Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 78: Việt Nam chung tay xây dựng lòng tin và thúc đẩy đoàn kết toàn cầu
Hà Nội (TTXVN 17/9/2023) Từ ngày 17 đến 26/9/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Khóa 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc, kết hợp hoạt động song phương tại Hoa Kỳ và thăm chính thức Cộng hòa Liên bang Brazil theo lời mời của Tổng thống Brazil Lula da Silva. Trong đó, chuyến tham dự và công tác tại Đại hội đồng Liên hợp quốc là một hoạt động có ý nghĩa quan trọng, cho thấy sự chủ động, tích cực của Việt Nam trong tham gia giải quyết các vấn đề khu vực và thế giới.
* Liên hợp quốc với những thách thức hiện hữu
Liên hợp quốc là tổ chức quốc tế đa phương đầu tiên, lớn nhất và có ảnh hưởng nhất tới đời sống quốc tế, chính thức được thành lập vào ngày 24/10/1945 với mục tiêu cao cả là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tạo môi trường ổn định bền vững để hợp tác và phát triển trên toàn thế giới.
Từ 51 quốc gia thành viên khi mới được thành lập, Liên hợp quốc hiện đã có 193 quốc gia thành viên và một hệ thống tổ chức toàn diện gồm 6 cơ quan chính, nhiều cơ quan phụ trợ, 20 tổ chức chuyên ngành và 5 Ủy ban kinh tế-xã hội đặt tại các khu vực, cùng hàng chục quỹ và chương trình, hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực, từ ngăn ngừa và giải quyết xung đột, giải trừ vũ khí, chống khủng bố, bảo vệ người tị nạn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, cho đến thúc đẩy dân chủ, quyền con người, bình đẳng giới...
Trong đó, Đại hội đồng Liên hợp quốc là một trong 6 cơ quan chính của Liên hợp quốc và là cơ quan duy nhất của Liên hợp quốc có đại diện của tất cả 193 nước thành viên. Đại hội đồng Liên hợp quốc có thẩm quyền rộng trong các lĩnh vực hợp tác chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, có quyền thảo luận và đưa ra kiến nghị về các vấn đề thuộc phạm vi Hiến chương hoặc bất kỳ vấn đề nào thuộc thẩm quyền của các cơ quan của Liên hợp quốc, nhằm mục đích thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trên phạm vi toàn cầu.
Sau 78 năm hoạt động, Liên hợp quốc thực sự trở thành tổ chức toàn cầu rộng rãi nhất với sự tham gia hầu như toàn bộ các quốc gia độc lập của hành tinh, với một hệ thống toàn diện hoạt động trong nhiều lĩnh vực, từ ngăn ngừa và giải quyết xung đột, giải trừ quân bị, chống khủng bố, bảo vệ môi trường, cho đến thúc đẩy quyền con người, bình đẳng giới và phát triển bền vững. Riêng trong sứ mệnh gìn giữ hòa bình, hiện có hơn 87.000 binh lính mũ nồi xanh của Liên hợp quốc thuộc 125 quốc gia thực hiện 12 nhiệm vụ gìn giữ hòa bình trên toàn thế giới…
Có thể thấy, vai trò và hoạt động của Liên hợp quốc được mở rộng về mọi mặt, nỗ lực hoạt động hướng tới thực hiện các tôn chỉ mục đích đã được đề ra, qua đó đem lại những tác động tích cực, to lớn đến đời sống quốc tế và từng dân tộc.
Liên hợp quốc đã chứng tỏ là một tổ chức toàn cầu, đa dạng, có uy tín và quy mô rộng lớn nhất; được cộng đồng quốc tế thừa nhận là tổ chức toàn cầu có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị quốc tế và là nền tảng không thể thiếu cho một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng hơn.
Tuy nhiên, hiện cũng là thời điểm thế giới đang đứng trước nhiều thách thức cả về mặt xã hội, phát triển kinh tế, tài chính, an ninh cho đến các vấn đề môi trường, y tế... Có thể thấy rõ, tình hình thế giới vẫn diễn biến phức tạp, cục diện địa chính trị đang chuyển biến sâu sắc. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, tác động sâu rộng đến an ninh, kinh tế, thương mại toàn cầu.
Hiện các điểm nóng như xung đột Nga-Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, trong khi tình hình tại khu vực Trung Đông, châu Phi, Bán đảo Triều Tiên… tiếp tục diễn biến phức tạp. Các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, thiên tai, an ninh năng lượng và lương thực, dịch bệnh có tác động cộng hưởng và đe dọa đến sự phát triển bền vững toàn cầu, trong khi nguồn lực cho phát triển bị thiếu hụt khiến các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) được đánh giá là khó có thể đạt được vào năm 2030.
Tất cả những điều này đang đặt ra những thách thức lớn đối với chủ nghĩa đa phương nói chung và Liên hợp quốc nói riêng. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới diễn biến phức tạp như vậy, chúng ta vẫn ghi nhận nhu cầu của các nước trong việc tăng cường hợp tác quốc tế để giải quyết các thách thức chung toàn cầu. Những năm gần đây, dù gặp nhiều khó khăn về năng lực và nguồn lực song Liên hợp quốc vẫn được các nước coi trọng, có vai trò chưa thể thay thế trong quản trị toàn cầu, thúc đẩy đối thoại, hợp tác và các cam kết quốc tế trên tất cả các lĩnh vực hòa bình, an ninh, hợp tác phát triển và đảm bảo quyền con người. Đồng thời, Liên hợp quốc tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo khuôn khổ nhằm giải quyết các tranh chấp giữa các quốc gia, kiềm chế xung đột leo thang, định hướng phát triển tương lai toàn cầu thông qua các tiến trình tham vấn lớn.
* Xây dựng lại lòng tin và thúc đẩy đoàn kết toàn cầu
Từ ngày 5/9/2023, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức khai mạc Khóa họp lần thứ 78 tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York để thảo luận về hàng loạt vấn đề quan trọng mà thế giới đang phải đối mặt.
Khóa họp thứ 78 kéo dài từ ngày 5/9/2023 tới tháng 9/2024, trong đó trọng tâm là Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc từ ngày 19 đến 26/9/2023 với sự tham dự của nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ 193 nước thành viên Liên hợp quốc.
Với chủ đề “Xây dựng lại lòng tin và thúc đẩy đoàn kết toàn cầu: Tăng cường hành động về Chương trình Nghị sự 2030 và các Mục tiêu phát triển bền vững hướng tới hòa bình, thịnh vượng, tiến bộ và bền vững cho tất cả mọi người", Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc năm nay được kỳ vọng là dịp để các nước cùng tái khẳng định sự đoàn kết quốc tế, cam kết đối với chủ nghĩa đa phương trong đó Liên hợp quốc có vị trí trung tâm, đồng thời chia sẻ ý tưởng và kinh nghiệm, định hình các tầm nhìn, chiến lược dài hạn và tìm kiếm các giải pháp hợp tác ứng phó với những thách thức chung như ngăn ngừa và chấm dứt chiến tranh, xung đột, phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Theo giới chức Liên hợp quốc, Khóa họp lần thứ 78 của Đại hội đồng Liên hợp quốc sẽ là bước ngoặt trên con đường hướng tới việc hoàn thành Chương trình Nghị sự 2030 và nhu cầu cấp cấp thiết đưa 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) trở lại đúng quỹ đạo.
Về Hội nghị thượng đỉnh SDG, các nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ dự kiến nhóm họp trong hai ngày 18 và 19/9/2023 để đánh giá việc thực thi Chương trình Nghị sự 2030 và 17 Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), đồng thời đưa ra những chỉ đạo chính trị cấp cao liên quan tới các hành động chuyển đổi và tăng tốc hướng tới việc hoàn thành các mục tiêu này vào năm 2030.
Ngoài ra, cũng trong khuôn khổ của Khóa họp thứ 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc, Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres sẽ triệu tập Hội nghị thượng đỉnh tham vọng khí hậu (CAS) với lời kêu gọi tất cả lãnh đạo các chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, khu vực và thể chế tài chính đẩy nhanh hành động để ứng phó với tính cấp bách củacuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay.
Liên quan tới Hội nghị cấp cao về ngăn ngừa đại dịch, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc dự kiến sẽ phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) triệu tập hội nghị để thông qua một tuyên bố chính trị nhằm huy động ý chí chính trị ở cấp quốc gia, khu vực và quốc tế để phòng, chống và ứng phó với đại dịch…
* Việt Nam luôn đồng hành cùng các sứ mệnh cao cả của Liên hợp quốc
Việt Nam chính thức gia nhập Liên hợp quốc vào ngày 20/9/1977. Việc chính thức gia nhập tổ chức toàn cầu lớn nhất này đã mở ra chương mới trong quan hệ của Việt Nam với thế giới. Trong chặng đường 46 năm hợp tác với Liên hợp quốc, Việt Nam từ một nước cần sự hỗ trợ để tái thiết, đến nay đã trở thành đối tác ngày càng tích cực, chủ động, đóng góp thực chất vào các hoạt động của Liên hợp quốc. Quan hệ hợp tác Việt Nam-Liên hợp quốc trong 46 năm qua cũng đã góp phần duy trì, củng cố môi trường hòa bình, an ninh và thuận lợi cho phát triển đất nước; thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng hơn và góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế.
Cụ thể, trong các nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (2008-2009 và 2020-2021), Việt Nam đã đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp cho các vấn đề toàn cầu, như sáng kiến Ngày quốc tế phòng, chống dịch bệnh 27/12; thành lập Nhóm bạn bè Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; giải quyết hậu quả bom mìn, bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong xung đột; thúc đẩy hợp tác giữa Liên hợp quốc và ASEAN…
Việt Nam cũng tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; đóng góp vào quá trình thảo luận, thông qua nhiều nghị quyết, tuyên bố quan trọng của Liên hợp quốc về hợp tác phát triển, giải trừ quân bị, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, chống khủng bố, bảo đảm quyền con người.
Việt Nam được Liên hợp quốc và cộng đồng quốc tế đánh giá là một điển hình thành công trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và là quốc gia quyết tâm, nghiêm túc thực hiện Chương trình nghị sự năm 2030 về phát triển bền vững và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
Được cộng đồng quốc tế đặt nhiều kỳ vọng, Việt Nam cũng đang giữ trọng trách tại nhiều cơ chế đa phương lớn của Liên hợp quốc, như Hội đồng Nhân quyền, Hội đồng Chấp hành UNESCO, Ủy ban Luật pháp quốc tế và đã thông báo tiếp tục ứng cử vào một số cơ quan, vị trí như Hội đồng Bảo an, Hội đồng Nhân quyền, Chủ tịch Đại hội đồng, Hội đồng Kinh tế-Xã hội…
Những đóng góp của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận, tin tưởng. Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam hồi tháng 10/2022, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã khẳng định Việt Nam là sứ giả của hòa bình và là quốc gia luôn phấn đấu vì tình đoàn kết, đồng thời Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres bày tỏ mong muốn Việt Nam tiếp tục đóng góp vai trò tích cực, cùng cộng đồng quốc tế chia sẻ những kinh nghiệm không chỉ trong đấu tranh vì độc lập và các nguyên tắc luật pháp quốc tế, trong tái thiết, phát triển bao trùm, mà còn trong nỗ lực thực hiện các mục tiêu chung toàn cầu.
Nhằm tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa, từ ngày 17 đến 26/9/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Khóa 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc tại Hoa Kỳ.
Qua tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Khóa 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc và các hoạt động liên quan khác, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ truyền tải thông điệp mạnh mẽ của Việt Nam đến quốc tế về một Việt Nam yêu chuộng hòa bình, thành viên có trách nhiệm, tham gia tích cực hơn, chủ động và hiệu quả hơn vào công việc chung của Liên hợp quốc trong xử lý các thách thức toàn cầu.
Ngoài ra, chuyến công tác tại Hoa Kỳ lần này của Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng là dịp để đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tận dụng hiệu quả các hoạt động trong Tuần lễ cấp cao để làm sâu sắc hơn nữa các mối quan hệ với các đối tác lớn, trong đó có Hoa Kỳ. Diễn ra ngay sau chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Joe Biden (ngày 10 và 11/9/2023), chuyến công tác tại Hoa Kỳ của Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý nghĩa quan trọng nhằm cụ thể hóa, triển khai các thỏa thuận, cam kết đạt được giữa lãnh đạo cấp cao hai nước./.
An Ngọc (tổng hợp)
