Hà Nội (TTXVN 30/9/2024) Nối tiếp sau chuyến thăm cấp Nhà nước đến Mông Cổ, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Ireland theo lời mời của Tổng thống Ireland Michael D.Higgins từ ngày 1 đến 4/10/2024. Đây là chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tiên tới Ireland của nguyên thủ nước ta kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1996, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Ireland, đưa quan hệ song phương bước sang một giai đoạn phát triển mới.
* Quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Ireland
Hai dân tộc Việt Nam và Ireland có nhiều nét tương đồng về lịch sử và văn hóa, người dân cả hai nước đều thân thiện, cần cù, chăm chỉ. Những nét tương đồng đó là cơ sở thuận lợi để hai đất nước, hai dân tộc tăng cường hiểu biết, gần gũi nhau hơn.
Ngày 5/4/1996, quan hệ ngoại giao cấp Đại sứ giữa Việt Nam và Ireland được thiết lập. Sau 28 năm chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mối quan hệ hợp tác, hữu nghị giữa Việt Nam và Ireland đã gặt hái những thành tựu rất đáng ghi nhận, cụ thể, phù hợp với lợi ích chung của Chính phủ và nhân dân hai nước.
Lãnh đạo hai nước thường xuyên có những chuyến thăm chính thức lẫn nhau nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao và thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác khác nhau. Gần đây nhất, chuyến thăm chính thức của Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đến Cộng hòa Ireland vào tháng 2/2024 đã đánh dấu giai đoạn phát triển mới trong quan hệ hai nước, đưa quan hệ song phương đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực chính trị-ngoại giao, kinh tế, thương mại, đầu tư, biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, giáo dục đào tạo và giao lưu nhân dân.
Trong chuyến thăm này, hai bên nhất trí tiếp tục thúc đẩy trao đổi đoàn và tiếp xúc các cấp, nhất là cấp cao, nâng cao hiệu quả hợp tác nghị viện, triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, tăng cường phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, các cơ chế hợp tác ASEAN-EU. Phía Ireland mong muốn Việt Nam sớm mở Đại sứ quán tại Ireland để tăng cường hơn nữa quan hệ song phương. Phía Việt Nam đề nghị Ireland khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực mà Ireland có thế mạnh và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam như chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, nông nghiệp công nghệ cao...
Hai nước luôn phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương và các tổ chức quốc tế, nhất trí ủng hộ chủ nghĩa đa phương, trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc.
* Hợp tác kinh tế-thương mại và giáo dục-đào tạo là điểm sáng
Hợp tác kinh tế-thương mại và giáo dục-đào tạo hiện nay là điểm sáng trong quan hệ hai nước và còn có nhiều tiềm năng để hai bên tiếp tục đẩy mạnh trong những năm tới, từ đó mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực nhiều tiềm năng khác.
Trong đó, quan hệ kinh tế-thương mại hiện là một trụ cột chính trong quan hệ hai nước, trên cơ sở triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA). Ireland hiện là đối tác thương mại lớn thứ 6 của Việt Nam tại thị trường EU, với tổng kim ngạch thương mại hai chiều năm 2023 đạt 3,5 tỷ USD; 7 tháng năm 2024 đạt 2,73 tỷ USD.
Về đầu tư, Ireland hiện có 41 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đạt 44,32 triệu USD, đứng thứ 61/141 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Ireland đang xúc tiến các dự án đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực Ireland có thế mạnh và Việt Nam có nhiều tiềm năng như công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, y tế, đổi mới sáng tạo, nông nghiệp công nghệ cao.
Về hợp tác phát triển, Ireland coi Việt Nam là đối tác ưu tiên trong chính sách hợp tác phát triển, tập trung vào các lĩnh vực giáo dục, bình đẳng giới, ứng phó biến đổi khí hậu, hỗ trợ người dân tộc thiểu số; tiếp tục duy trì cung cấp ODA không hoàn lại cho Việt Nam trong các lĩnh vực xoá đói giảm nghèo, giáo dục-đào tạo, hỗ trợ người khuyết tật, rà phá bom mìn...
Gần đây, Ireland viện trợ nhân đạo 250.000 Euro cho Việt Nam để khắc phục hậu quả của bão Yagi (cơn bão số 3) gây thiệt hại ở các tỉnh, thành phố phía Bắc. Khoản viện trợ này thông qua Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), đã và đang hỗ trợ khẩn cấp nước sạch và vật tư vệ sinh cho các gia đình bị ảnh hưởng.
Bên cạnh hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư, giáo dục-đào tạo cũng là lĩnh vực hợp tác có vị trí quan trọng, là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Ireland được mệnh danh là “Thung lũng Silicon của châu Âu” và được biết đến trên toàn thế giới là một trung tâm về dược phẩm và công nghệ (Ireland là nơi đặt trụ sở của các công ty công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Meta) và giáo dục chất lượng cao. Từ hành trình phát triển của mình, thời gian qua Ireland đã hỗ trợ sinh viên Việt Nam theo học các chương trình thạc sĩ toàn phần thông qua chương trình học bổng Chính phủ Ireland: "Ireland Fellows Programme". Đến nay, đã có khoảng 200 lượt sinh viên Việt Nam được nhận học bổng học Thạc sỹ tại Ireland. Chương trình trao đổi giáo dục song phương Việt Nam-Ireland (VIBE) thu hút 15 trường đại học trên khắp cả nước cũng được triển khai hiệu quả.
Hợp tác trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp, dược phẩm, phát triển bền vững và công nghệ thông tin cũng là những thế mạnh được hai nước tích cực khai thác, đặc biệt là nông nghiệp và chế biến thực phẩm, những lĩnh vực nằm trong khuôn khổ hợp tác Chương trình Chia sẻ kinh nghiệm phát triển Ireland giữa các cơ quan Việt Nam và các đối tác Ireland. Trong giai đoạn 2023-2027, Ireland tiếp tục ưu tiên tài trợ các lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục, chú trọng thúc đẩy thương mại song phương trên cơ sở tận dụng các cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA).
Đại sứ Ireland tại Việt Nam Deirdre Ní Fhallúin cho biết, hiện Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam đang tăng cường hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu ở cả hai nước để chia sẻ kinh nghiệm và xây dựng năng lực trong lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp và thực phẩm. Chương trình Đối tác nông nghiệp thực phẩm Ireland-Việt Nam (IVAP) là một ví dụ điển hình về hợp tác mạnh mẽ giữa hai nước trong lĩnh vực giáo dục-đào tạo. Ngoài ra, Ireland cũng đang giúp các vùng nông thôn tại Việt Nam tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cũng như mở rộng hợp tác và nghiên cứu giữa các trường đại học trong các lĩnh vực biến đổi khí hậu và bền vững.
Đặc biệt, vào tháng 1/2020, Chính phủ Ireland đã đưa ra “Chiến lược “Ireland toàn cầu: Triển khai hoạt động ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương đến năm 2025” (Global Ireland: Delivering in the Asia Pacific region to 2025). Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh kiêm nhiệm Ireland Đỗ Minh Hùng cho biết đây là một văn bản quan trọng định hướng ưu tiên đối ngoại của Ireland, cho thấy mong muốn và cam kết của Ireland trong việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ với khu vực châu Á-Thái Bình Dương năng động. Trong đó, Ireland coi Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói chung và trong ASEAN nói riêng. Bên cạnh thương mại và giáo dục là điểm sáng trong quan hệ hai nước, Việt Nam hiện là nước duy nhất trong khu vực được Ireland đưa vào chương trình hợp tác phát triển quốc tế (Irish Aid) nhằm đẩy mạnh hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực như hành động vì khí hậu, bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn, cộng đồng người dân tộc thiểu số, giáo dục, giao lưu nhân dân…
Trong hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân, thời gian qua, những chương trình giao lưu văn hóa nghệ thuật diễn ra thường xuyên đã góp phần thúc đẩy tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước. Đến nay, số người Việt ở Ireland đã lên đến khoảng gần 6.000 người, với thành phần khá đa dạng, ở hầu hết các vùng trên cả nước, tập trung đông nhất là ở Dublin và khu vực phụ cận. Cộng đồng người Việt tại Ireland nhìn chung có cuộc sống ổn định và luôn hướng về quê hương, đất nước. Bên cạnh cộng đồng người Việt Nam đã định cư và sinh sống ổn định tại Ireland, những năm gần đây, ngày càng nhiều bạn trẻ Việt Nam đến Ireland để nghiên cứu, học tập và làm việc. Hiện nay có khoảng 40 chuyên gia người Việt Nam đang làm việc tại các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học Ireland, các tập đoàn công nghệ quốc tế có trụ sở tại Ireland. Bên cạnh đó là khoảng 200 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Ireland.
* Dấu mốc mới trong quan hệ song phương
Với nỗ lực chung của Chính phủ và nhân dân hai nước, quan hệ hợp tác Việt Nam-Ireland chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Chuyến thăm cấp Nhà nước đến Cộng hòa Ireland của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam lần này góp phần nâng cao tin cậy chính trị và củng cố quan hệ hữu nghị Việt Nam-Ireland; thúc đẩy hợp tác giữa hai nước, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, giáo dục đào tạo, nông nghiệp…
Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhận định, hai bên có nhiều dư địa, tiềm năng để tăng cường hợp tác, cùng phát triển. Vì thế trong chuyến thăm Ireland của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm lần này, lãnh đạo cấp cao hai bên sẽ trao đổi các biện pháp thúc đẩy hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực Việt Nam có nhu cầu và Ireland có thế mạnh như đầu tư chất lượng cao, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, giáo dục-đào tạo nhất là giáo dục đại học.
Trong khi đó, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh kiêm nhiệm Ireland Đỗ Minh Hùng nhận định, chuyến thăm có ý nghĩa hết sức quan trọng, đẩy mạnh sự tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau, nâng cao hiệu quả, làm sâu sắc và mở ra giai đoạn phát triển mới cho quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước.
Đại sứ Đỗ Minh Hùng cho biết, trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ có các cuộc hội đàm chính thức với Tổng thống Ireland Michael D. Higgins và người đứng đầu Chính phủ, Quốc hội Ireland. Lãnh đạo cấp cao hai bên sẽ trao đổi, thống nhất định hướng, các khuôn khổ hợp tác và các biện pháp lớn nhằm tăng cường thực chất và nâng cao hiệu quả quan hệ song phương, nhất là với các lĩnh vực thế mạnh và phù hợp với mục tiêu phát triển của hai nước như giáo dục-đào tạo, thương mại và đầu tư, đổi mới sáng tạo, khoa học-công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao. Hai bên cũng trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, thống nhất các biện pháp đẩy mạnh phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương nhằm đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dự kiến có bài phát biểu chính sách quan trọng về tầm nhìn chiến lược cho quan hệ hai nước trong giai đoạn phát triển mới, thăm một số cơ sở giáo dục đào tạo, công nghệ cao, tiếp một số doanh nghiệp Ireland trong các lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, nông nghiệp công nghệ cao, hạ tầng năng lượng và đang có kế hoạch tiếp cận, mở rộng đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng sẽ có cuộc gặp mặt với cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Ireland, khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Hai bên dự kiến ký kết và thông qua nhiều văn kiện quan trọng nhằm đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực như thương mại, nông nghiệp, giáo dục-đào tạo giữa hai nước trong thời gian tới.
Chắc chắn, chuyến thăm cấp Nhà nước tới Ireland của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thành công tốt đẹp, đưa quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước lên tầm cao mới, phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, đem lại những lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước./.
An Ngọc (tổng hợp)
