Vụ máy bay chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi gặp nạn: Nhiều nước chia buồn và bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Iran
Hà Nội (TTXVN 21/5/2024) Sau khi được tin Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và một số quan chức khác tử nạn trong vụ rơi trực thăng ngày 19/5/2024 tại tỉnh Đông Azerbaijan, lãnh đạo của nhiều quốc gia trên thế giới đã gửi lời chia buồn tới Lãnh đạo tối cao, Chính phủ và người dân nước Cộng hòa Hồi giáo này.
* Toàn bộ người trên máy bay đã tử nạn
Ngày 19/5/2024, chiếc máy bay trực thăng chở Tổng thống Iran Raisi cùng đoàn tùy tùng bất ngờ mất liên lạc khi đang trên đường di chuyển từ Khoda Afarin, nơi ông Raisi đã tham dự lễ khánh thành một đập nước cùng với người đồng cấp Azerbaijan Ilham Aliyev, đến thủ phủ tỉnh Tabriz để dự lễ khánh thành một khu liên hợp hóa dầu. Khi gặp nạn, trên máy bay ngoài Tổng thống Raisi còn có Ngoại trưởng Hossein Amir-Abdollahian; Thống đốc tỉnh Đông Azerbaijan, ông Malek Rahmati; và Giáo chủ khu vực Tabriz, Tây Bắc Iran, ông Mohammad Ali Al-e-Hashem.
Đại diện Tổ chức Trăng Lưỡi liềm Đỏ của Iran (IRCS) sáng ngày 20/5 thông báo tất cả những người trên máy bay trực thăng chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và đoàn tùy tùng đã tử nạn. IRCS cho biết đã tìm thấy thi thể của Tổng thống nước này Ebrahim Raisi và những quan chức tháp tùng trong vụ rơi máy bay trên, đồng thời tuyên bố công tác tìm kiếm đã kết thúc.
Bộ trưởng Giao thông Thổ Nhĩ Kỳ Abdulkadir Uraloglu ngày 20/5 cho biết chiếc trực thăng bị rơi khi chở Tổng thống và Ngoại trưởng Iran ngày 19/5 đã không bật hệ thống tín hiệu hoặc không có hệ thống như vậy trên máy bay. Phát biểu với báo giới, ông Uraloglu cho biết vì Iran nằm trong khu vực chịu trách nhiệm ứng phó khẩn cấp của Thổ Nhĩ Kỳ, cơ quan chức năng đã kiểm tra tín hiệu từ trực thăng khi nghe tin rơi máy bay. Nhưng thật không may, hệ thống tín hiệu có thể đã bị tắt hoặc trực thăng không có hệ thống tín hiệu đó. Trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ vào tối ngày 19/5 đã cử một thiết bị bay không người lái (UAV) và đội cứu hộ tham gia các hoạt động tìm kiếm và cứu hộ theo đề nghị hỗ trợ từ phía Iran. Theo đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã điều một UAV Akinci và một trực thăng Cougar có khả năng hoạt động vào ban đêm tham gia hoạt động tìm kiếm cứu nạn.
Hiện Tham mưu trưởng quân đội Iran Mohammad Bagheri đã yêu cầu một ủy ban cấp cao tiến hành điều tra làm rõ nguyên nhân vụ việc.
* Iran tuyên bố quốc tang 5 ngày
Ngay sau khi xác nhận tổng thống Ebrahim Raisi và một số quan chức khác tử nạn trong vụ rơi trực thăng ngày 19/5 tại tỉnh Đông Azerbaijan, nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã tuyên bố 5 ngày quốc tang. Lễ tang ông Ebrahim Raisi diễn ra ở các thành phố Tabriz, Qom, thủ đô Tehran, Birjand và Mashhad từ ngày 21 đến 23/5. Rất đông dân chúng đã tập trung tại thành phố Tabriz, Tây Bắc thủ phủ của tỉnh Đông Azerbaijan, trong khi hàng nghìn người mang theo những bức chân dung của cố Tổng thống Raisi đã có mặt tại quảng trường trung tâm Valiasr ở thủ đô Tehran để tưởng nhớ chính trị gia này.
Đồng thời, Phó Tổng thống Mohammad Mokhber đã được chỉ định tạm thời tiếp quản vị trí của ông Raisi. Theo Điều 131 của Hiến pháp, ông Mokhber sẽ chịu trách nhiệm lãnh đạo cơ quan hành pháp và cần phối hợp với những người đứng đầu cơ quan lập pháp và tư pháp để chuẩn bị cho cuộc bầu cử Tổng thống tối đa trong 50 ngày.
Nội các Iran cũng bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ali Bagheri Kani làm quyền Bộ trưởng sau khi Ngoại trưởng Hossein Amir-Abdollahian tử nạn trong vụ rơi trực thăng. Trước đó Quốc hội Iran đã thông báo tiến hành phiên họp đầu tiên sau khi tổng thống Raisi tử nạn vào ngày 21/5.
Chủ tịch Cơ quan bầu cử Iran Mohsen Eslami thông báo Iran sẽ tổ chức cuộc bầu cử bất thường để bầu ra Tổng thống mới của Iran vào ngày 28/6. Theo ông Eslami, Hội đồng Giám hộ đã được yêu cầu bắt đầu đăng ký các ứng cử viên tổng thống trước ngày 28/5. Hội đồng Giám hộ của Iran (một cơ quan siêu nghị viện bao gồm các thành viên của giới tăng lữ) chịu trách nhiệm thẩm định tư cách của các ứng cử viên tranh cử vào các vị trí điều hành trong chính phủ nước này, bao gồm cả chức vụ Tổng thống Iran.
* Nhiều nước chia buồn với Iran
Ngay sau vụ tai nạn, nhiều nước đã chia buồn và sẵn sàng giúp đỡ nước Cộng hòa Hồi giáo Iran.
Ngày 20/5, đại diện các nước thành viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã dành một phút mặc niệm cố Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, cùng những người khác trong đoàn tháp tùng đã tử nạn trong vụ rơi trực thăng ngày 19/5.
Các nước láng giềng vùng Vịnh đã gửi chia buồn tới Iran. Saudi Arabia, nước mới cải thiện quan hệ với Iran năm 2023 sau thời gian dài căng thẳng, gửi lời chia buồn sâu sắc tới Tổng thống tạm quyền của Iran Mohammad Mokhber.
Tổng thống Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), ông Mohammed bin Zayed Al Nahyan bày tỏ “tình đoàn kết của UAE với Iran trong thời khắc khó khăn này”.
Trong thông báo trên nền tảng X, Quốc vương Qatar, ông Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani đã bày tỏ “đau buồn” trước sự việc và “gửi lời chia buồn sâu sắc đến chính phủ và nhân dân Iran”. Quốc vương của Bahrain, ông Hamad bin Isa Al Khalifa cũng gửi lời “chia buồn sâu sắc tới Lãnh đạo tối cao của Iran và nhân dân Iran sau sự việc đau buồn này”. Quốc Vương Oman, ông Haitham bin Tariq al-Said và người đồng cấp Kuwait, ông Sheikh Meshal al-Ahmad Al-Sabah cũng đã gửi chia buồn tới Lãnh đạo tối cao Iran.
Cùng ngày 20/5, Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) Jassem al-Budaiwi tái khẳng định “tình đoàn kết của GCC với chính phủ và nhân dân Iran trong thời khắc khó khăn này”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 20/5 thông báo Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã gửi lời chia buồn và bày tỏ sự tiếc thương rằng “người dân Trung Quốc đã mất đi một người bạn tốt”. Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel mô tả cố Tổng thống Iran là “người bạn tuyệt vời”, đồng thời là một “chính trị gia đáng ngưỡng mộ”. Từ Triều Tiên, nhà lãnh đạo Kim Jong Un cũng đã gửi lời chia buồn tới Phó Tổng thống Iran Mohammad Mokhber.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 20/5 đã bày tỏ bàng hoàng trước thông tin trên và gửi lời chia buồn với người dân và chính quyền Iran. Ông khẳng định Ấn Độ đoàn kết với Iran trong thời khắc đau buồn này.
Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif tuyên bố nước này để tang 1 ngày. Chính quyền Liban cũng tuyên bố bắt đầu quốc tang 3 ngày để tưởng nhớ Tổng thống Iran và đoàn tùy tùng, trong đó có Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian. Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq cũng đã thông báo 1 ngày quốc tang để bày tỏ lời chia buồn chân thành tới người dân và Chính phủ Iran.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng gửi lời chia buồn tới chính quyền Iran, đồng thời nhấn mạnh ông Raisi là một người bạn thực sự của Nga. Theo Điện Kremlin, trong bức điện gửi nhà lãnh đạo tối cao Ali Khamenei, Tổng thống Putin nêu rõ “ông Raisi đã có những đóng góp cá nhân vô giá vào việc phát triển mối quan hệ láng giềng tốt đẹp giữa hai nước chúng ta và có những nỗ lực to lớn đưa quan hệ hai nước lên tầm đối tác chiến lược”.
Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã có cuộc điện đàm với Tổng thống tạm quyền Iran ngày 20/5 và hai bên nhấn mạnh “ý định chung nhằm củng cố hơn nữa các tương tác Nga-Iran”.
Để hỗ trợ Iran điều tra nguyên nhân vụ tai nạn, Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga sáng sớm ngày 20/5 thông báo cử đội cứu hộ tới Iran hỗ trợ tìm kiếm chiếc trực thăng chở Tổng thống Ebrahim Raisi mất tích tại vùng núi ở Tây Bắc Iran. Đội cứu hộ của Nga gồm 47 chuyên gia với các thiết bị cần thiết, xe địa hình, cùng một trực thăng BO-105 sẽ đến thành phố Tabriz.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết: "Mỹ bày tỏ sự chia buồn chính thức về cái chết của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, Bộ trưởng Ngoại giao Amir Abdollahian và các thành viên khác trong phái đoàn của họ trong vụ tai nạn trực thăng ở phía Tây Bắc Iran".
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng đã gửi lời chia buồn tới nhân dân Iran. Trong khi đó, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại, ông Josep Borrell đã gửi lời chia buồn và bày tỏ chia sẻ với các gia đình của tất cả những người đã thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay trên và toàn thể nhân dân Iran.
Tổng thống Italy Sergio Mattarella và Thủ tướng Giorgia Meloni ngày 20/5 đã gửi lời chia buồn, khẳng định tình đoàn kết của Italy với chính phủ và người dân Iran.
Tương tự, lãnh đạo các nước Malaysia, Sri Lanka, Syria, Pháp, Brazil, Venezuela, Nhật Bản, Triều Tiên, Cuba... đều gửi thông điệp chia buồn trước sự ra đi của nhà lãnh đạo Iran.
Được tin Tổng thống nước Cộng hòa Hồi giáo Iran Ebrahim Raisi, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amir-Abdollahian và một số quan chức cấp cao Iran thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay ngày 19/5, Quyền Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gửi điện chia buồn tới Quyền Tổng thống Iran Mohammad Mokhber; Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã gửi điện chia buồn tới Chủ tịch Quốc hội Iran Mohammad Baqer Qalibaf; Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã gửi điện chia buồn tới Quyền Bộ trưởng Ngoại giao lran Ali Bagheri Kani./.
Trọng Đức (tổng hợp)
