Vì một Việt Nam xanh

Hà Nội (TTXVN 19/2/2024) Cách đây 65 năm, dưới bút danh Trần Lực, Bác Hồ đã viết bài báo nhan đề Tết trồng cây đăng Báo Nhân Dân ngày 28/11/1959, kêu gọi toàn dân hưởng ứng “Tết trồng cây”: "Việc này tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều". Và Tết Nguyên đán Canh Tý 1960 là Tết đầu tiên nhân dân ta hưởng ứng lời kêu gọi “Tết trồng cây” của Bác. Đó cũng là Tết mở đầu một tập quán tốt đẹp của nhân dân ta mỗi độ Tết đến Xuân về. Truyền thống đó đã mang lại giá trị thực tiễn, góp phần làm đẹp cảnh quan thiên nhiên và bảo vệ môi trường sinh thái, nhất là trong tình hình biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường như hiện nay.

* “Tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều”

Qua bài viết “Tết trồng cây”, Bác kêu gọi mọi người, mọi nhà, mọi đoàn thể, địa phương cùng tích cực thi đua trồng, chăm sóc cây xanh và đề nghị: “tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Bác nhấn mạnh: “Việc này tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều...” và dặn dò: “Đó cũng là một cuộc thi đua dài hạn nhưng nhẹ nhàng mà tất cả mọi người - từ các cụ phụ lão đến các em nhi đồng, đều có thể hăng hái tham gia".

Bên cạnh lợi ích kinh tế, Bác khẳng định phong trào Tết trồng cây cũng góp phần quan trọng vào sự nghiệp củng cố quốc phòng. Bác chỉ rõ nếu phong trào trồng cây phát triển mạnh, đất nước ta sẽ có thêm nhiều cánh rừng tươi tốt, mà rừng chính là thành lũy vững chắc của thế trận quốc phòng. Thực tế trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược cho thấy, những hàng cây xanh tươi dọc theo các con đường quốc lộ, tỉnh lộ, các bờ kênh, bờ mương… là những tấm lưới ngụy trang khổng lồ, giúp cho bộ đội phòng không của ta cơ động tiêu diệt máy bay Mỹ.

Đặc biệt, Bác sớm thấy rõ mối quan hệ gắn bó giữa trồng cây gây rừng với bảo vệ môi trường, khí hậu. Vì vậy, Bác động viên nhân dân cả nước ra sức trồng cây để: “Chắn gió phục vụ thâm canh lúa, bảo vệ đê, bao đồi, chống xói mòn, chống cát bay…” và khẳng định: “Những dải rừng được trồng ở ven biển, dọc đường giao thông, trong thôn xóm, đã có tác dụng lớn”.

Nói đi đôi với làm, Bác đã tự mình nêu gương trong việc trồng cây. Cái cây được Bác trồng đầu tiên là cây đa tại Công viên Thống Nhất. Ngày 11/1/1960, Bác đến thăm công trường và tại đây, Người tự tay đặt cây vào hố rồi xúc đất vun vào gốc trong tiếng hò reo của đông đảo nhân dân Thủ đô Hà Nội. Tết Nguyên Đán Canh Tý 1960 cũng là Tết đầu tiên nhân dân ta hưởng ứng lời kêu gọi “Tết trồng cây” của Bác, mở đầu cho một tập quán tốt đẹp, một hoạt động văn hóa giàu ý nghĩa của nhân dân ta mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Năm 1965, Mỹ rải chất độc da cam tàn phá những cánh rừng ở Miền Nam, Bác đã ra lời kêu gọi nhân dân miền Bắc trồng cây vì miền Nam ruột thịt. Người nói: “... Trong lúc giặc dã man rải chất độc da cam phá hoại cây cối núi rừng miền Nam, thì ở miền Bắc nhân dân ta thi đua trồng cây gây rừng... Ta trồng cây cho ta và cho cả đồng bào miền Nam nữa”. Và cũng chính tay Người đã trồng cây đa tại xã Đông Hội, huyện Đông Anh vào sáng ngày 31/1/1965.

Cái cây cuối cùng Bác trồng là ở xã Vật Lại, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). Khi đó, sức khỏe Bác đã yếu, nhiều lần mọi người đề nghị Bác hoãn lại việc trồng cây, nhưng Bác nói: “Đây là dịp kỷ niệm 10 năm ngày phát động Tết trồng cây nên các chú phải bố trí cho Bác trồng cây ở một địa phương nào đó có nhiều thành tích...”. Sau đó, Bác gợi ý chọn xã Vật Lại. Tại đây, Bác đã trồng thêm một cây đa. Trồng cây xong, Bác cùng mọi người quây quần dưới tán bạch đàn và thân mật hỏi chuyện và chúc Tết mọi người. Bác căn dặn: “Đất nước này là của chúng ta nên phải thi đua sản xuất giỏi, trồng cây giỏi”.

Ngay cả đến giờ phút sắp đi xa, trong Di chúc, Bác cũng không quên nhắc nhở nhân dân ta phải tiếp tục công việc trồng cây gây rừng: “Nên có kế hoạch trồng cây trên đồi. Ai đến thăm thì trồng một cây hoa làm kỷ niệm. Trồng cây nào phải tốt cây ấy. Lâu ngày cây nhiều thành rừng, sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho công nghiệp”.

 * Vì một Việt Nam xanh

Hưởng ứng lời kêu gọi của Bác, các tầng lớp nhân dân đã tham gia tích cực và tạo thành một phong trào sâu rộng. Không chỉ trồng cây trong dịp Tết, mà việc trồng cây gây rừng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, chú trọng. Nhờ vậy độ che phủ rừng không ngừng tăng, góp phần cải thiện môi trường, giảm nhẹ thiên tai, hạn chế tác động của biến đổi khí hậu. Việc trồng cây, gây rừng còn thúc đẩy ngành kinh tế lâm nghiệp tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, từng bước xóa đói, giảm nghèo, ổn định kinh tế-xã hội.

Ngày 30/12/2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Chỉ thị số 9095/CT-BNN-TCLN về tổ chức phong trào “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” nhân dịp Xuân Nhâm Dần và tăng cường công tác bảo vệ, phát triển rừng năm 2022. Hưởng ứng Lễ phát động, đến hết tháng 3/2022, cả nước có trên 30 địa phương (chủ yếu các tỉnh, thành phố phía Bắc) tổ chức phát động “Tết trồng cây”; kết quả đã trồng mới trên 4.000 ha rừng tập trung (tương đương 6,5 triệu cây) và 25 triệu cây trồng phân tán.

Ngày 23/12/2022, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Chỉ thị số 8733/CT-BNN-TCLN về tổ chức “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” nhân dịp Xuân Quý Mão và tăng cường công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng năm 2023. Đến hết tháng 1/2023 cả nước (chủ yếu các tỉnh phía Bắc và Trung bộ) đã chuẩn bị được hơn 170 triệu cây giống, trồng được gần 3.300 ha rừng và 3,1 triệu cây xanh phân tán, chăm sóc 126.000 ha rừng, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh hơn 40.000 ha rừng.

Đặc biệt, ngày 1/4/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 524/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án "Trồng một tỷ cây xanh giai đoạn 2021-2025". Theo đó, mục tiêu của Đề án là đến hết năm 2025, cả nước trồng được một tỷ cây xanh, trong đó 690 triệu cây trồng phân tán ở các khu đô thị và vùng nông thôn, 310 triệu cây trồng tập trung trong rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và trồng mới rừng sản xuất, nhằm góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, cải thiện cảnh quan và ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và sự phát triển bền vững của đất nước. Trước đó, tham dự lễ phát động Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ xuân Tân Sửu năm 2021 tại Phú Yên (ngày 20/2/2021), Thủ tướng đã đề nghị chính thức chọn thông điệp cho chương trình trồng mới một tỷ cây xanh là “Vì một Việt Nam xanh”.

Sau 3 năm thực hiện Đề án (2021, 2022, 2023), cả nước đã trồng được gần 770 triệu cây xanh, đạt trên 121% so với kế hoạch đã đề ra cho 3 năm; trong đó có 344,5 triệu cây xanh phân tán, còn lại là cây xanh tập trung. Tổng nguồn vốn huy động để thực hiện Đề án trong 3 năm qua là gần 9,5 nghìn tỷ đồng. Một số tỉnh thực hiện Đề án đạt kết quả cao, như: Lào Cai trồng 61 triệu cây, Phú Thọ trồng 52 triệu cây, Long An trồng 45 triệu cây, Gia Lai trồng 37 triệu cây, Nghệ An trồng 34 triệu cây. Các bộ, ngành, cơ quan Trung ương đã tích cực hưởng ứng tham gia phong trào trồng cây xanh, như: Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Đáng chú ý nhiều doanh nghiệp, cá nhân cũng đã hưởng ứng Đề án thông qua xây dựng chương trình, quỹ để kêu gọi tiếp nhận và triển khai trồng rừng, trồng cây…

Có thể thấy, kể từ ngày Bác Hồ phát động Tết trồng cây đến nay đã 65 năm nhưng ý nghĩa sâu sắc của ngày Tết đặc biệt này vẫn còn nguyên giá trị. Tết trồng cây đã trở thành một truyền thống văn hóa của người dân Việt Nam; tạo nên một nét Xuân độc đáo, một phong tục tập quán tốt đẹp không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc ta./.

Minh Duyên