung thi đua (4). Đồng thời, quán triệt cho bộ đội, cho cán bộ các nội dung, yêu cầu và tính chất lâu dài, quyết liệt của cuộc tiến công và nổi dậy, thấy rõ đây là một giai đoạn, một quá trình tiến công và phản công diễn ra liên tục. Qua học tập, bồi dưỡng, thảo luận, phê bình, tự phê bình, đội ngũ cán bộ đã thấy được những thiếu sót của mình và cùng nhau bàn biện pháp khắc phục. Theo đó, tình cảm cách mạng và ý thức, trách nhiệm đối với lịch sử, đối với dân tộc và nhân dân nâng lên. Đội ngũ cán bộ từng bước nâng cao được trình độ, đảm bảo sức mạnh về mọi mặt cho các đơn vị tiến công tiêu diệt địch, tiến tới giải phóng hoàn toàn Quân khu 5, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Quan điểm xuyên suốt của đồng chí Chu Huy Mân trong công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Đảng và Quân đội những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là gắn việc học tập lý thuyết với thực hành, vừa làm vừa học, vừa chiến đấu vừa rèn luyện, vừa sơ kết, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm. Đặc biệt, trong quá trình chỉ huy chiến đấu, đồng chí Chu Huy Mân luôn quan tâm, phát hiện những cán bộ có năng lực và phẩm chất đạo đức tốt để đưa đi huấn luyện, đào tạo, tạo điều kiện để họ phấn đấu trở thành những cán bộ chính trị, chỉ huy giỏi. Đồng chí Chu Huy Mân yêu cầu: “Các cơ quan tham mưu, tổ chức cán bộ cần để cho cán bộ tích cực và chủ động trong công việc, dễ dàng bộc lộ những điểm mạnh và điểm yếu, từ đó có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, chuẩn bị những người thay thế và kế tục những vị trí lãnh đạo của Đảng và Quân đội”⁵. Để xây dựng đội ngũ cán bộ phát triển về số lượng nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, đồng chí Chu Huy Mân chỉ đạo tập trung đào tạo cho được một đội ngũ cán bộ cơ bản, cốt cán, những hạt nhân nòng cốt, bởi vì “người cộng sản chân chính, trung thực, vô tư mới trồng được con người cộng sản chân chính vì sự nghiệp”⁶. Những người này sẽ tiếp tục làm công việc đào tạo và huấn luyện những lớp cán bộ tiếp theo.

Với những cống hiến xuất sắc đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc nói chung và với công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cho Đảng và Quân đội nói riêng, đồng chí Chu Huy Mân là một trong số ít các tướng lĩnh được phong quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng vào năm 1974, thăng quân hàm Đại tướng vào năm 1980. Đầu năm 1977, đồng chí được Bộ Chính trị cử giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Trên cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị nhiều năm, đồng chí Chu Huy Mân chủ trương tập trung nâng cao trình độ mọi mặt của đội ngũ cán bộ chính trị trong Quân đội. Theo Đại tướng Chu Huy Mân, cán bộ chính trị phải nắm vững đường lối, nhiệm vụ chính trị, quân sự của Đảng; phải thấu hiểu những vấn đề chính trị và quân sự, khoa học và nghệ thuật quân sự, kỹ thuật quân sự. Có như vậy mới làm cho các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị có nội dung phong phú, có sức sống mạnh mẽ, có hiệu quả thiết thực. Mỗi cán bộ chính trị phải thấy rõ tính cách mạng và tính khoa học của đường lối và các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước để rèn luyện tư tưởng đúng đắn. Phải biết lắng nghe ý kiến, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của cán bộ, chiến sĩ; luôn sâu sát thực tế, điều tra, nghiên cứu tình hình cụ thể. Qua đó, phân tích tình hình và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong bộ đội một cách tích cực, khách và khoa học. Trên cơ sở đó, khắc phục sự tùy tiện, đơn giản, chủ quan, duy ý chí cho rằng chỉ cần giải quyết tốt những vấn đề tổ chức và chính sách thì sẽ đâu vào đấy. Đại tướng Chu Huy Mân cho rằng: “Đi đôi với nâng cao năng lực, phải hết sức quan tâm rèn luyện phẩm chất cách mạng cho cán bộ chính trị, làm sao cho mỗi cán bộ thực sự là tấm gương sáng cho cán bộ, chiến sĩ noi theo. Sự gương mẫu của cán bộ chính trị cả về lập trường tư tưởng và hành động, cả trong lời nói và việc làm, cả trong chiến đấu, công tác và học tập, cả trong sinh hoạt tập thể và đời sống riêng có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng và rèn luyện đơn vị”⁷. Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, có nhiều cán bộ chính trị nhờ trực tiếp trải qua cương vị lãnh đạo, chỉ huy bộ đội trong xây dựng và chiến đấu, chịu khó học tập chính trị, quân sự, am hiểu những vấn đề về chiến lược và sách lược của cách mạng cũng như các vấn đề chiến lược, nghệ thuật chiến dịch, chiến thuật, kỹ thuật nên đã chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác đảng, công tác chính trị thuận lợi và đạt hiệu quả cao.

Cũng trên cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Đại tướng Chu Huy Mân đã đề xuất nhiều nội dung, giải pháp xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, bảo đảm cho Quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; bảo đảm cho đội ngũ cán bộ Quân đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, chiến đấu kiên cường, dũng cảm, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, Đại tướng Chu Huy Mân đã cùng với Ban Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Đảng ủy Cơ quan Tổng cục Chính trị thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, chi bộ nhận thức đúng và chấp hành nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, quy chế, quy định của cấp trên về xây dựng đội ngũ cán bộ và thực hiện các mặt công tác cán bộ, bảo đảm đúng nguyên tắc; chủ động rà soát, bổ sung quy hoạch, kiện toàn nhân sự cán bộ chính trị, cán bộ quản lý các cấp gắn với kiện toàn cấp ủy; ban hành các tiêu chuẩn, chức danh, chức vụ cán bộ; tích đổi mới quy trình xem xét quyết nghị, đề nghị điều động, bổ nhiệm, đề bạt, nâng lương, chính sách chuyển ra và kéo dài thời hạn phục vụ tại ngũ cho cán bộ, sĩ quan; kết hợp bồi dưỡng tại chức, truyền thụ kinh nghiệm công tác với đào tạo tại trường, luân chuyển, đi thực tế để nâng cao chất lượng cán bộ. Nhờ đó, đội ngũ cán bộ các cấp trong Cơ quan Tổng cục Chính trị thời kỳ này có số lượng, cơ cấu hợp lý, bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ học vấn, năng lực chuyên môn phù hợp với tiêu chuẩn chức danh, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Đại tướng Chu Huy Mân luôn căn dặn những người đứng đầu Cơ quan Tổng cục Chính trị rằng: “Cần động viên đội ngũ cán bộ, chăm lo xây dựng Quân đội ta tinh nhuệ, phải bằng chính trị, tinh thần là chủ yếu, then chốt nhất là phải có một đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cấp chiến dịch - chiến lược có phẩm chất đạo đức, năng lực tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ”⁸.

Trên cương vị Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (1981 - 1986), Đại tướng Chu Huy Mân luôn quan tâm đến việc bồi dưỡng, rèn luyện và đào tạo đội ngũ cán bộ Đảng, Nhà nước cũng như những tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp kế cận trong Quân đội. Đại tướng cho rằng, cán bộ phải tự mình rèn luyện nhân cách, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, trải qua nhiều chức vụ, cương vị lãnh đạo, chỉ huy khác nhau, với 26 năm là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng (1960 - 1986), 10 năm là Ủy viên Bộ Chính trị (1976 - 1986), đồng chí Chu Huy Mân đã cùng Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị bàn bạc, thảo luận và đề ra nhiều chủ trương, đường lối đúng đắn để lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng, phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Đánh giá về Đại tướng Chu Huy Mân, đồng chí Lê Khả Phiêu - nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam viết: “Với những kiến thức, tư duy nhạy bén, cùng những kinh nghiệm dày dặn đã được tôi luyện trong khói lửa, anh đã có những đóng góp quan trọng cho Đảng và Nhà nước trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Những ý kiến của anh mang tầm chiến lược, sâu sắc, thiết thực, sát với hoàn cảnh mới kể cả về quân sự, quốc phòng, đặc biệt là vấn đề xây dựng, củng cố Đảng, bồi dưỡng rèn luyện đội ngũ cán bộ kế cận, anh quan tâm nhiều tới việc xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ chỉ huy binh chủng hợp thành cấp chiến dịch, chiến lược. Với cán bộ Đảng, cán bộ Nhà nước là vấn đề nhân cách, bản lĩnh chính trị và đạo đức lối sống, phải xây dựng cho được ý thức, động cơ phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân là trên hết, chống cho được bệnh quan liêu, độc đoán, chuyên quyền, tham ô, lãng phí”⁹.

2. Vận dụng quan điểm của Đại tướng Chu Huy Mân về xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng trong giai đoạn cách mạng mới

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng đầy ắp chiến công, dù ở đâu và trên cương vị công tác nào, Đại tướng Chu Huy Mân cũng luôn quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như chủ trương, đường lối của Đảng về công tác cán bộ. Từ đó, trong thực tiễn hoạt động và công tác, Đại tướng Chu Huy Mân đã dành nhiều thời gian, công sức, tâm huyết, có nhiều công lao to lớn và cống hiến xuất sắc trong việc bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện, xây dựng và củng cố đội ngũ cán bộ cho Đảng. Tám gương vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, đặc biệt là những đóng góp to lớn trong xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng của Đại tướng Chu Huy Mân vừa là những kinh nghiệm quý báu, vừa gợi mở những vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng thời kỳ mới, thể hiện ở những nội dung chủ yếu:

Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp

Đây là nội dung quan trọng trong quan điểm của Đại tướng Chu Huy Mân về xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng. Bởi trong suốt những năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược cũng như trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong công tác đào tạo, bồi dưỡng và xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng, Nhà nước và Quân đội, đồng chí Chu Huy Mân luôn quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về công tác cán bộ. Nhờ nắm vững quan điểm, quán triệt sâu sắc đường lối và vận dụng sáng tạo trong thực tiễn, Đại tướng Chu Huy Mân đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp cho Đảng và Quân đội. Nói cách khác, sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố quyết định trong thành công và những cống hiến xuất sắc của Đại tướng Chu Huy Mân trong xây dựng đội ngũ cán bộ. Vận dụng kinh nghiệm này, trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, hơn lúc nào hết, việc xây dựng đội ngũ cán bộ cần phải tiếp tục đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng, trong đó chú trọng “xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; đủ về số lượng, có chất lượng và cơ cấu phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, đủ sức lãnh đạo đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trở thành nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”¹⁰.

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng toàn diện

Quan điểm của Đại tướng Chu Huy Mân “là phải đào tạo, bồi dưỡng cán bộ một cách toàn diện cả về chính trị, kỹ thuật, chiến thuật và chiến đấu; cả về trình độ văn hóa và những kiến thức, kỹ năng quân sự, trong đó cần đặc biệt quan tâm tới việc giáo dục, bồi dưỡng về chính trị”¹¹. Đồng chí nhấn mạnh: “Bồi dưỡng, đào tạo cán bộ phải lấy chính trị làm gốc. Trên cơ sở đó mới nâng cao trình độ, năng lực, văn hóa, nghiệp vụ”¹². Vận dụng quan điểm này, trong giai đoạn hiện nay, việc xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng phải chú trọng toàn diện cả về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống đến chuyên môn, nghiệp vụ, giúp đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm chắc chủ trương, đường lối của Đảng trên các lĩnh vực công tác; qua đó, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, Nhà nước và nhân dân; đồng thời, không ngừng nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu của cuộc “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” và mục tiêu, nhiệm vụ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của đất nước như Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021) đã xác định.

Ba là, cán bộ phải luôn đặt lợi ích của Đảng, của cách mạng, của nhân dân lên trên hết, trước hết

Sinh thời, Đại tướng Chu Huy Mân luôn tâm niệm rằng: “Là người cán bộ, phải xây dựng cho được ý thức, động cơ phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân là trên hết”¹³. Đây cũng là sự quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về tư cách người cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Nội dung cốt lõi đạo đức cách mạng của người cán bộ là “quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng... Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng. Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc”¹⁴.

Trong giai đoạn hiện nay, quán triệt quan điểm này, đội ngũ cán bộ các cấp dù công tác ở bất kỳ cương vị nào, được giao bất cứ nhiệm vụ gì cũng phải luôn đặt lợi ích của Đảng, của sự nghiệp cách mạng, của nhân dân lên trên hết và trước hết. Làm tốt yêu cầu này chính là sự quán triệt sâu sắc, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như quan điểm của các nhà lãnh đạo tiền bối, trong đó có Đại tướng Chu Huy Mân về công tác cán bộ. Bởi lẽ, người cán bộ có phẩm chất “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” là người luôn đặt lợi ích của Đảng, của cách mạng, của nhân dân lên trên hết và trước hết. Đó cũng chính là sự vận dụng quan điểm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về công tác cán bộ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu.”¹⁵. Quán triệt quan điểm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, vấn đề cấp thiết hiện nay là xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, liêm khiết, đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc và của nhân dân lên trên hết, trước hết; kiên quyết khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; ra sức học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, thực hành tiết kiệm; đặc biệt, cán bộ, đảng viên phải thực hiện trách nhiệm nêu gương theo phương châm chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, nhất là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.

Bốn là, trong xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng phải khắc phục tình trạng quan liêu, độc đoản, tham ô, lãng phí

Đề cập đến vấn đề “chống” trong đội ngũ cán bộ, Đại tướng Chu Huy Mân chỉ rõ: “Phải chống cho được bệnh quan liêu, độc đoán, chuyên quyền, tham ô, lãng phí trong từng cán bộ”¹⁶. Kinh nghiệm này đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị. Theo đó, trong giai đoạn cách mạng mới, đặc biệt là trước những tác động mặt trái của kinh tế thị trường, mỗi cán bộ phải tự giác rèn luyện, tự nghiêm khắc với chính bản thân mình; kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ phải dũng cảm từ bỏ những thói hư, tật xấu, những thứ được coi là “bất liêm”, “bất chính” luôn tiềm ẩn. Chỉ có như vậy, đội ngũ cán bộ của Đảng mới thực sự trong sạch, vững mạnh, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, để Đảng Cộng sản Việt Nam thực sự là “đầy tớ của nhân dân”, đội tiên phong của không chỉ giai cấp công nhân mà của toàn dân tộc, xứng đáng với niềm tin của nhân dân.

Năm tháng trôi qua, nhưng những cống hiến xuất sắc của Đại tướng Chu Huy Mân với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng vẫn là dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng. Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh Đại tướng Chu Huy Mân là dịp để chúng ta tri ân, tưởng nhớ công lao của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, những đóng góp và cống hiến to lớn của Đại tướng trong xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng là những vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc. Trong bối cảnh hiện nay, cùng với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và tấm gương đạo đức cách mạng của các nhà lãnh đạo tiền bối, việc học tập, chắt lọc và vận dụng sáng tạo kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng của Đại tướng Chu Huy Mân là đặc biệt quan trọng, nhiều ý nghĩa; qua đó, trực tiếp bổ sung vào kho tàng lý luận của Đảng về công tác cán bộ, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng “vừa hồng”, “vừa chuyên”, đủ sức đảm nhiệm sứ mệnh lãnh đạo dân tộc thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.

1, 2. Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 309, 280.

3. Đại tướng Chu Huy Mân, Thời sôi động, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004, tr. 127.

4. Đại tướng Chu Huy Mân, Thời sôi động, Sđd, tr. 480.

5. Tỉnh ủy Nghệ An, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đồng chi Chu Huy Mân với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2013, tr. 43.

6. Đại tướng Chu Huy Mân (chủ biên), Người chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2006, tr. 63.

7. Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà quân sự, chính trị song toàn - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2013, tr. 519

8. Tỉnh ủy Nghệ An, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đồng chí Chủ Huy Mân với mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An, Sđd, tr. 363.

9. Thượng tướng Lê Khả Phiêu, Đại tướng Chu Huy Mân - Anh Hai Mạnh Người chiến sĩ cộng sản chân chính, in trong Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà quân sự, chính trị song toàn - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013, tr. 21.

10. Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

11, 12. Chương trình sưu tầm tài liệu, viết tiểu sử các đồng chí lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam, Chu Huy Mân - Tiểu sử, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2020, tr. 361, 362.

13. Tỉnh ủy Nghệ An, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đồng chi Chu Huy Mân với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An, Sđd, tr. 363.

14. Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 603.

15. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr. 187.

16. Tỉnh ủy Nghệ An, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chủ tịch nước, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Đồng chỉ Chu Huy Mẫn với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An, Sđd, tr. 363.

Nguồn: Sách "Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà chính trị, quân sự xuất sắc của Cách mạng Việt Nam, người con ưu tú của quê hương Nghệ An", NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2023