Tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-CH Séc

Hà Nội (TTXVN 19/4/2023) Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thủ tướng nước Cộng hoà Séc Petr Fiala thăm chính thức Việt Nam từ ngày 20 đến 22/4/2023. Diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc thời gian gần đây có những bước phát triển tích cực, chuyến thăm lần này sẽ tiếp tục góp phần củng cố và tăng cường hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước.

* Quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp
Việt Nam và Cộng hòa Séc có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời. Hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2/2/1950. Kể từ đó đến nay, vượt qua những thăng trầm của lịch sử, mối quan hệ tốt đẹp đó vẫn luôn được lãnh đạo, nhân dân hai nước gìn giữ và phát triển.
Việt Nam luôn coi trọng phát triển quan hệ với các nước bạn bè truyền thống tại khu vực Trung-Đông Âu, trong đó Cộng hòa Séc là một trong những đối tác ưu tiên. Séc cũng luôn quan tâm thực hiện chính sách phát triển quan hệ hợp tác với Việt Nam trên mọi lĩnh vực.
Mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước được đánh dấu qua các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao, trong đó phải kể đến chuyến thăm Séc của: Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 5/2015), Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh (tháng 6/2016), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 4/2017), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức (tháng 4/2019), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc điện đàm với Thủ tướng Cộng hòa Séc Andrej Babis (tháng 3/2020), Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Séc Jan Lipavsky (tháng 7/2022)…
Về phía Séc có chuyến thăm Việt Nam của: Chủ tịch Thượng viện Milan Stech (tháng 11/2016), Tổng thống Milos Zeman (tháng 6/2016), Phó Chủ tịch Hạ viện, Chủ tịch Đảng Cộng sản Séc Morava Vojtech Filip (tháng 6/2018), Bộ trưởng Bộ Công thương Cộng hòa Séc Jozef Sileka (tháng 2/2023)…
Để tạo thuận lợi cho việc hợp tác, hai bên đã ký các văn kiện như: Hiệp định về tránh đánh thuế trùng (năm 2004); Hiệp định về hợp tác kinh tế (năm 2006); Hiệp định về khuyến khích và bảo hộ đầu tư (năm 2007); Nghị định thư hợp tác giữa hai Bộ Ngoại giao (năm 2014); Hiệp định về hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học, thanh niên và thể thao (năm 2016), Hiệp định về hợp tác phòng, chống tội phạm (năm 2017)…
Bên cạnh đó, hai nước luôn ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế. Séc đã ủng hộ Việt Nam ứng cử vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021; đồng thời cũng là nước ủng hộ việc ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA)…

* Quan hệ kinh tế, thương mại có bước phát triển
Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam và Séc đang phát triển và cùng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới và khu vực. Điều đó đã tạo cơ hội thuận lợi cho phát triển hợp tác song phương về kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước. Séc là một trong những bạn hàng lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Trung và Đông Âu.
Kim ngạch thương mại giữa hai nước gần đây có tăng trưởng song vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng của hai nước. Năm 2021, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc tăng 32,5% so với năm 2020, đạt 735 triệu USD. Năm 2022, kim ngạch thương mại song phương đạt 828 triệu USD, tăng 11, 2% so với năm 2021.
Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, dư địa hợp tác giữa Việt Nam và Séc vẫn còn lớn, cụ thể mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Séc vẫn là các mặt hàng xuất khẩu truyền thống như giày dép, hàng may mặc, thủy hải sản, máy công nghiệp, phụ tùng máy và thiết bị điện… Các mặt hàng Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Séc là máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác, sản phẩm từ sắt thép…
Hai nước đã tổ chức thành công Khóa họp lần thứ 7 Ủy ban liên Chính phủ  về hợp tác kinh tế tại Praha (năm 2022). Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng để thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực lĩnh vực kinh tế, thương mại, thời gian tới cần đẩy mạnh khai thác Ủy ban liên chính phủ Việt Nam-Séc về hợp tác kinh tế; Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA).
Về đầu tư, tính đến tháng 3/2023, Cộng hòa Séc có 41 dự án đầu tư với tổng vốn đầu tư là 92,38 triệu USD, đứng thứ 50/143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư trực tiếp tại Việt Nam. Các lĩnh vực hợp tác đầu tư có thế mạnh của Séc là năng lượng, đầu máy-toa xe lửa, xe buýt, tàu điện, máy nông nghiệp, thiết bị tưới tiêu. Các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay cũng bắt đầu có đầu tư vào Cộng hòa Séc với tổng vốn đầu tư 44 triệu USD.
Về hợp tác phát triển, trước đây, Séc thường xuyên tham gia các Hội nghị quốc tế tài trợ cho Việt Nam và là nước Đông Âu đầu tiên liên tục cấp ODA cho Việt Nam. Các dự án ODA của Séc dành cho Việt Nam có thể kể đến như: hỗ trợ đào tạo và việc làm cho lao động Việt Nam ở Séc về nước (năm 1994); xây dựng Trung tâm chỉnh hình cho trẻ em tàn tật Bắc Thái (Thái Nguyên) (năm 1995), dự án chế biến phân vi sinh tại Hải Dương (năm 2003)… Từ năm 2013, Séc không xếp Việt Nam vào danh sách các nước nhận viện trợ phát triển ODA do sự tiến bộ phát triển kinh tế của Việt Nam trong những năm gần đây.

* Hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực khác
Hợp tác về giáo dục-đào tạo là một lĩnh vực phát triển tiềm năng giữa hai nước. Hai bên đã nỗ lực mở rộng các khả năng hợp tác, nhất là việc khuyến khích các trường đại học uy tín của nước bạn phối hợp với các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam để liên kết đào tạo trình độ trên đại học.
Một số trường đại học của Việt Nam đã liên kết đào tạo với các trường đại học của Cộng hòa Séc như: Đại học Bách Khoa Hà Nội liên kết đào tạo với Trường Đại học Tổng hợp Kỹ thuật Liberec; Học viện Nông nghiệp Việt Nam liên kết với Đại học Nông nghiệp nhiệt đới Praha; Đại học Kỹ thuật Ostrava ký kết văn kiện hợp tác với Đại học Tôn Đức Thắng. Từ năm 1999 đến nay, Chính phủ Cộng hòa Séc tiếp tục cấp học bổng cho sinh viên và nghiên cứu sinh của Việt Nam.
Về cộng đồng người Việt Nam tại Séc, hiện có hơn 65.000 người Việt Nam sinh sống tại Séc và là cộng đồng người nước ngoài lớn thứ hai tại Séc, đóng góp tích cực vào việc tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Chính quyền Séc luôn tạo thuận lợi cho cộng đồng người Việt cư trú, kinh doanh theo pháp luật. Năm 2013, Chính phủ Séc đã quyết định bổ sung đại diện người Séc gốc Việt vào Hội đồng Dân tộc thiểu số, qua đó công nhận sự tồn tại của người Séc gốc Việt như một dân tộc thiểu số tại Séc.
Trong giao lưu nhân dân, Hội hữu nghị Việt Nam-Séc đã có đóng góp quan trọng thúc đẩy quan hệ song phương phát triển toàn diện thông qua các hoạt động đối ngoại nhân dân như: các hoạt động giao lưu nhân dân, gặp gỡ hữu nghị nhân các dịp kỷ niệm, ngày lễ quan trọng của hai nước, các hoạt động từ thiện, hỗ trợ nhân đạo… Trong giai đoạn dịch COVID-19, Hội hữu nghị Việt Nam-Séc đã chủ động, kịp thời quyên góp và mua khẩu trang, trang thiết bị y tế để gửi tặng nhân dân Cộng hòa Séc. Năm 2021, Hội hữu nghị Việt Nam-Séc đã góp phần cùng Chính phủ Việt Nam kịp thời thông tin, vận động Chính phủ Séc hỗ trợ nhiều trang thiết bị y tế, hơn 250.000 liều vaccine cũng như nhượng lại 500.000 liều vaccine phòng COVID-19 cho Việt Nam, góp phần thiết thực vào công tác phòng, chống dịch COVID-19 tại Việt Nam.
Có thể thấy rõ, qua hơn 70 năm, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Cộng hòa Séc không ngừng được củng cố và phát triển sâu rộng, hiệu quả. Tiếp nối truyền thống tốt đẹp trên, Việt Nam sẽ gìn giữ, phát huy và cùng Cộng hòa Séc hợp tác phát triển sâu, rộng mối quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.../.
         

An Ngọc (tổng hợp)