Toàn cảnh chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama (5/2016)

Hà Nội (TTXVN 25/5/2016) Từ ngày 23 đến 25/5/2016, Tổng thống Hợp chúng quốc Hoa Kỳ Barack Obama thăm chính thức Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Tổng thống Barack Obama và là chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ thứ ba tới Việt Nam kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ năm 1995 (sau Tổng thống Bill Clinton - năm 2000 và Tổng thống George W. Bush - năm 2006). Trong thời gian ở thăm Việt Nam, Tổng thống Barack Obama đã hội kiến Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hội đàm với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, hội kiến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tiếp xúc với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và một số hoạt động khác. Hai bên đã ra Tuyên bố chung giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

* Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá cao ý nghĩa và tầm quan trọng chuyến thăm của Tổng thống Obama, coi đây là sự tái khẳng định cam kết của lãnh đạo hai nước đối với quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ. Tổng Bí thư thông báo cho Tổng thống Obama về thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng Cộng sản Việt Nam và cuộc bầu cử Quốc hội khóa XIV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, về đường lối, chính sách đối ngoại của Việt Nam trong giai đoạn mới. Tổng Bí thư ghi nhận và hoan nghênh Chính quyền, Quốc hội và nhiều tổ chức nhân dân của Hoa Kỳ đã và đang hợp tác với Việt Nam trong các hoạt động giải quyết hậu quả chiến tranh; bày tỏ hy vọng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác thực chất và hiệu quả hơn nữa trong lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng này. Tổng Bí thư cũng tái khẳng định chủ trương của Việt Nam đối với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục thực hiện cam kết hỗ trợ kỹ thuật đối với Việt Nam trong quá trình thực thi TPP.

Tổng thống Barack Obama đánh giá cao vai trò và tầm nhìn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc lãnh đạo đất nước giành được những thành tựu to lớn trong thời gian vừa qua nói chung và trong chủ trương chiến lược đối với tiến trình đàm phán TPP nói riêng. Tổng thống Obama nhấn mạnh sẽ làm mọi việc có thể để thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam thực hiện TPP, theo tinh thần Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước năm 2013 và Tuyên bố Tầm nhìn chung Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2015.

* Chủ tịch nước Trần Đại Quang hội đàm với Tổng thống Barack Obama

Hai nhà lãnh đạo đã trao đổi về quan hệ song phương và các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm, bày tỏ hài lòng trước những tiến triển nhanh chóng, thực chất và toàn diện của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ thời gian qua. Hai bên nhất trí coi hợp tác phát triển kinh tế - thương mại, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, ứng phó với biến đổi khí hậu là một trong những trọng tâm trong quan hệ hai nước.

Hai bên cho rằng cần tiếp tục tăng cường hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh, đặc biệt là việc tẩy độc dioxin, bom mìn và người tàn tật, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa. Nhân dịp này, Tổng thống Barack Obama tuyên bố Hoa Kỳ chính thức dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam.

Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã hoan nghênh quyết định này. Về các vấn đề khu vực, hai nhà lãnh đạo chia sẻ tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải, hàng không, giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS), DOC tiến tới COC.

Hai bên nhất trí cần tăng cường phối hợp trong nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế nhằm xử lý các vấn đề khu vực và toàn cầu như ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó có vấn đề ngập mặn và hạn hán, an ninh nguồn nước Mê Công, chống khủng bố, chống phổ biến vũ khí hạt nhân, chống buôn bán động vật hoang dã và bảo vệ đa dạng sinh học.

Sau cuộc hội đàm, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Barack Obama đã chứng kiến lễ ký một số thỏa thuận hợp tác kinh tế quan trọng gồm: Hợp đồng mua 100 máy bay Boeing B737 Max giữa Công ty cổ phần VietJet Air và Tập đoàn Boeing, Hợp đồng cung cấp động cơ máy bay và dịch vụ bảo dưỡng kỹ thuật cho 63 máy bay Airbus thế hệ mới A320/A321 NEO giữa Công ty cổ phần VietJet Air và công ty Pratt & Whitney, và Bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương và Tập đoàn GE về hợp tác thực hiện các giải pháp phát triển năng lượng gió Việt Nam.

* Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam, mở cửa thị trường hơn nữa cho hàng hóa Việt Nam, tăng cường đầu tư trực tiếp để trở thành nhà đầu tư lớn nhất ở Việt Nam; hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu nhất là ở khu vực đồng bằng Sông Cửu Long - vựa lúa chiến lược, nguồn lực chính đảm bảo an ninh lương thực của Việt Nam cũng như thế giới. Thủ tướng cũng đề nghị Hoa Kỳ hỗ trợ Việt Nam tổ chức thành công sự kiện APEC 2017, thúc đẩy giao lưu nhân dân trong đó có việc tạo điều kiện cho khách du lịch hai nước…

Tổng thống Obama nhấn mạnh việc thúc đẩy hợp tác hai nước trên các lĩnh vực: Giáo dục - đào tạo (trong đó có việc thành lập Đại học Fulbright Việt Nam), biến đổi khí hậu, kinh tế thương mại, khoa học - công nghệ và cho rằng, đây là nền tảng vững chắc của quan hệ hai nước trong dài hạn.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng tái khẳng định Việt Nam sẽ sớm trình Quốc hội xem xét phê chuẩn Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), đề nghị Tổng thống Obama tiếp tục thúc đẩy việc Quốc hội Hoa Kỳ sớm thông qua Hiệp định này. Tổng thống Obama khẳng định quyết tâm thúc đẩy thông qua Hiệp định này trong năm 2016.

* Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân gặp Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama

Hai bên bày tỏ hài lòng về những tiến triển tích cực và thành tựu quan trọng đạt được trong thời gian qua của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, đặc biệt từ sau chuyến thăm Hoa Kỳ lịch sử của Tổng Bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng tháng 7-2015. Hai bên mong muốn quan hệ Quốc hội hai nước tiếp tục được tăng cường, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước và góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của quan hệ hai nước. Chủ tịch Quốc hội đề nghị phía Hoa Kỳ tạo thuận lợi hơn cho hàng hóa Việt Nam nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, sớm có các dự án hỗ trợ Việt Nam ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và tăng viện trợ giúp Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, đặc biệt là giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam/dioxin.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao ý nghĩa của Hiệp định TPP đối với sự phát triển của quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư của khu vực; tin tưởng Hiệp định này sẽ sớm được Quốc hội Việt Nam xem xét, phê chuẩn và đề nghị phía Hoa Kỳ thúc đẩy để Quốc hội Hoa Kỳ sớm phê chuẩn Hiệp định này. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã mời Tổng thống Obama thăm quan Nhà sàn và Ao cá Bác Hồ.

* Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Barack Obama chủ trì họp báo quốc tế

         Chủ tịch nước Trần Đại Quang thông báo, nhân dịp chuyến thăm, hai bên đã đạt được một số kết quả và thỏa thuận quan trọng về kinh tế - thương mại, y tế - nhân đạo, giáo dục - đào tạo, thực thi pháp luật và tư pháp, giao lưu nhân dân... Chủ tịch nước nhấn mạnh, hai bên nhất trí sẽ ưu tiên cao hơn việc giải quyết hậu quả chiến tranh và cam kết sẽ tiếp tục hợp tác tích cực trong vấn đề này. Hoa Kỳ sẽ hợp tác với Việt Nam tẩy độc dioxin tại sân bay Biên Hòa sau khi hai nước kết thúc thành công dự án tẩy độc ở sân bay Đà Nẵng. Việt Nam đánh giá cao quyết định của Hoa Kỳ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Việc này cho thấy quan hệ hai nước đã được bình thường hóa hoàn toàn.

Tổng thống Barack Obama chia sẻ, quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam đi từ không hợp tác, xung đột, trải qua quá trình hòa giải hơn hai thập kỷ qua đã ở tầm cao mới, Hoa Kỳ đang thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn, sâu sắc hơn với Việt Nam. Một trong những ưu tiên cao nhất trong chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ là đảm bảo giữ một vai trò lớn hơn và lâu dài hơn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, điều rất quan trọng tới an ninh và thịnh vượng. Tổng thống Barack Obama cám ơn Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã hợp tác với phía Hoa Kỳ trong việc tìm kiếm hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam; đồng thời cam kết giúp Việt Nam rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh, giải độc dioxin, tăng cường năng lực ứng phó thiên tai.

Tổng thống Barack Obama đánh giá cao việc Chính phủ Việt Nam đã cấp phép thành lập Đại học Fulbright Việt Nam, hoan nghênh Việt Nam cấp thị thực nhập cảnh một năm, nhiều lần cho công dân Hoa Kỳ vào Việt Nam. Trả lời câu hỏi của phóng viên Hãng tin Reuters xung quanh quyết định của Hoa Kỳ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam, Tổng thống Barack Obama khẳng định, quyết định của Hoa Kỳ dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quan hệ hai nước, bắt nguồn từ sự can đảm của hai bên, trải qua nhiều cuộc đối thoại khó khăn trong giai đoạn qua. Tổng thống Barack Obama chia sẻ, nhiều nghị sĩ Mỹ đã nỗ lực, can đảm thúc đẩy đối thoại chính trị giữa Hoa Kỳ với Việt Nam... Qua những thành tựu hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, an ninh, quốc phòng… Hoa Kỳ nhận thấy đã đến lúc không nên duy trì lệnh cấm nào đối với Việt Nam.

Trả lời câu hỏi của phóng viên Hãng tin Reuters, về vấn đề nhân quyền trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định, quan điểm nhất quán của Nhà nước Việt Nam là luôn bảo vệ, tôn trọng quyền con người. Điều này được ghi rõ trong Hiến pháp năm 2013, Việt Nam đang tiếp tục thể chế hóa bằng các dự án luật. Qua 30 năm thực hiện đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, trong đó có bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Những nỗ lực, thành tựu của Việt Nam đã được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao, thể hiện qua việc Việt Nam được bầu làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2014-2016. Trong quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ còn có những cách hiểu khác nhau về quyền còn người. Trên cơ sở tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau, Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục mở rộng đối thoại cởi mở, thẳng thắn và xây dựng.

Trong khuôn khổ chuyên thăm, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama còn có bài phát biểu trước đông đảo đại diện các bộ, ngành, đoàn thể và học sinh, sinh viên Việt Nam. Tổng thống Barack Obama chia sẻ: "Trong chuyến thăm này, sự thân thiện, tử tế của người dân Việt Nam đã chạm đến trái tim của chúng tôi, nhiều người đã vẫy tay chào tôi bên đường, làm chúng tôi cảm thấy được tình cảm của dân tộc Việt Nam. Tổng thống Barack Obama mong muốn tiếp tục sự tiến bộ của quan hệ hai nước và với quan hệ “Đối tác toàn diện” hai nước sẽ ngày càng gần gũi hơn, hợp tác chặt chẽ. “Trong chuyến thăm này, chúng tôi mong muốn xây dựng một nền tảng vững chắc hơn nữa cho quan hệ nhiều thập kỷ tới đây”, Tổng thống Obama nhấn mạnh.

        Ngoài ra, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã có buổi giao lưu với cộng đồng doanh nghiệp trẻ Việt Nam tại Khu Dreamplex (Thành phố Hồ Chí Minh). Theo Tổng thống Barack Obama, ông đã có cơ hội chứng kiến một vài ý tưởng đang được thực hiện và các bạn trẻ chính là những người làm cho điều này thành hiện thực. Sức mạnh thật sự để Việt Nam phát triển và là động lực cho Thành phố Hồ Chí Minh chính là tinh thần doanh nhân. “Chính tinh thần doanh nhân ấy đã đưa chúng tôi đến đây ngày hôm nay. Tôi nhận thấy tinh thần doanh nhân ấy ở khắp mọi nơi trên thế giới nơi tôi đã đi qua. Tôi gặp mọi người, đặc biệt là những người trẻ. Họ muốn đóng góp cho cộng đồng và giúp mọi người có cuộc sống tốt đẹp hơn. Đó chính là tinh thần doanh nhân: xây dựng doanh nghiệp, tạo ra lợi nhuận một cách phấn khởi, đồng thời cũng là tạo ra những công việc tốt, phát triển các sản phẩm mới và nghĩ ra phương thức mới để phục vụ mọi người”, Tổng thống Barack Obama nói.

Theo tinh thần Tuyên bố chung, Việt Nam - Hoa Kỳ nhất trí tăng cường quan hệ Đối tác toàn diện theo hướng thực chất, sâu sắc, hiệu quả hơn vì lợi ích của hai nước, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực và trên thế giới./.